رسانه در تقارن مناسبت‌های مذهبی و ملی چه کند؟

تدبیر24: مجید رضاییان - استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیست - درخصوص تقارن مناسبت‌های «مذهبی» و «ملی» و وظیفه‌ی رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی در جهت حفظ ارزش‌ها و حرمت‌ها و در عین حال پرداختن به سنت‌های ملی، تأکید کرد: فرهنگ‌سازی، توجه به نیاز مخاطب، نگاه هم‌گرایانه و همچنین رویکرد اخلاقی با مناسبت‌ها از جمله مباحثی هستند که اگر در این زمینه آن‌ها را در نظر بگیریم به نتیجه مطلوب خواهیم رسید.

این استاد ارتباطات در گفت‌وگو با ایسنا، در ادامه‌ی مطلب بالا رعایت چهار کن اصلی را ضروری دانست و افزود: اساسا مناسبت‌های ملی و تقارنشان با مناسبت‌های مذهبی در کشورمان چندین بار پیش آمده است و رسانه‌ها باید در این شرایط رویکردی داشته باشند که بر چهار رکن اصلی استوار باشد.

وی اولین رکنی را که رسانه‌ها در جهت حفظ ارزش‌های ملی و مذهبی هنگامی که مناسبت‌ها با یکدیگر تقارن دارند باید رعایت کنند، فرهنگ‌سازی تلقی کرد و گفت: در مناسبت‌های ملی و مذهبی به جای اینکه به ظاهر مناسبت‌ها بپردازیم باید به پیام نهفته در آن مناسبت‌ها پرداخت؛ این بدین معنی است که ما هر چه در مناسبت‌ها به فرهنگ‌سازی توجه بیشتری داشته باشیم مناسبت‌های ملی و مذهبی‌مان ماندگارتر شده و برای نسل‌های بعدی بهتر معرفی می‌شوند و عملا از برخورد شعاری با مناسبت‌ها پرهیز می‌شود. همچنین در عین حال علاقه‌ها نسبت به مناسبت‌های ملی و مذهبی افزایش می‌یابد؛ چرا که هر دوی مناسبت‌ها نگه‌دارنده فرهنگ ملی، بومی و مذهبی کشورمان هستند.

این فعال رسانه‌ای همچنین مطرح کرد: دومین رکن در برخورد با تقارن مناسبت‌های مذهبی و ملی این است که باید به نیاز مخاطب توجه کرد. مخاطبان ما درباره مناسبت‌ها یکسری آگاهی و شناخت دارند که این شناخت معمولا ممکن است کامل نباشد که به اعتقاد من بهترین نوع برخورد این است که ما نیاز مخاطب را در نظر بگیریم تا آنچه را که او در مورد مناسبت‌ها نیاز دارد از آن‌ها مطلع شود که این اقدام علاوه بر جنبه فرهنگ‌سازی کمی هم رویکرد معرفتی دارد.


مجید رضائیان
رضاییان در ادامه صحبت‌هایش با تأکید بر اینکه هر یک از مناسبت‌های «ملی» و «مذهبی» باید در جایگاه خودشان قرار بگیرند، یادآور شد: رکن سوم در این خصوص این است که به گونه‌ای رفتار شود که با خود مناسبت ملی یا مذهبی به شکل متعارض برخورد نکنیم؛ چرا که هر یک از مناسبت‌ها در جایگاه خودشان هستند؛ به عنوان مثال اگر مناسبت‌های ملی و مذهبی در یک روز یا یک هفته معین متقارن نمی‌شدند آیا کسی با این دو مناسبت مذهبی و ملی در جای خودش برخورد منفی داشت؟ که قطعا این گونه نبود. حالا زمانی که مناسبتی مثل شب یلدا و 28 صفر مقارن یکدیگر می‌شوند باید همین رفتار را داشته باشیم چرا که با هر کدام از مناسبت‌ها باید در جای خودشان برخورد کرد.

وی در همین زمینه تصریح کرد: نوع نگاه، تبلیغ، برخورد، معرفی و پردازش به دو مناسبت ملی و مذهبی در رسانه‌های ما باید رویکرد همگرایی داشته باشد.

او چهارمین رکنی را که رسانه‌ها باید در جهت حفظ ارزش‌ها و حرمت مناسبت‌های ملی و مذهبی در نظر بگیرند، برخورد اخلاقی و توصیه اخلاقی معرفی کرد و گفت: باید نسبت به هر یک از مناسبت‌های ملی و مذهبی هنگامی که مقارن هم می‌شوند، یک نوع برخورد و توصیه اخلاقی داشته باشیم؛ چرا که ممکن است برخی‌ها بدون اینکه رسانه‌ها بخواهند، در میان جامعه شاید قصد دارند به یک نحوی یک مناسبت را در برابر یک مناسبت دیگر قرار بدهند که این از دست رسانه خارج است. بدین معنی که به ظرفیت اجتماعی که پشت مناسبت‌هاست برمی‌گردد. به نظرم ما باید به این ظرفیت اجتماعی یک رویکرد اخلاقی هم داشته باشیم که این رویکرد اخلاقی توصیه‌محور است.

رضاییان در پایان گفت‌وگوی خود با ایسنا در تکمیل صحبت‌هایش اظهار کرد: توصیه‌های اخلاقی در رسانه می‌توانند به مناسبت‌هایی که مقارن یکدیگر هستند کمک کنند که این در جای خودشان اصولی، محترم و دارای حرمت ویژه دیده می‌شوند، بنابراین این چهار رکن ذکر شده می‌تواند نوع تعامل رسانه‌ها با مناسبت‌های ملی و مذهبی که مقارن یکدیگر می‌شوند را تشکیل بدهند.