آمارهای امید به زندگی در ایران متفاوت است
موسوی چلک یکی از شاخصهای مهم توسعه یافتگی و
توسعه نیافتگی در دنیا را شاخص«امید به زندگی» دانسته. به گفته وی بر اساس آماری
که توسط دستجردی وزیر سابق بهداشت اعلام شد این شاخص در کشور برای زنان 74.6 و
مردان 72.3 است اما آمارهای مرکز آمار ایران کمتر از این رقم است. آمارهای دیگر هم
با کمی تفاوت توسط برخی از مراجع عنوان شده در برخی از آمارها نیز این شاخص 72سال اعلام
شده است. موسسه لگاتوم این شاخص را در سال 2011 میلادی در ایران 70.6 اعلام کرده
است که بر اساس آن رتبه کشور 144 درمیان کشورهای دنیاست. موسوی چلک با اشاره به
اینکه آمارهای ارائه شده در زمینه امید به زندگی در ایران متفاوت است، تاکید کرده
مجمع جهانی اقتصاد این شاخص را در ایران 73 سال اعلام کرده. براساس این آمار، هنگ
کنگ با 83 سال بالاترین رتبه و دو کشور ژاپن و سوئیس با 82سال در مقامهاي بعد
قراردارند.همچنین کشور سیرالئون با 47سال در پایین ترین رتبه در دنیا قراردارد. در
گزارش سرشماری نفوس و مسکن سال 90 که از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده نیز امید
به زندگی زنان ایرانی 74 سال و 6 ماه و امید به زندگی مردان 72 سال و یکماه بوده
است. گزارش مرکز آمار نشان میداده که امید به زندگی ایرانیها ظرف پنجسال از 85
تا 90 اندکی رشد کرده بهطوریکه در سال 85 این شاخص برای مردان 71 سال و یکماه و
برای زنان 73 سال و یکماه بوده است.
ایران، رتبه هشتم آسیا در امید به زندگی
موسوی چلک با اشاره به اینکه در آسیا در مورد
امید به زندگی رتبه هشتم را دارا هستیم، گفت: این در حالی است که بر اساس سند چشم
انداز بیست ساله کشور ایران باید از نظر شاخصهای رفاهی در صدر کشورهای منطقه قرار
گیرد. اما آمارهای ارائه شده در این حوزه نشان میدهد که تردید در زمینه تحقق
مفاد این سند وجود دارد. این مسئول افزوده که همچنین براساس گزارش دیگری محدوده
شاخص «اميد به زندگي» در کشورهاي مختلف آسیا بين 62 تا 80 سال و فاصله هر کشور با
کشور بعدي بين یک تا سه سال است و تنها کشور مستثني از اين قاعده کشور افغانستان
است که شاخص «اميد به زندگي» آن 43 سال بوده و اختلاف آن با کشور بالايي خود
تقريباً به 19 سال میرسد. علاوه بر اين، نرخ اميد به زندگي در کشور اول 80 سال و
هفت ماه است و فاصله کشور ايران با آن بیش از هفت سال است.موسوی با اشاره به اینکه
نمودار شاخص «امید به زندگی» ایران در مقایسه با کشورهای دیگر اختلافی دارد که
جبران آن كار دشواری به نظر میرسد، گفت: این در شرایطی است که سال به سال، در
کشورهای دیگر منطقه پیشرفتهای تکنولوژی، بهداشت و درمان به دست میآید. مگر
اینکه آنها دست نگه دارند و در شاخص «امید به زندگی» سیر نزولی را آغاز کنند و شيب
نمودار ايران ثابت بماند يا حالتي صعودي به خود بگيرد.
امید به زندگی، شاخص توسعه انسانی
کارشناسان معتقدند امید به زندگی ۳۰ سال پیش در
ایران ۵۵ سال بود که بر اساس آخرین آمارها بهدلیل پیشرفتهای علمی و پزشکی، این
مهم به بیش از ۷۰ سال رسیده است. شاخص توسعه انسانی شاخصی ترکیبی است برای سنجیدن
موفقیت در هر کشورکه یکی از پایههای آن، امید به زندگی طولانی است. در گزارش
توسعه انسانی، کشورها را بر اساس میزان شاخص توسعه انسانی به گروههای کشورهای با
توسعه انسانی بسیار زیاد، کشورهای با توسعه انسانی زیاد، کشورهای با توسعه انسانی
متوسط و کشورهای با توسعه انسانی کم تقسیم میکنند. از سال ۱۹۹۰، هر ساله گزارشی
با نام گزارش توسعه انسانی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد منتشر میشود و در
آن کشورها در شاخصهای مختلفی مانند شاخصهای آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی،
محیط زیستی، سیاسی وغیره مورد مقایسه قرار میگیرند. در اولین گزارش توسعه انسانی
در سال ۱۹۹۰ آمده که مردم، یعنی مردان و زنان، ثروت واقعی هر ملتی را تشکیل میدهند.
هدف توسعه، خلق شرایطی است که مردم بتوانند در آن از عمر طولانی و زندگی سالم و
سازندهای بهره مند شوند. انتشار این گزارش به مردم کمک میکند که دوباره در مرکز
توجه توسعه جای گیرند. درگزارش سال 2010، ایران در گروه کشورهای با توسعه انسانی
زیاد قرار گرفتهاست ودر رده بندی کشورها بهتر از کشورهایی مانند برزیل. مالزی،
هند، مقدونیه، موریس، گرجستان و ونزوئلاو پس از کشورهای بوسنی هرزگوین، قزاقستان،
آذربایجان و قرار گرفته است.
افزایش استرس، عامل کاهش امید به زندگی
افزایش نگرانیها بابت وضعیت اقتصادی، فرهنگی و
اجتماعی، مردم را دچار استرس میکند و رفته رفته این استرس در جامعه رواج پیدا میکند.
این جو افسرده در نقطه مقابل شادی و امید به زندگی جامعه قرار دارد. الگوها و شیوه
زندگی تثبیت شده و مطمئن میتواند در افزایش سن امید به زندگی موثر باشد. شفافیت
ارتباطات نیز به پایه و بنای خانواده و همچنین رابطه صمیمانه بین مردم و حکومت کمک
میکند چراکه دورویی و دوگانگی عدم اعتماد را در جامعه گسترش میدهد و در نهایت
این گسترش، تنش و استرس در جامعه را افزایش خواهد داد. علاوه بر وضعیت اقتصادی
جامعه رضایت از زندگی زناشویی بسیار مهم است که بیارتباط با سرمایه اجتماعی نیست.
عدالت در جامعه یکی از موارد بسیار مهم در افزایش سن امید به زندگی است که برای
برقراری آن، شفافسازی و تقویت سرمایه اجتماعی از مهمترین راهکارها خواهد بود.