تاکسی! مستقیم

تدبیر24:گروه «جامعه و شهروند» این روزنامه در ادامه گزارش افزوده است: پایتخت آنقدر بزرگ شده که پارک سوارهای سازمان اتوبوسرانی، بی آرتی و مترو قادر به پوشش دادن هزاران مسیر داخل این شهر نیستند. ون ها، تاکسی ها و مسافرکش های شخصی بار بزرگی از حمل و نقل را در تهران به دوش می کشند.محاسبه نرخ کرایه، متداول ترین مشکلی است که تبدیل شدن مسافر کشی به شغل دوم یا سومِ بسیاری، در شهرهای ما بوجود آورده است. یک باور مرسوم بین خودروهای غیر تاکسی مسافرکش وجود دارد: آنهاباید پول بیشتری بگیرند چون از یارانه های اختصاصی تاکسی ها محروم هستند.

این محرومیت یک دلیل مهم دارد اینکه این خودروها تاکسی نیستند. با تعریف جهانی تاکسی، تاکسی های سطح شهر هم به معنی واقعی کلمه تاکسی نیستند، تنها خودروهای آژانس های تلفنی مسافربری را می توان تاکسی حساب کرد: خودرویی که در برابر نرخ مشخصی - که با تاکسی متر محاسبه می شود- مسافرش را به مقصد می رساند. با این تعریف خودرویی که تا پرکردن ظرفیت صندلی های خود مسافر سوار می کند( مسافرهایی که هر کدام مسافت های مختلف را طی می کنند و مقصدهای متفاوت دارند) یک اتوبوس کوچک به حساب می آید نه تاکسی. تاکسی همه جا وسیله گران قیمتی به حساب می آید. البته مردم الزامی به استفاده از تاکسی ندارند و انتخاب با خودشان است: یا پول گزافی پرداخت می کنند و با راحتی مقصد را طی می کنند یا با استفاده از حمل و نقل شهری خیلی ارزان تر مسافرت می کنند. سیستم حمل و نقل عمومی در شهرهای ایران آنقدرها کارآمد نشده که بدون تاکسی بتوان داخل شهرها به راحتی جابه جا شد. سازمان تاکسی رانی هر سال مبلغی را به عنوان ورودی تعیین می کند و بقیه مسیر با تاکسی متر حساب می شود. جالب است که در نرخ های تاکسی رانی هنوز هم رقم 10 تومان وجود دارد به طور مثال ورودی 390 تومان است. تاکسی متر یک وسیله تزئینی داخل تاکسی ها است.

یکی از رانندگان خط ولی عصر- میدان سپاه در مورد تاکسی متر می گوید:« اوایل سعی می کردیم استفاده کنیم. گفتیم مثل ممنوع شدن دو نفر جلو یا کمربند بستن هم ما و هم مسافرها به آن عادت می کنند اما این طور نشد. ما چهار مسافر می توانیم سوار کنیم برای هر مسافر هم که کلید مشخصی بگذاریم، باز کار آنقدر پیچیده است که بعد از مدتی ترجیح دادیم بی خیال تاکسی متر شویم و نرخ ها را حدودی حساب کنیم.» تا سال ها عادت داشتیم روی صندلی جلو بغل دست مسافر دیگری بنشینیم، یک عادت بود و قانون ممنوعیت این کار باعث شد راننده ها بیشتر از یک نفر را روی صندلی جلو سوار نکنند، اما بسیاری مشکلات دیگر را تنها تصویب قانون حل نمی کند. وجود مسافرکش های شخصی و پذیرفته شدن این امر از سوی مردم، باعث بیشتر شدن وسایل حمل و نقل عمومی شده است و در کنار آن مشکلاتی نیز داشته، وقتی مسافر سوار تاکسی می شود خیالش راحت است داخل ماشینی نشسته که مجوز تاکسی دارد، گواهینامه دارد و احساس امنیت می کند، وقتی سوار یک خودرو شخصی می شویم نمی دانیم کنار دست چه کسی یا کسانی نشسته ایم. کم نیستند جرائم مربوط به سرقت یا تجاوز که در پوشش مسافرکشی انجام می شوند. شاید خفاش شب معروفترین این جنایتکاران باشد. در سال های گذشته چند شرکت خصوصی هم وارد بازار مسافرکشی با تاکسی شده اند و در کنار شرکت های متعلق به شهرداری فعالیت می کنند سرویس دیگری هم به نام تاکسی ویژه بانوان با راننده زن، وارد خدمات تاکسیرانی شده است. مردم از تاکسی هایی که دنبال مسافر دربست می گردند گلایه دارند. حرف انها از نظر تاکسیرانی هم شاید درست باشد، اما تنها تاکسی هایی که دنبال دربستی می گردند را می توان راننده تاکسی های حرفه ای به حساب آورد.

محمود یکی از این راننده ها است، او می گوید در سطح شهر می چرخد و تنها مسافر دربستی سوار می کند وی درباره کارش توضیح می دهد: « من خط مشخصی دارم، نه حوصله پرکردن تاکسی دارم نه پول خرد، درآمد من خیلی با درآمد خطی ها فرقی ندارد روزی بیشتر از چند مورد پیش نمی آید اما راضی هستم و ترجیح می دهم به این شکل کار کنم. جا دادن سه نفر روی صندلی عقب و یک نفر هم بغل دست خودم باعث مسائلی می شود که خودتان بهتر می دانید، از بحث و موبایل بازی و بقیه پول..».وجود دو نوع تاکسی خطی و گذری باعث درگیر همیشگی مسافرها و راننده ها است. هر کس بارها این درگیر را تجربه کرده است. رعنا دانشجویی که از اسلام شهر به دانشکده اش در اتوبان نواب رفت و آمد می کند می گوید: «من سوار خطی های پاسگاه نعمت آباد می شوم و قبل از رسیدن به میدان جمهوری پیاده می شوم. کرایه خط 1500 تومان است، اما من سوار ماشین های گذری می شوم چون تمام مسیر خط را طی نمی کنم و نمی خواهم پول اضافی بدهم اما اگر 1000 تومان آماده نداشته باشم باید با راننده سر 500 تومان دعوا کنم. 1000 تومان را هم که به راننده می دهم باید منتظر چند جمله اعتراضی باشم. آنقدر بحث کرده ام که دیگر جوابشان را نمی دهم پولم را می دهم و پیاده می شوم. گاهی احساس می کنم که اگر پسر بودم با من فیزیکی درگیر می شدند. در حالی که کرایه درست هزار تومان است اما راننده می گوید فرقی نمی کند ! همیشه استرس لحظه پیاده شدن از تاکسی را دارم»

مشکلات سیستم حمل و نقل عمومی در شهرهای بزرگ پابرجاست راه اندازی سامانه اتوبوس های تندرو و اضافه کردن خطوط مترو نتوانسته تمام مسافرهای کنار خیابان را به خود جلب کند. جان کاه بودن مسافرت با این وسایل در ساعات پرتردد، باعث شده عده زیادی ترافیک و پرداخت پول بیشتر را به سفر سریع تر ترجیح دهند. بابک، کارمند است او باید هر روز دو بار فاصله منیریه تا ستارخان را طی کند. وی می گوید: « من می توانم سوار اتوبوس شوم تا چهارراه ولی عصر، آنجا دوباره خط عوض کنم و سوار اتوبوس های مسیر آزادی شوم، ایستگاه نواب سوار خط پارک وی شوم و میدان توحید پیاده شوم، این مسافرت هزار تومان برای من هزینه خواهد داشت اما انقدر دردسر دارد که ترجیح می دهم با تاکسی خودم را برسانم ولی عصر و ازآنجا سوار خطی های آریا شهر شوم یعنی دو هزار تومان هر روز بیشتر پرداخت می کنم. پولدار هم نیستم، فضای شلوغ اتوبوس های تندرو گاهی واقعا آزار دهنده می شود.»