فضای مه‌آلود توافق

تدبیر24: آنچه امروز تحت عنوان کلی مذاکره ایران با کشورهای 1+5 انجام می‌شود، به منزله مذاکره با مجموعه این کشورهاست. به این معنا که اگر مذاکره دوجانبه‌ای بین ایران و یکی از این کشورها انجام شود، تنها پیش‌زمینه‌ای برای رسیدن به یک توافق است و اصل توافق در جلسه‌ای به تصویب خواهد رسید که نمایندگان تمامی کشورهای مذاکره کننده در آن حاضر باشند. هر چند مذاکرات دو جانبه نیز از اهمیت بالایی برخوردارند و رسیدن به توافق را در روز اصلی مذاکرات ساده‌تر می‌کنند. چنانچه در یک سال گذشته شاهد بودیم آنچه مانع توافق جامع ایران و کشورهای 1+5 شد، یک بار فرانسه و بار دیگر نقش‌آفرینی بیرون از گود عربستان بود. البته در این میان به خاطر آنکه اختلافات سیاسی ایران و آمریکا بیشتر از کشورهای دیگر است، مذاکره با این کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است. با این مقدمه می‌توان امیدوار بود اختلافات جدید بین آمریکا و روسیه در روند مذاکرات هسته‌ای ایران تاثیر مستقیمی نداشته باشد. رابطه‌ها در دوران فعلی بر اساس منافع ملی و امنیت‌ملی کشور‌ها شکل می‌گیرد به طوری‌که امنیت ملی زیرمجموعه منافع ملی است و باید گفت نه دعوا‌ها دائمی‌ است نه دوستی‌ها چراکه هر کشوری بر اساس منافع خود بررسی می‌کند که در چه زمانی و با چه کسی رابطه بر قرار کند. در حال حاضر فرض طرفین در مذاکرات بر این است اتفاقاتی که در سوریه، اوکراین و خاورمیانه به وجود می‌آید تاثیری در مذاکرات هسته‌ای ایران نخواهد داشت و ماجرای ایران، مستقل از دیگر حوادث منطقه مورد بررسی قرار می‌گیرد. چنانچه پیش از این مذاکرات نیز شش قطعنامه شامل چهار قطعنامه اجرایی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در سازمان ملل متحد به تصویب رسیده بود که همگی با رای و امضای روسیه صورت گرفته بود. امروز نیز هر چند اطلاعات دقیقی درباره موارد اختلافی و موارد توافقی منتشر نشده اما بر اساس شنیده‌ها طرفین در موارد فنی و حقوقی به توافق دست پیدا کرده‌اند و در باره سانتریفیوژها، نوع غنی‌سازی و پروتکل‌های جدید برای نظارت طرفین به توافقهای خوبی رسیده‌اند. ظاهرا اختلافات تنها در مواردی مثل برد موشک‌های ایران بوده که مورد انتقاد طرف‌های غربی مذاکره کننده قرار گرفته و ظاهرا ایران حاضر به مذاکره در این موارد نشده و ایران به نشانه اعتراض از میز مذاکرات کنار رفته است. با این حال پیش‌بینی آسوشیتد پرس یا دیگر تحلیلگران از توافق زودهنگام هسته‌ای زیاد دور از ذهن نیست و بعید نیست توافقی وجود داشته باشد که هنوز به امضای همه طرف‌ها نرسیده باشد اما نمی‌توان منکر تاثیرگذاری تحولات منطقه بر نتیجه مذاکرات هسته‌ای شد.