فراز و فرودهای جنبش دانشجویی

تدبیر24: هرگاه در ایران قصد بررسی تاریخی جنبش دانشجویی می‌شود، 16 آذر سال 32 به‌ عنوان سرآغاز این حرکت دانشجویی در صدر این بررسی قرار می‌گیرد. دلیل اینکه روز 16 آذر را روز دانشجو نامیدند این‌چنین بود که در یک فضای دیکتاتوری و یک دولت برآمده ازکودتا، حرکتی درمخالفت با کودتاگران شکل گرفته بود و هزینه‌های زیادی برای دفع این کودتا از سوی دانشجویان پرداخت شد. واقعیت این است اگرنگاهی عمیق به جنبش دانشجویی درایران شود، باید قدمت این جنبش را قبل از 16آذر سال 32 دانست.

به عقیده برخی ازتحلیلگران عرصه تاریخ، جنبش دانشجویی با حرکت‌های اصلاح‌طلبانه امیرکبیر آغاز شد. زمانی که دارالفنون تاسیس شد از آن زمان ایرانیان شاهد حرکت‌های دانشجویی بودند و هنوز هم هستند. این حرکت‌های دانشجویی که توسط دانشجویان  دارالفنون شکل گرفت صرفا منجر به انقلاب مشروطه درایران شد. درابتدا یک حرکت اصلاحی  در کشور شکل گرفت و بعد ازاین که حرکت‌های اصلاح طلبانه دانشجویان دارالفنون به شکست انجامید و ساختارسیاسی اجازه اصلاحات را نداد، انقلاب مشروطه در ایران به وقوع پیوست البته آنچه در مشروطیت پدیدار شد، تنها ناشی از عمل دانشجویان دارالفنون نبود اما نقش دارالفنون را نمی‌توان نادیده گرفت.

ازهمان زمان و با شکل‌گیری اولین دانشگاه در قالب دارالفنون، حرکت دانشجویی در ایران شکل گرفت و همگان شاهد جنبش دانشجویی در ایران بودند ولی با توجه به اهمیتی که حرکت دانشجویان در 16 آذر سال 32 داشت و آن حرکت  در شرایطی شکل گرفت که رژیم کودتایی بر سر کار بود و آزادی‌ها را سرکوب کرده و تمام اقشار جامعه ساکت شده بودند، این روز از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. اهمیت دیگر دانشگاه به این دلیل است که تنها نهادی است که حرف دل مردم را منتشر می‌کند و از این لحاظ حرکت دانشجویان اهمیت خاصی دارد. در 16 آذر سال 32 فضای دیکتاتوری و پلیسی بعد از کودتا  شکسته می‌شود و این حرکت، آغاز فعالیت‌های سیاسی می‌شود و رژیم کودتا بعد از 16 آذر به این جمع‌بندی می‌رسد که با رعب و وحشت نمی‌تواند حرکت‌های استقلال‌طلبانه و آزادی‌خواهانه را سرکوب کند. این جنبش دانشجویی نهایتا با تمام مشکلاتی که از آغاز با آن مواجه بود، در بهمن 58 به ثمر نشست.

تاثیر جنبش دانشجویی در دو حادثه بزرگ یکی درانقلاب مشروطه و دیگری درانقلاب اسلامی نمی‌توان نادیده گرفت؛ با پیروزی انقلاب اسلامی و بعد ازانقلاب، دانشجویان تلاش کردند که دستاوردهای انقلاب را حفظ  کرده و در قالب جنبش اصلاح‌طلبی تلاش کردند از دستاوردهای انقلاب اسلامی حمایت کنند .جنبش دانشجویی درحال حاضر یکی ازپایگاه‌های اصلی اصلاح‌طلبان است. به‌‌رغم  وضعیت دوران احمدی‌نژاد ، جنبش دانشجویی همچنان درکشور فعال است.