جاده ابر، طوماری سرشار از تناقض

تدبیر24: در حالی که این روزها فعالان محیط زیستی و گردشگری به دنبال ارتقای معیشت محلی و اقتصاد روستاهای حاشیه جنگل ابر بودند، بار دیگر امضای 151 نماینده مجلس به رئیس جمهوری با موضوع اجرای مصوبه هیأت دولت قبل در ساخت جاده بار دیگر آنها را غافلگیر کرد. گرچه یکی از نمایندگان همان روز با این استدلال که بدون توجه به محتوا و تحت ملاحظه دوستان نامه را امضا کرده، امضای خود را پس گرفت اما 150 نماینده دیگر همچنان بر محتوای نامه‌ای که در آن جاده‌سازی در این جنگل باعث رونق و تسهیل عبور و مرور و جلوگیری از اتلاف وقت و تسهیل روابط تجاری با آسیای میانه خواهد بود، پای فشردند. آنها در این نامه که برای نخستین بار در خبرگزاری تسنیم منتشر شد اعلام کردند این جاده مربوط به جنگ جهانی دوم بوده و دولت باید 8 کیلومتر باقی مانده از جاده‌ای که سه مصوبه دولت محمود احمدی‌نژاد را به دست آورده تکمیل کنند.

آنها در حالی روی این نکته تأکید می‌کنند که دولت دهم قصد داشت این جنگل را به منطقه حفاظت شده ارتقا دهد که البته سودجویی گروه‌های دخیل در ماجرا آنها را منتفی کرد.

اسماعیل کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان این مطلب که جنگل‌های هیرکانی از ابتدای دوره سوم زمین شناسی به جای مانده است می‌گوید: <جنگل ابر در واقع پیشروی این جنگل‌ها به سمت شهرستان شاهرود است که بهشتی را در این منطقه به وجود آورده است. او با بیان اینکه جاده‌ای که بر ساخت آن اصرار می‌شود تنها دو روستای ابر و شیرین آباد را به هم متصل می‌کند، می‌گوید: ساخت این جاده موجب تکثیر نور در این جنگل باستانی شده و ترکیب گونه‌های آن را تغییر خواهد داد.>

او شهرک‌سازی و ویلاسازی مشابه سایر نقاط کشور را از نتایج غیرقابل اجتناب چنین اقدامی عنوان کرده و می‌گوید: با ادامه چنین روندی می‌توان گفت تا 30 سال آینده اثری از جنگل بکر ابر نخواهد بود.

فریبرز غیبی مشاور و مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نیز می‌گوید: <جنگل ابر یکی از جنگل‌های بی‌نظیر در کشور است که بواسطه اکوسیستم ویژه خود انواع گونه‌های جانوری و گیاهی خاص را در خود جای داده است.> او برخی گونه‌های این جنگل نظیر سرخدار را فسیل زنده عنوان می‌کند و می‌گوید: هر گونه دستکاری موجب از بین رفتن چرخه حیاتی در این جنگل می‌شود.

غیبی در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت این جاده توجیه اقتصادی دارد یا نه، می‌گوید: <ادعای استفاده از جاده جنگل ابر به عنوان وسیله ارتباطی با آسیای میانه محلی از اعراب ندارد.>

او با بیان اینکه برنامه‌ریزی صحیح گردشگری همراه با جامعه بومی و محلی ساکن اطراف این جنگل قادر است ارتقای معیشت محلی را به دنبال داشته باشد، می‌گوید: کسب درآمد برای جامعه بومی و حفاظت از جنگل ابر از دستاوردهای گردشگری پایدار در این جنگل است.

خسرو خندان از فعالان محیط زیست شاهرود نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: جاده ترانزیتی که در این نامه به آن اشاره شده است باید دو بانده و عریض باشد و این امر حتی با جاده روستایی که پیش از این برخی نمایندگان به دنبال آن بودند تعارض دارد.> او با رد این ادعا که جاده ابر تنها جاده موجود در زمان جنگ جهانی دوم است، می‌گوید: <جاده خوش ییلاق که اکنون در حال تبدیل شدن به آزادراه است قدیمی‌ترین جاده شهرستان شاهرود به شهرهای شمالی است و بهبود و ارتقای آن می‌تواند با هزینه کمتری از جاده ابر محقق شود.>

این فعال زیست محیطی شیب زیاد در منطقه را از دیگر مشکلات جاده‌سازی می‌داند و می‌گوید: با توجه به این شیب کاربری ترانزیتی که مدنظر موافقان آن است، محقق نخواهد شد و ما مشابه آن را در جاده تویسسکان از دیگر راه‌های مواصلاتی شهرستان شاهرود به شمال نیز شاهدیم.

او در بخش دیگری از سخنان خود به مشکلات امنیتی این جاده اشاره می‌کند و می‌گوید: ما در جاده تویسسکان نیز شاهدیم که تردد وسایل نقلیه‌ای نظیر مینی بوس نیز در آن با مخاطراتی همراه است و در ایام سرد سال نیز اغلب تردد در آن امکان پذیر نیست. با توجه به ویژگی‌های آب و هوایی ابر می‌توان گفت همین مشکلات را ما در جاده ابر نیز شاهد خواهیم بود.

به گفته خندان اصرار بر ساخت این جاده با صرف هزینه‌های چند میلیاردی در حالی صورت می‌گیرد که با صرف یک دهم این هزینه‌ها در راه ارتقای معیشت جوامع بومی قادر خواهیم بود توسعه پایدار را در این منطقه به وجود آوریم. او طبیعت گردی را که اکنون در برخی مناطق روستایی حاشیه جنگل ابر در حال جریان است به عنوان یکی از این فعالیت‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: توسعه طبیعت گردی در کنار حفظ طبیعت می‌تواند حافظ منافع روستاهای این منطقه باشد.

به اعتقاد او صحبت‌هایی نظیر آنچه در این نامه آمده است تنها منافع پیمانکاران راهسازی را تأمین می‌کند و بیشتر خاصیت تبلیغاتی برای نمایندگانی را دارد که دوره کارشان در مجلس به انتها رسیده است.

محسن شریعتی از اهالی روستای ابر و تور لیدر شناخته شده این منطقه نیز در همین رابطه به دو گروه موافقان و مخالفان جاده‌سازی در این جنگل در جوامع حاشیه‌ای این جنگل اشاره می‌کند و می‌گوید: کسانی که در حوزه گردشگری در حال فعالیت هستند معتقدند ساخت این جاده می‌تواند این صنعت در حال شکل‌گیری در منطقه را با مخاطرات جدی مواجه کند زیرا آنها را از حالت بکر امروز خارج می‌کند.

او با بیان اینکه در حال حاضر محورهای مواصلاتی متعددی در شهرستان شاهرود به شمال کشور وجود دارد، اصرار بر جاده‌سازی در این جنگل را فاقد توجیه اقتصادی خواند و می‌گوید: رونق گردشگری سازگار با طبیعت علاوه بر بهبود و ارتقای معیشت ساکنان و اهالی روستاهای حاشیه این جنگل، حتی قادر است در اقتصاد شهرستان شاهرود نیز مؤثر باشد.

رحمت‌الله نوروزی از امضا‌کنندگان این نامه اما معتقد است مطالعات زیست محیطی این جاده در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به انجام رسیده و وزارت راه باید این کار را به انجام برساند.

وی در گفت‌و‌گو با «ایران» عنوان کرد: این جاده از آن زمان آغاز به کار کرده و تنها 8 کیلومتر آن باقی مانده است.

این نماینده مجلس اضافه کرد: این جاده روستایی از زمان جنگ جهانی دوم توسط اهالی مورد استفاده قرار می‌گرفت و در آن زمان در شهرستان شاهرود یک جاده آسفالته وجود نداشت. نوروزی در پاسخ به این پرسش که جاده ترانزیتی در این جنگل نیاز به جاده‌ای با عرض بسیار زیاد دارد و آیا این امر تخریب بالا را به همراه نخواهد داشت، تصریح کرد: مطالعات این جاده توسط وزارت راه دولت قبل انجام شده است.

گفته‌های این کارشناسان نشان دهنده تناقضات بی‌شماری است که در این نامه به چشم می‌خورد. آنها در حالی بر رونق و تسهیل عبور و مرور و توجیه اقتصادی در صورت ساخت این جاده تأکید می‌کنند که به گفته کارشناسان نه تنها توجیهات اقتصادی مورد نظر آنها منطقی به نظر نمی‌رسد، بلکه حتی ملاحظات ایمنی و امنیت ترددکنندگان این جاده نیز لحاظ نشده است؛ سرما و برفی که از نیمه‌های پاییز در این منطقه شروع شده و تا اردیبهشت ادامه دارد یخی است که تنور گرم هر موافق جاده ابر را سرد و خاموش خواهد کرد. حال پرسشی که همچنان مطرح است انگیزه نمایندگان آن‌هم در این اندازه وسیع بر جاده‌سازی در جنگلی است که با صرف هزینه‌های چند میلیاردی قرار است دو روستای 300 نفره و 1500 نفره را به هم وصل کند؛ روستاهایی که به آنها تا امروز کمترین توجه حتی در آسفالت‌سازی معابر روستایی نیز نشده است. براستی زمانی که دولت یازدهم بودجه اندکی برای پر کردن بدهی‌های دولت قبل دارد، اصرار بر اجرای طرحی میلیاردی که هیچ کارشناسی بر آن مهر تأیید نمی‌زند از سوی 150 نماینده به چه معناست؟