استقبال اصولگرایان و اصلاح طلبان

تدبیر24: ایران و آمریکا در طول عمر انقلاب و نظام جمهوری‌اسلامی رابطه‌ای با یکدیگر نداشتند، گرچه در طول این چند دهه در موارد محدودی دو کشور برای مذاکره تلاش کردند ولی درنهایت به دلیل اختلاف نظرات موجود بین طرفین این ارتباط راه به جایی پیدا نکرد؛ رییس‌جمهوری دولت نهم و دهم کشور نیز در چند مرحله سعی به برقراری رابطه با آمریکا داشت که این تلاش‌ها نیز بنا به دلایل مختلف داخلی و خارجی به نتیجه نرسید تا رابطه بین این دو کشور راه به جایی پیدا نکند. با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و تاکید دولت جدید بر اصل اعتدال و همچنین تنش‌زدایی در فضای داخلی کشور و همچنین منطقه باعث شد شرایط استراتژیک ایران یک‌بار دیگر در منطقه کلیدی‌تر شود و علاوه بر این، عرصه دیپلماسی را بر ایران باز کند. در همین راستا اجلاس عمومی مجمع جهانی سازمان ملل در نیویورک مهم‌ترین عرصه برای محک قدرت دیپلماسی دولت روحانی است. اتفاقات مهم چند هفته گذشته همچون نامه‌نگاری اوباما- روحانی، استقبال بین‌الملل از مواضع سیاست خارجی ایران و همچنین تاکید مقام معظم رهبری بر «نرمش قهرمانانه» و صدور مجوز و اختیار به دولت برای پیشبرد مذاکرات، باعث شد غیرممکن‌های دیروز به ممکن‌های امروز تبدیل شود و به نوعی تابو ارتباط متقابل ایران با غرب به‌ویژه ایالات متحده شکسته شود؛ شکستی که فکرش نه‌تنها تا زمانی نه چندان دور، بلکه تا همین چند هفته پیش نیز ماموریتی غیرممکن بود و به خیال بعضی‌ها «هیچ» تلقی می‌شد.
با این اوصاف سخنرانی باراک حسین اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا در اجلاس عمومی مجمع جهانی سازمان ملل با تاکید او بر حقوق هسته‌ای ایران و همچنین عدم مداخله و مخالفت غرب در نظام جمهوری‌اسلامی باعث شد پیش‌بینی بعضی‌ها در داخل و خارج از کشور را برهم زند و مورد استقبال تمامی اقشار از طیف تندرو تا معتدل جناح‌های سیاسی قرار بگیرد؛ استقبالی که در نطق سخنرانی روحانی در اجلاس نیویورک با تاکید او بر امکان مدیریت اختلافات بین ایران و آمریکا مشخص بود.
روز گذشته مجلس و همچنین حواشی آن تحت‌تاثیر اجلاس نیویورک بود؛ بعضی از نمایندگان مجلس در گفت‌وگو با «بهار» رضایت خود را نسبت به سخنرانی هر دو رییس‌جمهوری اعلام کردند. به گزارش ایسنا غلامعلی حدادعادل، نماینده اصولگرایی که بیش از این بر سابقه ارتباط نه‌چندان گرم دو کشور آمریکا و ایران اشاره کرده بود با تاکید بر رویکرد تغییر یافته سیاست خارجه آمریکا در قبال ایران، اعلام کرد: «باید در تغییر موضع جمهوری‌اسلامی نسبت به آمریکا خوش‌بین باشیم و کار را ادامه بدهیم، مگر آن‌که در عمل و رفتار ایالات متحده چیز دیگری ثابت شود.»
حداد عادل گفت: سخنرانی اوباما لحنی متفاوت داشت، هم در صحبت‌های قبلی ایشان و هم صحبت‌های روسای جمهوری قبلی و بعضی مقامات آمریکایی تفاوت دیده شده است که این حکایت از این دارد که یک تغییری در نگاه مسئولان آمریکایی به‌وجودآمده است بنابراین تا وقتی دلیلی در دست نداشته باشیم تغییر موضعی نخواهیم داشت و باید خوش‌بین باشیم و کار را ادامه بدهیم مگر آن‌که در عمل چیز دیگری ثابت شود. علاوه بر او بعضی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که بارها بر اصل احتیاط و شمردن گام‌های رو به جلوی دیپلماسی ایران به‌ویژه در برقراری ارتباط با غرب تاکید می‌کردند، همچون حسین نقوی‌حسینی و اسماعیل جلالی از نطق هر دو رییس‌جمهوری استقبال کردند.
حسن سبحانی‌نیا، عضو هیات‌رییسه مجلس نیز سخنرانی اوباما و روحانی را در چارچوب تنش‌زدایی دانست و بر همین اساس امیدوار به تامین منافع دو طرف و پایان تناقضات و تخاصمات هر دو طرف با یک رویکرد برد- برد است.
حسین طلا، عضو جبهه پایداری و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نهم نیز که پیش از این بر احتیاط در مذاکره با غرب و به‌ویژه آمریکا تاکید داشت، سخنرانی رییس‌جمهوری آمریکا را مثبت ارزیابی کرد، با این حال او بر این نظر است که آنچه مهم است عمل به آن‌هاست، در واقع باید ببینیم آمریکا در عمل چه اقداماتی را دنبال می‌کند. او همچنین رفع تحریم‌ها را یکی از شروط اثبات حسن‌نیت آمریکا می‌داند.
علاوه بر نمایندگان مجلس دیگر مسئولان و فعالان سیاسی داخلی کشور نیز استقبال مناسبی از سخنرانی اوباما و روحانی داشتند و بر این نظر هستند که تغییر رویکرد خوبی برای تنش‌زدایی بین ایران و آمریکا در حال شکل‌گیری است و می‌تواند فرصت‌های خوبی را در آینده رقم بزند.
سردار یحیی صفوی، دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا، ضمن اشاره به تغییرات محسوس در سیاست کاخ سفید، سخنان اوباما را چنین تحلیل می‌کند که ایالات متحده در مقابل ایران عقب‌نشینی و نرمش را انتخاب کرده‌ است، با این حال او بر این نظر است که لازم است تا یک اعتماد متقابل صورت بگیرد و رفع تحریم‌ها یکی از راه‌حل‌های ممکن است. سرلشکر یحیی صفوی، دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا با بیان این‌که آقای اوباما چند تغییر محسوس نسبت به ایران داشته، اظهار کرده است: برای اولین‌بار آقای اوباما به عنوان رییس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد که ما خواستار تغییر رژیم در ایران نیستیم یا به حق مردم ایران برای دستیابی به انرژی هسته‌ای صلح‌جویانه احترام می‌گذاریم و این موضوع، حق ایران را تثبیت کرد. اوباما همچنین در سخنرانی‌ خود گفت که از وزیر خارجه‌ام جان‌کری خواستم تا تلاش‌ خود را ضمن همکاری نزدیک با اتحادیه اروپا و برای رسیدن به یک توافق با دولت ایران و جناب آقای دکتر روحانی دنبال کند؛ ‌آمریکایی‌ها به‌طور محسوس یک نوع نرمش و عقب‌نشینی را در مقابل ایران انتخاب کرده‌اند. وی همچنین تاکید کرد که سخنرانی حسن روحانی هوشمندانه بود.
همچنین سرلشکر حسن فیروزآبادی، رییس ستادکل نیروهای مسلح، ضمن ابراز رضایت از سخنرانی‌ رییس‌جمهوری در نیویورک، مواضع صریح و انقلابی و حق‌طلبانه و مستحکم ملت ایران را از ویژگی‌های بارز نطق روحانی دانست و اعلام کرد: «سخنان مقام محترم ریاست‌جمهوری یک پیام داخلی هم داشت، آنجا که گفت «مخالف را نه تنها باید تحمل کرد که باید با او کار کرد».
همچنین احزاب داخلی ایران نیز نسبت به نطق روحانی و اوباما اعلام رضایت کردند. غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران، این نطق‌ها را نقطه شروع خوبی برای رفع سوءتفاهم‌های ایجاد‌شده فی‌ما‌بین تهران و واشنگتن و همچنین گامی به سوی منطق و رفتار معقول دانست. البته تحلیل او از آینده ارتباط بین ایران و آمریکا این است که مشکلات رابطه ایران و آمریکا چیزی نیست که با یک سخنرانی رفع شود ولی شروع خوبی برای یک مفاهمه و گفت‌وگوی معقول با دنیا رقم خورده است.
در عین ‌حال بعضی از مسئولان سیاسی داخلی اعتقاد داشتند که گام اوباما در رفع اختلاف‌های تهران – واشنگتن در مقایسه با گام روحانی به مراتب بلندتر بود و رییس‌جمهوری می‌توانست در سخنرانی خود رفتار دیگری را اتخاذ کند. مسعود پزشکیان، نماینده تبریز و وزیر بهداشت دوره اصلاحات با تاکید بر این‌که آقای روحانی می‌توانست دیپلماتیک‌تر رفتار کند، اعلام کرد: «باید تلاش کنیم روی نقاط مشترک تمرکز کنیم، باید توجه داشته باشیم که نقاط اختلاف در همه سلایق وجود دارد، بنابراین باید تلاش‌مان در این راستا باشد که در مواردی که اشتراکات داریم سعی در تمرکز و اصلاح داشته باشیم.»
نوذر شفیعی در گفت‌وگو با «بهار»، می‌گوید: شرایط دو رییس‌جمهوری یعنی اوباما و روحانی متفاوت است و همین تفاوت حکم می‌کند که در رفتار و سخنرانی خود با یکدیگر گام‌های متفاوتی بردارند.» به اعتقاد شفیعی یکی از مسائلی که در این اختلاف موثر محسوب می‌شود، اظهارنظر‌ها و فشارهای داخلی است که روحانی را ملزم می‌کرد تا در عرصه بین‌الملل با توجه به واکنش‌های داخلی رفتار کند. او در جمع‌بندی نهایی سخنان خود اعلام کرد: «در یک کلام روحانی در سخنرانی خود بیش از آن‌که در عرصه بین‌الملل قرار بگیرد به مسائل داخلی توجه کرد و سعی داشت در ماحصل کار تمامی اقشار داخلی را از خود خشنود و راضی نگه دارد.»
با توجه به استقبال‌های صورت‌گرفته از نطق رییس‌جمهوری در داخل و خارج و همچنین گام‌های برداشته‌‌شده از سوی غرب و آمریکا پیش‌بینی می‌شود محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در دیدار امروزش با جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده با دغدغه‌ای همچون دغدغه روحانی در سخنرانی روبه‌رو نباشد و به لطف تابو‌شکنی‌های صورت‌گرفته؛ چه پیش از نیویورک و چه در نشست‌ها و حواشی اجلاس، کار راحت‌تری در چانه‌زنی با آمریکا (هرچند ابتدایی و کوچک) داشته باشد.