پنهان شدن محرومیت در گلستان

تدبیر24: «حسن روحانی» در ادامه سفرهای استانی دولت یازدهم، دقایقی پیش وارد گرگان مرکز استان گلستان شد. «حسن صادق لو» استاندار گلستان چند روز پیش در جلسه شورای استانی با اشاره به سفر رییس جمهوری به استان گلستان، گفت: سفر رییس جمهوری به این استان دو روزه است که در روز نخست دیدار با عموم مردم، دیدارهای جداگانه با سرمایه گذاران، نخبگان، جوانان، ایثارگران و دیدار با علما و روحانیون شیعه و اهل سنت استان گلستان در دستور کار است و در روز دوم سفر نیز روحانی به همراه رییسان جمهوری ترکمنستان و قزاقستان، راه‎آهن ایران، ترکمنستان و قزاقستان در مرز اینچه‎برون استان گلستان را افتتاح خواهد کرد.

پیش از این استان های خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، خراسان رضوی و زنجان میزبان کاروان تدبیر و امید بوده اند.

گلستان از استان های شمالی است که حدود 1.3 درصد مساحت کل کشور را شامل می شود. جمعیت این استان بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 خورشیدی نزدیک به یک میلیون و 800 هزار تن بوده که از این تعداد 51 درصد در مناطق شهری و 49 درصد در مناطق روستایی این استان ساکن هستند.

ترکیب جمعیتی این استان از اقوام مختلف تشکیل شده است. برآوردها نشان می دهد که «ترکمن ها» (حدود 35 درصد)، سیستانی ها و بلوچ ها (بین 15 تا 18 درصد) و «کردها» (حدود 5 درصد) قومیت ها این استان را تشکیل می دهند.

***اهمیت افتتاح خط آهن ایران-ترکمنستان-قزاقستان

پروژه عظیم خط آهن ایران-ترکمنستان و قزاقستان را که قرار است فردا (چهارشنبه) در نقطه صفر مرزی اینچه برون، مرز مشترک ایران و ترکمنستان با حضور روسای جمهوری سه کشور افتتاح شود، می توان به نوعی احیای جاده کهن و پرآوازه ابریشم دانست.

به گزارش خبرنگار ایرنا از گرگان با راه اندازی خط ریلی ایران - ترکمنستان - قزاقستان، بیش از 600 کیلومتر از طول مسیر حمل و نقل بین‎المللی کشورهای مشترک المنافع تا خلیج فارس و اروپا کاسته می شود.

این خط آهن به عنوان کریدور ریلی شمال- جنوب از شهر اوزن (Uzen ) در قزاقستان تا قزل قایا در مرز قزاقستان و ترکمنستان و از آن نقطه تا شهر برکت در ترکمنستان و از برکت تا اترک و اینچه برون در مرز ایران و ترکمنستان و از اینچه برون تا شهر گرگان ساخته شده و آماده بهره برداری است.

طول راه آهن جدید الاحداث حدود 920 کیلومتر است که از این میزان حدود 85 کیلومتر در خاک جمهوری اسلامی ایران، 700 کیلومتر در خاک ترکمنستان و 140 کیلومتر نیز در خاک قزاقستان قرار دارد.

خط ریلی جدید کشورهای ترکمنستان و قزاقستان را از طریق خاک جمهوری اسلامی ایران به آبهای آزاد خلیج فارس متصل می کند. این خط علاوه بر کشورهای مذکور، به عنوان خط ریلی جدید برای کل منطقه حائز اهمیت است و حمل و ترانزیت بار را میان کشورهای منطقه تسهیل کرده، زمان و هزینه های حمل بار را کاهش می دهد.

*** گلستان و زمینه های گسترده برای سرمایه گذاری

استان گلستان به دلیل موقعیت ویژه ی جغرافیایی، نزدیکی به دریا و وجود سلسله کوه های البرز دارای شرایط اقلیمی منحصر به فردی است که می تواند بسترهای مناسبی را برای سرمایه گذاری در کشاورزی ، دامپروری، گردشگری و صنعت فراهم کند.

«عبدالکریم رجبی» نماینده مردم «مینودشت» در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا در این زمینه اظهار داشت: استان گلستان یکی از استان هایی است که می تواند در زمینه های مختلف از جمله کشاورزی و گردشگری سرمایه های زیادی را به خود جذب کند؛ ولی تا امروز به دلیل پاره یی از بی توجهی ها این امر محقق نشده است.

استان گلستان با داشتن بیش از 650 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی سهم مهمی در تولیدات بخش کشاورزی کشور دارد. رتبه یک در تولید دانه های روغنی، رتبه سوم در تولید گندم، رتبه چهار تولید زیتون و رتبه پنج اراضی باغی نشان دهنده توانایی و ظرفیت استان گلستان در بخش کشاورزی است.

«محمد اسماعیل اسدی» پژوهشگر حوزه ی کشاورزی و استاد دانشگاه در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا با یادآوری زمینه های سرمایه گذاری در بخش کشاورزی استان گلستان، گفت: یکی از برنامه هایی که امروزه در تمامی دنیا مدنظر است امنیت غذایی است که استان گلستان با توجه به توانمندی هایی که دارد، در این زمینه می تواند مصداق کاملی در ایران باشد و این خود محرکی برای سرمایه گذاری در این استان است.

اسدی در ادامه با تاکید بر تنوع محصولات کشاورزی در استان گلستان، گفت: در استان حدود 72 نوع محصول در کشت اول و دوم تولید می شود که در برخی از محصولات مانند دانه های روغنی رتبه اول و از نظر کیفیت تولید گندم جزو برترین ها محسوب می شود.

استان گلستان افزون بر زمین های مرغوب برای کشاورزی، در بخش مراتع و چراگاه نیز می تواند زمینه ساز سرمایه گذاری در حوزه ی دامداری و دامپروری باشد. این استان دارای مراتع و چراگاه های ییلاقی و قشلاقی زیادی است؛ چراگاه های ییلاقی در بخش های کوهستانی جنوب استان و قشلاق ها در بخش های شمال و شمال شرقی گلستان واقع شده است.

افزون بر موارد یادشده گردشگری دریایی از دیگر زمینه های سرمایه گذاری در استان است. گلستان یکی از سه استان شمالی کشور است که در صورت سرمایه گذاری در امور مختلف دریایی، مانند دو استان دیگر (گیلان و مازندران) می تواند سالانه پذیرایی هزاران گردشگرِ داخلی و خارجی باشد.

سرمایه گذاری در تاسیسات آبی این استان می تواند ضمن فراهم آوردن زمینه های جذب گردشگر، به درآمدزایی و اقتصاد منطقه کمک کند و توسعه ی این خطه را به همراه داشته باشد.

البته زمینه های سرمایه گذاری در این استان تنها مختص به موارد یادشده نیست؛ بلکه توسعه ی ورزش های هایی مانند کشتی و سوارکاری از دیگر زمینه هایی است که می تواند جوانان استان گلستان را در سطح ملی و جهانی مطرح کند. استعداد جوانان شمال کشور در ورزش کشتی، پرورش اسبِ نژاد ترکمن و کورس اسب سواری گنبد، از مهمترین زمینه های توسعه ی ورزش استان است که باید بیشتر از همیشه مورد توجه قرار بگیرد.

استان گلستان با مساحتی بالغ بر 20 هزار کیلومتر مربع و وجود مرز مشترک با 5 کشور آسیای میانه توانمندی ها و قابلیت های فراوانی برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی دارد. فرودگاه های بین المللی، خط ریلی بین المللی در کنار مرزهای آبی و خاکی مشترک، موقعیت استان را از جنبه ی روابط و مناسبات خارجی در شرایط ویژه یی قرار داده است.

تنوع قومیت های مختلف در گلستان نیز یکی دیگر از مهمترین جاذبه های گردشگری استان است. با توجه به اینکه در استان گلستان شاهد ترکیب متنوعی از اقوام مختلف هستیم، می توان به تعداد این اقوام نیز تنوع دست آفرین ها را مشاهده کرد.



*** پنهان شدن محرومیت در سرسبزی گلستان

اما استان گلستان با این همه استعدادهای فراوان در زمینه های مختلف اقتصادی و فرهنگی هنوز به عنوان یکی از استان های محروم کشور شناخته می شود. در این استان روستاها و بخش های زیادی را می توان پیدا کرد که مردم آن با سختی روزگار سپری می کنند و از فقر امکانات رنج می برند.

بر اساس گزارش یکی از تارنماهای محلی استان، روستایی با نام «اسلام آباد» در سه کیلومتری شهرستان «بندر ترکمن» وجود دارد که ساکنان آن در نهایت فقر و نبود امکانات رفاهی به سر می برند تا جایی که برخی از آنها هنوز از داشتن شناسنامه محرومند.

رجبی نماینده ی مجلس در ادامه ی گفت و گوی خود با گروه پژوهش های خبری ایرنا با یادآوری رشد فقر در این استان، گفت: هر مسافر یا گردشگری در نگاه اول شاید این فکر در ذهنش خطور کند که استان گلستان از استان های توسعه یافته است؛ ولی با کمی دقت در وضعیت رفاهی مردمان این خطه متوجه خواهیم شد که فقر در زیر برگ های سبز این دیار پنهان شده است.

استان گلستان هرچند که در زمینه ی کشاورزی دارای قابلیت های فراوانی است، ولی با این وجود، کشاورزی استان با مشکلاتی زیادی مواجه است. خشکسالی، رعایت نکردن الگوی کشت، مکانیزه نبودن کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و هزینه های بالای تولید تنها بخشی از مشکلات کشاورزی این استان است.

اسدی در این زمینه و با اشاره به بی توجهی هایی که درگذشته به استان گلستان شده است، گفت: یکی از مهمترین دلایلی که امروزه گلستان را در موقعیت محرومیت قرار داده است نبود مدیریت در حوزه کشاورزی درگذشته بوده که هنوز آثار و تبعات آن در این استان دیده می شود.

پژوهشگر حوزه ی کشاورزی در پاسخ به این پرسش که آیا طرحی برای توسعه ی کشاورزی در استان گلستان اجرا شده است یا نه؟ گفت: در این استان ما به دنبال پیاده کردن طرح «کشاورزی حفاظتی» هستیم که در صورت موفقیت می تواند بهره وری زمینی را افزایش دهد و از فرسایش خاک جلوگیری کند.

کشاورزی حفاظتی به مجموعه یی از تکنیک ها شامل نگهداری بقایای گیاهی در سطح خاک، تناوب زراعی، کاربرد کود سبز، کنترل عبور و مرور وسایل و ماشین های کشاورزی و استفاده از بسترها یا پشته های عریض گفته می شود.

یکی دیگر از مشکلات این استان وجود سیل های فصلی است که افزون بر محیط زیست برای محصولات کشاورزی و درآمد کشاورزان نیز خسارت هایی را به همراه دارد.

محمد اسماعیل اسدی در این زمینه و با اشاره به بهره برداری بی رویه از طبیعت گفت: ما زمانی که با نگاه واقع بینانه به جاری شدن سیل در استان گلستان نگاه می کنیم متوجه خواهیم شد که در این استان استفاده ی بی رویه از طبیعت بی رحمانه بوده و جاری شدن سیل ناشی از بین رفتن پوشش گیاهی و قطع بی رویه جنگل ها بوده است.

در نگاه اول شاید باور بر این باشد که استان گلستان با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد استانی سیراب و بدون مشکل آب محسوب شود؛ ولی بر اساس گزارش ها و تایید مسوولان محلی، این استان در زمینه ی آب شرب مشکلات فراوانی دارد تا جایی که شهرستان «گرگان» به عنوان مرکز استان نیز از مشکل آب آشامیدنی مصون نمانده است.

اسدی در ادامه ی گفت وگوی خود با گروه پژوهش های خبری ایرنا گذری بر بحران آب در استان گلستان زد و اظهار داشت: هر چند که در نگاه اول استان گلستان منطقه یی سرسبز و پر آب محسوب می شود ولی خشکسالی های پی در پی و نبود مدیریت در مصرف آب موجب شده است که امروز هم در بخش آب آشامیدنی و هم در بخش آب کشاورزی استان دچار مشکل شود.

رجبی نیز در این زمینه گفت: با وجود اینکه در استان رودخانه و آب فراوانی وجود دارد ولی هنوز برنامه یی برای مهار آن در گلستان دیده نشده و همین امر موجب شده که ما در بخش آب کشاورزی دچار مشکلات فراوانی باشیم.

وی اظهار امیدواری کرد که دولت تدبیر و امید بودجه یی برای رفع مشکل بی آبی استان گلستان اختصاص دهد زیرا در این استان روستاهای زیادی از نعمت آب آشامیدنی و بهداشتی محرومند.

پتانسیل های استان در زمینه ی کشاورزی، دامداری و گردشگری موجب شده است که این استان به یکی از استان های برای جذب سرمایه گذاری تبدیل شود؛ ولی با این وجود هنوز بسیاری از مناطق استان اعم از شهرستان، بخش و دهستان جزو مناطق توسعه نیافته کشور به شمار می روند.

اسدی در این زمینه و با اشاره به محرومیت هایی که در مناطق شمالی استان گلستان رشد کرده است، گفت: هر چند که این استان از لحاظ منابع درآمدی می تواند در سطح بسیار بالایی قرار داشته باشد ولی ما شاهد هستیم در برخی از نقاط شمالی استان حتی گازرسانی به مناطق صورت نگرفته و وضعیت راه های ارتباطی آنها نیز مناسب نیست.

در این زمینه نماینده ی مردم مینودشت با اشاره به کم توجهی هایی که در سال های گذشته به استان گلستان شده است،گفت: اگر ما به میزان سرمایه گذاری هایی که در بخش کشاورزی، صنعت و گردشگری در استان توجه کنیم متوجه خواهیم شد که استان گلستان در این زمینه جزو 6 استان محروم کشور محسوب می شود.

وی در پاسخ به سوالی در زمینه ی تلاش خود به عنوان نماینده ی مردم برای رفع محرومیت گفت: محرومیت در این استان ریشه ی تاریخی دارد زیرا زمانی که نرخ دلار در کشور هفت تومان بود به بهانه ی حفظ سرسبزی و محیط زیست در این استان سرمایه گذاری صنعتی نشد و امروز نیز با دلار سه هزار و 500 تومان این کار انجام نمی شود.

یکی از مزیت های مهم سواحل استان گلستان طبیعت بکر آن است که برخلاف دو استان (گیلان و مازندران) دیگر، هنوز مورد هجوم کاسبان ساخت و ساز قرار نگرفته است. در این استان امکانات رفاهی به میزان چشمگیری کم و این امر موجب شده است تا گردشگران کمتر در این استان اقامت چند روزه داشته باشند. نبود امکانات اقامتی نظیر هتل و مسافرخانه در شهرهای «نوکنده»، «بندرگز» و «ترکمن» به شدت دیده می شود.

عبدالکریم رجبی نیز در این زمینه نظری نزدیک به اسدی دارد. وی با اشاره به قرار گرفتن استان گلستان در مسیر حرکت زایران حرم مطهر امام هشتم (ع) گفت: هر چند که سالیان افراد زیادی برای زیارت حرم مطهر رضوی از استان گلستان رد می شوند ولی نبود امکانات رفاهی و هتل های مجهز موجب شده که این افراد نتوانند اقامتی کوتاه مدت در این استان داشته باشند.

استان گلستان با جود اینکه دارای مرز مشترک با کشورهای آسیای میانه است ولی هنوز در زمینه های مختلف مانند پروژه های مرتبط با بازرگانی خارجی، راه اندازی و احداث پایانه های صادراتی، منطقه ی ویژه اقتصادی و نمایشگاه بین المللی سرمایه گذاری آن چنانی در این استان صورت نگرفته است.

رجبی در این زمینه یکی از پتانسیل های ملی استان گلستان را مرز مشترک با کشورهای خارجی دانست و گفت: مرز استان گلستان با کشورهای آسیای میانه یکی از پتانسیل هایی است که نه تنها می تواند در زمینه ی استانی فرصت ایجاد کند بلکه در زمینه ی ملی نیز یک موقعیت استثنایی محسوب می شود.

وی در ادامه یادآور شد: با وجود آنکه ما بیشترین مرز با کشورهای آسیای میانه داریم ولی بازار این کشورها امروزه در تسخیر کالاهای چینی و ترکیه یی قرار دارد و سهم ما از بازار همسایگان شمالی بسیار کم است.

معضل نیمه تمام ماندن پروژه های عمرانی در استان یکی دیگر از مهمترین مشکلات است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. کلنگ زنی های بدون برنامه و تزریق قطره چکانی اعتبارات به برخی از این پروژه ها موجب شده که استان با کمبود اعتبار برای تکمیل برخی از پروژه ها روبرو باشد.

نماینده ی مردم مینودشت با اشاره به پروژه های ناتمام استان گلستان، گفت: یکی از این پروژه ها راه آهن گرگان - مشهد است که در هر دولتی قول تکمیل آن داده می شود؛ ولی در پایان آن دولت ما شاهد ایستایی در رشد این پروژه هستیم؛ ولی در این زمینه ما امید زیادی به دولت تدبیر و امید داریم.