مشكل معماری و شهرسازی در ايران

تدبیر24: مهدی آیتی - در معماري و شهرسازي آن دوره نشانه هاي فرهنگ و تمدن ايراني كمتر ديده مي شود و نوعي غربزدگي و سنت گرايي درهم آميخته شده و معماري و شهرسازي بي هويت و التقاطي را بوجود آورده است.
پس از پيروزي انقلاب و استقرار نظام جمهوري اسلامي ايران توقع و انتظار آن بود كه ضوابط و قوانين برگرفته از فرهنگ و تمدن ايراني و اسلامي براي معماري و شهرسازي تدوين شود.
امروز پس از گذشت بيش از 35 سال از انقلاب، شاهد معماري و شهرسازي متوازن، متعادل، انساني و اسلامي نيستيم.
متاسفانه پس از گذشت سالها و برگزاري صدها همايش و هزاران مقاله و سخنراني در باب معماري ايراني و اسلامي هنوز از عزم و اراده ملي در موضوع احيا و ارتقاء معماري و شهرسازي در ايران خبري نيست.
وجود دستگاهها و مراجع متعدد در امر معماري و شهرسازي در كشور باعث شده يك مرجع مسئول و پاسخگو نداشته باشيم.
اگرچه در قانون مسئوليت معماري و شهرسازي به عهده وزارت راه و شهرسازي و شوراي عالي معماري و شهرسازي است وليكن اين وزارتخانه يا نسبت به پاسخگويي در موضوع مذكور ناتوان بوده و يا قدرت كنترل دستگاههاي مداخله گر ديگر را ندارد.
يكي از مشكلات كهنه و قديمي در موضوع معماري و شهرسازي در ايران وجود دو دستگاه مخالف و متضاد يعني وزارت راه و شهرسازي و شهرداري ها است.
تاريخ نشان مي دهد كه از زمان تاسيس بلديه(شهرداري) و وزارت آباداني و مسكن يا وزرات عمران و شوارع(مسكن و شهرسازي – راه و ترابري) اختلاف بين شهرداري ها و وزارت مسكن همواره وجود داشته است.
هرچند كه همواره در قانون متذكر شده كه وزارت مسكن مسئول برنامه ريزي، نظارت و سياست گذاري و شهرداري ها مسئول اجرايي در امر معماري و شهرسازي هستند ولي در ايران هرگز اين دو مسئول اصلي نتوانسته اند به وحدت همكاري برسند بلكه همواره بر عليه يكديگر و به نفع منافع سازماني خود قدرت نمايي كرده اند و حاصل اين اختلاف طولاني چيزي جز خرابي معماري و شهرسازي در كشور نبوده كه دود آن به چشم ملت رفته است.
امروز در كشور حدود 1200 شهر وجود دارد كه تقريبا اكثر آنها از مشكلات انساني، محيط زيست، حمل و نقل، كالبدي، بهداشت محيط، سوانح و حوادث و امثال آن رنج مي برد و شهروندان از بابت اين خرابي ها در رنج و عذاب و فشارهاي جسمي و روحي هستند.
در حال حاضر در كشورهاي پيشرفته و مترقي جهان بيش از يك قرن است كه مسائل معماري و شهرسازي، متعادل، متوازن، ضابطه مند و نهادينه گرديده است. در حالي كه در ايران هنوز مسئله حقوق شهروندي، آلودگي هوا، ترافيك، پاركينگ، فضاي سبز، خدمات شهري، سيماي شهر، مبلمان شهري، صنايع مزاحم، كاربري و تراكم و دهها مسئله از اين دست بصورت مشكل و معضل باقي مانده و حل نشده است.
امروز مردم انتظار دارند كه در ايران اسلامي شاهد شهرها و بناهايي باشند كه الگوي كشورهاي ديگر بوده و زيبنده و برازنده كرامت انسانها باشد. به اميد آن روز انشاا...