معضلی در نظام آموزش عالی

تدبیر24: همایون چگنی - در کشور ما دانشگاه وظیفه تولید علم و محیطی برای پرورش انسان­ها است که باید با در نظر گرفتن این هویت دانشگاه تمام حوزه­های آموزش عالی مدیریت شوند.همیشه در مورد این معضل در نظام آموزش عالی صحبت شده است که هزینه­های هنگفت در کشور برای آن خرج می شود اما آیا خروجی آن معلوم است یعنی این نظام نقش خود را در روند توسعه همه‌ جانبه کشور تاکنون به‌طور کامل ایفا کرده است­؟ که پاسخ های متفاوتی در این زمینه بیان می شود و هر مدیر برای عملکرد مدیریتی خودش توجیهاتی دارد که صد البته نباید زحمات و گام­های موثر در این راستا را از بعد از انقلاب نادیده گرفت.اما درک به موقع شرایط هر زمان خود یک هنر مدیریتی می­باشد .دریک زمان تصمیم بر این شد که دانشگاه ها و شعب آنها مثل دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد گسترش داشته باشند،. ولی با علم بر اینکه استاد، دانشجو و آموزش سه ضلع اصلی مثلث در کیفیت آموزش عالی هستند و بازخورد عملکرد این سه گروه در بعد از فارغ­التحصیلی نمود خود را در جامعه نشان می­دهد و توحه به اینکه جمعیت دانشجویی کشور روندی کاهشی دارد نقدی هر چند کوتاه بر نحوه جذب دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی خواهم داشت.

روند جذب دانشجوی دکتری و کارشناسی ارشد در دانشگاهها خصوصاٌ دانشگاه آزاد اسلامی در سال گذشته از نظر کمی اشتباه بود و از جمله دلایل وتوجیح این نحوه جذب که بیان شد؛ جلوگیری از خروج جوانان از کشور و به نوعی مبارزه با تهاجم فرهنگی – الیته این راه مبارزه با تهاجم فرهنگی نمی باشد- و دیگری جلوگیری از خروج ارز بود و اینکه این کار برای جبران کسری بودجه دانشگاه است نیز تکذیب شد- که قضاوت به عهده جامعه دانشگاهی است- بود. سوالاتی که مطرح است و پاسخ شفافی از سوی مسولان دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دانشگاه ها ارائه نشده است زیاد است؛ اما آیا افزایش جذب دانشجوی دکتری و کارشناسی ارشد در همه واحدها دانشگاهی بر طبق ضوابط بوده است؟ به عبارتی حداقل شرط دانشیار بودن عضو هیأت علمی آن واحد برای مجوز جذب دانشجوی دکتری رعایت شده است ! که پاسخ قطعاٌ خیر می باشد چون در بعضی از واحدها این شرط رعایت نشده است، البته باید سایر شرایط یعنی کتابخانه ، امکانات آزمایشگاهی به خصوص برای رشته های فنی و... نیز مهیا باشد که ورود به آن نیازمند یک پرسش و پاسخ حضوری است. نفدی که به وزارت علوم وارد است به عنوان مثال این که در اردیبهشت 93 مدیرکل محترم دفتر آموزش عالی با ار­سال نامه­ای به دانشگاه های سراسر کشور کاهش ظرفیت تعداد دانشجو در کلیه مقاطع رشته های مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی را ابلاغ کردند، چگونه است مدیران دانشگاه آزاد اعلام می کنند در افزایش تعداد رشته­ها از جمله رشته های مذکور قانونمند عمل کرده اند، اگر مسولان ذیربط در وزارت علوم تکذیب می کنند که شورای گسترش آموزش عالی مجوز نداده است چرا برخورد صورت نمی گیرد و همان رشته ها نیز در دفترچه دکتری سال 94 دکتری دانشگاه آزاد هم وجود دارد. آیا به جایگاه افرادی که چهار سال دیگر به عنوان دکتری فارغ التحصیل می شود فکر شده است و یا فقط به نحوی کسری بودجه دانشگاه باید تأمین شود . نکته قابل تأمل این است که هنجار و ناهنجاری­هایی که برای یک دانشجوی دکتری و فارغ التحصیل این مقطع وجود دارد جنس آن با سایر مقاطع متفاوت و چهار سال زمان کوتاهی است که می شود آن را در جامعه حس کرد. البته با مصاحبه و بیان اینکه به عنوان مثال به فکر مهیا کردن اشتغال این گروه هستیم و شعار دادن موضوع حل نمی شود به نظر می رسد کارشناسی تر باید موضوع برخورد و اعمال سلیقه های سیاسی در این حوزه از بین برود امید است مسولان وزارت علوم با انجام وظیفه به موقع خود در این زمینه که می تواند مشکلاتی در چهار یا پنج سال آینده در خصوص نبود فضای کار مناسب برای این قشر باشد گامی موثر در این راستا بردارند.در پایان نیز یاد آور میشوم که جذب دانشجو در مقطع کارشناسی نیاز تحلیل زیر بنایی دارد که در فرصتی مناسب به آن خواهم پرداخت.