شمس و مولانا مورد تهمت‌اند

تدبیر24:در این نشست علمی، محمد جعفرلو از استادان فرهنگی شهرستان خوی به معرفی شمس و مولانا از دیدگاه بزرگان پرداخت و اظهار کرد: راجع به این دو شخصیت عرفانی می‌توان در ابعاد مختلفی بحث کرد، همچون شمس و مولوی و هنر که نیاز به تعریف و تقسیمات هنر دارد، جنبه تاریخی آن‌ها اینکه کی و در کجا متولد شده‌اند و با چه کسانی و چگونه زندگی کرده‌اند و نظایر این‌ها، اما هدف ما از برگزاری این جلسه، شناخت این دو بزرگوار با رجوع به دیوان شمس و سخنان شمس و مولاناست که هم آسان است چون مأخذ و منابع آن دست ماست و هم مشکل است چون با بیان چند بیت شعر و چند جمله کوتاه و منقطع، نمی‌توان نسبت به شخصیت یک فرد نتیجه‌گیری کرد.

او در ادامه گفت: مطالب متنوعی در کتاب‌های مختلف نوشته است و هر کس با عینک فردی نسبت به این موضوع نگاه کرده است و آیا به ابعاد مختلف شمس و مولانا توجه داشته‌اند یا خیر، مناقشه وجود دارد.

جعفرلو از مولانا به عنوان یکی از بزرگان تاریخ بشریت یاد کرد و با بیان اینکه مثنوی معنوی‌ بعد از انجیل بیشترین انتشار را در سطح جهان داشته است، افزود: به یمن وجود آرامگاه شمس تبریزی در شهرستان خوی جایگاه این شهر در آینده والا خواهد بود و چه بسا از قونیه ترکیه هم فراتر رود و تسریع این امر به معرفی بهتر و بیشتر شمس و مولانا در این منطقه بستگی دارد.

او با تأکید بر اینکه شمس و مولانا مورد تهمت افراد مختلف قرار دارند، تصریح کرد: صحبت‌کنندگان در مورد این دو شخصیت می‌بایست خود را در مناقشه با افرادی آماده کنند که مطالعات کافی ندارند و به راحتی در این خصوص نظر می‌دهند.

جعفرلو با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در 25 شهریور 1387 در دیدار سالانه خود با شاعران در ماه رمضان اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در این دیدار در بخشی از سخنان خود فرمودند «یک بخش مهمی از شعر آئینی ما می‌تواند متوجه مسائل عرفانی و معنوی بشود و این هم یک دریای عظیمی است. شعر مولوی را شما ببینید. اگر فرض کنید کسی به دیوان شمس به خاطر زبان مخصوص و حالت مخصوصش دسترسی نداشته باشد که خیلی از ماها دسترسی نداریم و اگر آن را کسی یک قدری دوردست بداند،‌ مثنوی که خودش می‌گوید و هو اصول اصول‌الدین. واقعا اعتقاد من هم همین است. یک وقتی مرحوم آقای مطهری از من پرسیدند نظر شما راجع به مثنوی چیست، همین را گفتم. گفتم به نظر من مثنوی همین است که خودش گفته؛ و هو اصول اصول‌الدین. ایشان گفت کاملا درست است، من هم عقیده‌ام همین است».

وی افزود: دنیای امروز تشنه این نوع مسائل است و اکنون که تکنولوژی به مرتب عالی رسیده است، می‌توان در تبیین نظر عرفا نسبت به شمس و مولانا خدمات بسیار خوبی انجام داد تا شاید اندکی از این تشنگی رفع شود.

جعفرلو در ادامه به دیدگاه مرحوم آیت‌الله سیدعلی قاضی در خصوص مثنوی معنوی و مولانا پرداخت و تصریح کرد: آقای هادی هاشمیان در صفحه 98 کتاب دریای عرفان (زندگی‌نامه و احوال آیت‌الله سیدعلی قاضی) آورده است: «قاضی می‌فرموده است: محال است کسی به درجه توحید و عرفان برسد و مقامات و کمالات توحیدی را پیدا نماید و قضیه ولایت بر او منکشف نگردد. ایشان معتقد بودند بزرگانی را که نام‌شان در کتب عرفان ثبت است و آن‌ها را واصل و فانی شمرده‌اند و از اهل ولایت نبوده‌اند، بلکه از عامه به شمار می‌آیند، یا واصل نبوده‌اند و ادعای این معنی را می‌نموده‌اند و یا تحقیقا ولایت را ادراک کرده‌اند، ولی برحسب مصلحت زمان‌های شدت و حکام و سلاطین جور که از عامه بوده‌اند، تقیه می‌کردند و ابزار نمی‌نمودند؛ مانند شیخ سلیمان قندوری حنفی صاحب ینابیع الموده و مانند سیدعلی همدانی صاحب کتاب موده القربی و مانند مولی محمودرومی بلخی صاحب کتاب مثنوی».

او سپس به مطالب کتاب «صلح کل» و کیهان فرهنگی سال 1363 در خصوص شمس و مولانا اشاره کرد و افزود: آقای سیدمحمدحسن قاضی، پنجمین یا ششمین پسر آقا سیدعلی قاضی در کتاب اسوه عارفان و کتاب عطش اعلام کرده‌اند که «ایشان (مرحوم قاضی) به فتوحات محیی‌الدین علاقه‌مند بودند و حتی این اواخر عمر، بیشتر اوقات مثنوی مولوی و فتوحات می‌خواندند».

ماه‌گفتارهای تولیت آرماگاه شمس تبریزی با همکاری سازمان مردم‌نهاد «خانه دانش و فرهنگ زریاب»، هر ماه یک‌بار با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و هنر و علاقه‌مندان به عرفان اسلامی در شهر خوی برگزار می‌شود و در هر نشست، یکی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی با محوریت شمس تبریزی و مولانا به سخنرانی می‌پردازد.