ورود ایران به باشگاه اقیانوس شناسی

تدبیر24: ایران کشوری است که در شمال و جنوب دارای دو پهنه آبی دریای خزر و خلیج فارس است از این رو شکل گیری و توسعه فعالیت های دریای و اقیانوسی در چنین کشوری الزامی است که خوشبختانه در مدت 10 سال گذشته در عرصه دریایی به موفقیت های بزرگی دست یافته است به گونه ای که آماده ورود به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی است.

بنا به اعلام بخش نیروهای مسلح دریایی، ایران دارای 2 هزار و 700 کیلومتر خط ساحلی است اما سازمان بنادر و دریانوردی طرحی را ارایه کرده است که در آن تمام خطوط کج ساحلی و اطراف جزایر نیز مد نظر قرار گرفت و بر اساس این طرح، خط ساحلی ایران 5 هزار و 700 کیلومتر اعلام شد.

بنابراین داشتن این میزان خط ساحلی و وجود پهنه های آبی ارزشمند در شمال و جنوب کشور و لزوم حضور ایران در عرصه های جهانی اقیانوس شناسی، موجب کلید خوردن طرح ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما در کشور شد.

وحید چگینی رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم دریایی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار کرد: این پژوهشگاه در سال 89 که آن زمان در قالب مرکز ملی اقیانوس شناسی فعالیت می کرد برای اولین بار طرح ' اقیانوس شناسی آبهای عمیق ' را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارایه کرد.

وی افزود: این طرح مورد بررسی قرار گرفت و قرار شد به طرح ' ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما ' تغییر نام دهد تا با در نظر گرفتن بحث فناوری ، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز وارد عرصه شود و طرح را مورد حمایت قرار دهد.

چگینی ادامه داد: کشتی تحقیقاتی که توان رفتن به آبهای عمیق را داشته باشد در کشور وجود نداشت و برای این منظور از کشتی های صیادی و یا لجستیکی که از امکانات کافی برای انجام کارهای تحقیقاتی برخوردار نبودند استفاده می شد.

وی افزود: ازاین رو بیشتر بر روی ساخت کشتی تحقیقاتی با هدف ورود به آبهای عمیق تاکید شد و بر این اساس تفاهم نامه ای بین وزارت علوم تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما به امضا رسید و کارهای نظارت و اجرای آن به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی واگذار شد.

چگینی گفت: در آن سال ( 89 ) زمان شروع اجرای طرح، مبلغ 10 میلیارد تومان اعتبار برای ساخت کشتی تحقیقاتی اختصاص یافت و زمان ساخت آن نیز 2 سال در نظر گرفته شد اما به دلیل وجود تحریم ها و افزایش قیمت ارز مشکلات اقتصادی پیش آمد که دو سال به 5 سال افزایش یافت.

وی افزود: بعد از آن مناقصه ساخت کشتی تحقیقاتی برگزار شد و در نهایت ساخت آن به صنایع دریایی کشور واگذار و مقرر شد کار طراحی را یک شرکت ایتالیایی انجام دهد که به علت وجود تحریم و برخی مشکلات پیش آمده شرکت ایتالیایی از همکاری دراین پروژه سرباز زد، از این رو کار طراحی و ساخت کشتی تحقیقاتی کاملا بومی و توسط محققان داخلی انجام شد.

چگینی گفت: بعد از انجام مناقصه قرار شد 8 میلیارد و 800 میلیون تومان برای ساخت کشتی تحقیقاتی به صنایع دریایی داده شود تا کار را انجام دهند، بعد از آن شورای راهبردی برای نظارت بر ساخت کشتی تشکیل شد که نظارت عالی ساخت بر عهده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بود.

وی تاکید کرد: یکی از مشکلات بر سرراه ساخت کشتی تحقیقاتی تهیه یک سری قطعات خاص بود که باید از خارج تامین می شد که به دلیل تحریم و افزایش سه برابری قیمت ارز در آن زمان، دیگر اعتبار 10 میلیارد تومان کفاف نمی کرد بنابراین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی پیشنهاد افزایش اعتبار را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داد که مورد موافقت قرار گرفت.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی افزود: بعد از آن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعتبار را به 11 میلیارد تومان افزایش داد و معاونت راهبردی ریاست جمهوری نیز با تامین 9 میلیارد تومان دیگر موافقت کرد بنابراین در مجموع 20 میلیارد تومان برای ساخت کشتی تحقیقاتی اعتبار در نظر گرفته شد که در سه مرحله به صنایی دریایی که سازنده کشتی است داده شد.

وی با بیان اینکه تمام اعتبار را معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تامین کرده است گفت: اکنون این کشتی آماده به آب اندازی است و قرار است 11 آذرماه همزمان با شانزدهمین همایش صنایع دریایی در بندرعباس به آب انداخته شود و در دهه فجر به طور کامل به بهره برداری برسد.

چگینی افزود: تجهیزات مورد نیاز بر روی کشتی نصب شده است اما در زمینه هیدروگرافی نیاز به نصب دو دستگاه سونار در کف و بغل کشتی داریم تا امکان شناسایی کف دریا و بغل های کشتی نیزفراهم شود که این دستگاه ها به 6 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند که جدا از اعتبار 20 میلیارد تومان باید تامین شوند که امیدواریم تا پایان طرح ( دهه فجر سالجاری ) تامین و سونارها نصب شوند.

وی اظهار کرد: این کشتی تحقیقاتی دارای 50 متر طول، 10 متر عرض ، 3.5 متر آبخور، دو آزمایشگاه تر و خشک ، اتاق جلسات و رایانه است و می تواند 16 محقق و پژوهشگر و 11 نفر خدمه را به مدت 40 روز در خود جای دهد.همچنین می تواند تا 3 هزار مایل دریایی ( حدود 5 هزار کیلومتر) از ساحل دور شود.

چگینی ادامه داد: امکانات و تجهیزات این کشتی تحقیقاتی توان اندازه گیری پارامترهای فیزیک دریا، شیمی دریا، زمین شناسی دریا، هواشناسی دریا، محیط زیست دریا، زیست شناسی دریا و بوم شناسی دریا را دارد.

وی تاکید کرد: در حال حاضر ایران تنها کشور در منطقه است که توان ساخت کشتی تحقیقاتی را دارد، اخیرا عربستان و قطر به ترتیب از انگلستان و اسپانیا کشتی تحقیقاتی خریداری کرده اند اما هیچ کدام توان ساخت کشتی تحقیقاتی را ندارند.

وی تاکید کرد: ایران برای ورود به عرصه جهانی نیازمند ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما بود که خوشبختانه با فناوری کاملا بومی آنرا ساخته است، تمام کشورهای پیشرفته دنیا به شناورهای تحقیقاتی مجهز هستند و دانشگاه ها و پژوهشگاه های دریایی آنها کشتی تحقیقاتی دارند.

چگینی گفت: ترکیه 11، عربستان 2، قطر 2 ، کویت 2، پاکستان 1 و عمان هم یک کشتی تحقیقاتی دارند، موسسه اقیانوس شناسی هند به تنهایی 7 کشتی تحقیقاتی دارد که یکی از آنها دارای یخ شکن است و توان رفتن به قطب جنوب را دارد.

وی افزود: برای انجام کارهای تحقیقاتی از دو کشتی صیادی که متعلق به موسسه تحقیقات شیلات است استفاده می کردیم که این کشتی ها توان رفتن به آب های عمیق و انجام کارهای تحقیقاتی پیشرفته را ندارند اما اکنون ایران با ساخت این کشتی وارد باشگاه اقیانوس شناسی جهانی شده است.

رییش پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ادامه داد: اکنون این پژوهشگاه به نمایندگی از ایران، وارد فعالیت های بین المللی و منطقه ای اقیانوسی و دریایی شده است که شرکت در طرح پایش جهانی اقیانوس هند یکی از این فعالیت ها است که در قرار است در کنار کشورهای پیشرفته دنیا انجام دهد.

وی با بیان اینکه شرکت در چنین فعالیت های جهانی و منطقه ای بدون وجود کشتی تحقیقاتی امکان پذیر نبود گفت: همچنین ایجاد مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا در ایران که تا چند ماه آینده به طور رسمی راه اندازی می شود نیز ضرورت وجود این کشتی تحقیقاتی را توجیه می کند.

چگینی ادامه داد: شعار ورود ایران به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی 8 سال گذشته در کشور آغاز شد و اکنون به واقعیت تبدیل شده است بنابراین پایان سال 93 و آغاز 94، سال ورود ایران به باشگاه اقیانوس شناسی جهانی خواهد بود.

وی تاکید کرد: برای رسیدن به چنین جایگاهی اقدامات اساسی در زمینه علوم دریایی و اقیانوسی در کشور صورت گرفته است که ارتقای کمی و کیفی دانشگاه ها و پژوهشگاه های دریایی، افزایش اساتید علوم دریایی، گسترش ظرفیت های تحقیقاتی دریایی و اقیانوسی، عضویت در کمیته علمی تحقیقاتی جنوبگان و ساخت کشتی تحقیقاتی برخی از این فعالیت ها است.

چگینی گفت: در منطقه کشورهایی هستند که برخی از مولفه ها را دارند اما نمی توانند ادعا کنند که وارد باشگاه اقیانوس شناسی جهانی شده اند زیرا تمام مولفه ها را در کنار هم ندارند فقط ترکیه است که دارای این توان است و بعد از آن ایران به این موفقیت دست یافته است.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوی شناسی وعلوم جوی اظهارکرد: امیدواریم ایران در افق 1404 به اولین کشور منطقه در بحث علوم دریایی تبدیل شود زیرا اکنون توان ساخت کشتی تحقیقاتی ، زیردریایی ، گلایدر و بویه های موج نگار را دارد.

وی تاکید کرد: ایران حدود 20 سال است وارد عرصه تحقیقات دریایی و اقیانوسی شده است در حالی که کشورهایی مانند امریکا، چین، انگلستان، فرانسه، هند ، استرالیا و افریقای جنوبی حدود 100 سال است در این زمینه فعالیت می کنند.

چگینی گفت: اگر به دنبال اقتصاد مقاومتی هستیم باید بخشی از درامد کشوردریا محور باشد تا موجب تقویت معیشت مردم، درامد ساحل نشینان، شناخت بیشتر از محیط و مخاطرات دریایی و اقیانوسی ، کشف گونه های جدید گیاهی و جانوری دریایی ، شناخت معادن کف دریا، پیشرفت صنایع دارویی دریایی و کمک به مجموعه دفاعی کشور شود.