چرا دانشجویان اجاره‌نشین می‌شوند؟

تدبیر24: ظرف‌های نشسته و شلوغی اتاق، اتاق‌های کوچک خوابگاهی یا اتاق‌های بزرگ با تخت‌هایی زیادی که نفس کشیدن را سخت می‌کند تنها حکایت خوابگاه‌ها نیست. در کوچه‌پس‌کوچه‌های اطراف دانشگاه هر شهری دانشجویانی هستند که از سر ناچاری مستاجر شده‌اند. کم نیستند خانه‌هایی که دم درشان پر است از کفش‌های بی‌قراری که ساکنانش دانشجویان هستند. این دانشجویان یا سهمیه‌ای در خوابگاه‌ها ندارند یا به دلیل اینکه شرایط‌شان مناسب نیست ترجیح می‌دهند مستاجر شوند ولی در آن وضعیت زندگی نکنند.

هر دانشجوی «روزانه»، با داشتن سرانه 10 تا 14 مترمربع باید از خدمات خوابگاه دانشگاه‌ها استفاده کند. اما بسیار دیده و شنیده‌ایم که دانشجویان مستاجر هستند در حالی که می‌توانند در خوابگاه باشند. کمی پرس و جو از این دانشجویان نشان می‌دهد شرایط نامناسبی که به تنگ‌شان آورده است یکی از دلایل این اقدام‌شان است. کمااینکه در دانشگاه‌های برتر کشور بیشتر از دیگر دانشگاه‌ها دانشجویان به صورت داوطلبانه از خوابگاه انصراف می‌دهند و با چند دانشجوی دیگر مستاجر می‌شوند. این در حالی است که در شهرستان شرایط برای انتخاب مستاجر شدن و سکونت در خوابگاه اختیاری نیست و بسیاری از دانشجویان دوره‌های روزانه مجبور شده‌اند که خانه‌ای اجاره کنند.

رئیس صندوق رفاه از وجود تقریبا 500 هزار متقاضی خوابگاه در دانشگاه‌ها خبر داده،که این رقم با توجه به میزان ظرفیت‌های خوابگاهی بسیاری از دانشجویان را آواره کرده است. در دوره ریاست‌جمهوری سابق چشم امید مسئولان صندوق رفاه به 10 درصد از اعتبارات مسکن مهر دانشجویان بود که این اتفاق نیفتاد و باعث شد داوطلبان کنکور بعد از ورود به دانشگاه به دنبال سقفی باشند. در دولت جدید با متوقف‌شدن پروژه مسکن مهر و تلاش برای سر و سامان دادن به اقدامات قبلی دیگر اعتبارات چند میلیاردی این طرح هم در میان نیست که مسئولان صندوق رفاه به آن چنگ بزنند. بماند که افزایش 28 درصدی بودجه دانشگاه‌های کشور موجی از نارضایتی مسئولان دانشگاهی را به همراه داشته که این ارقام با وجود افزایش باز هم کفاف مخارج‌شان را نمی‌دهد. همین موضوع امید به بهتر شدن وضعیت در زمینه تسهیلات خوابگاهی را کمتر می‌کند.

 در جست‌وجوی همخانه

همین که نیت کنید امنیت و شرایط نسبتا مناسب خوابگاه را ترک کنید و در جست‌وجوی سقفی در هر شهری بگردید کلید اتفاقات عجیبی را در زندگی خود می‌زنید. اولین موضوعی که باید به آن بپردازید پیدا کردن همخانه‌ای است که بتوانید شب‌ها سر راحت بر بالین بگذارید و دل‌تان قرص باشد از امنیتی که با او در آن خانه دارید. شاید در خوابگاه و میان دوستان و آشنایان نتوانید گزینه مناسبی را پیدا کنید. اینجاست که نیازمندی‌ها به کمک شما می‌آید. فهرست بلند بالایی که هر کدام از سایت‌های نیازمندی به شما می‌دهد یا آگهی‌هایی که به در و دیوار دانشگاه چسبانده‌اند شرایطی دارند که انگار می‌توانید با آنها بسازید و زندگی دانشجویی خود را شروع کنید. بعد از سبک و سنگین کردن قیمت‌ها و بررسی موقعیت خانه‌ها باید با آگهی‌دهندگان تماس بگیرید. تماس با آنها و شنیدن توضیحات‌شان در بسیاری از موارد چیزی متفاوت از نوشته‌های روی آن برگه‌ها یا اطلاعات سایت‌هاست. بماند که کلاهبرداری از این راه هم یکی از مرسوم‌ترین حقه‌هایی است که خلافکاران با سابقه از آن استفاده می‌کنند.

شرایط و صلاحیت آگهی‌دهندگان در هیچ‌کدام از اصناف و نهادها بررسی نمی‌شود و اگر مجبور شوید که از میان همین گزینه‌ها همخانه پیدا کنید گوش‌تان بدهکار توضیحات آگهی‌دهنده نباشد.

کش و قوس‌های اجاره‌نشینی

وقتی دانشجوی مستاجر باشید و بخواهید با چند نفر از دوستان‌تان در خانه‌ای سکونت داشته باشید دید همسایه‌ها به شما تغییر خواهد کرد. کم نیستند دعواهایی که در راه‌پله‌ها و پارکینگ‌ها اتفاق افتاده‌اند و یک طرف دعوا متاهل بودن را برگ‌برنده‌ای برای خود می‌داند که شما را بازنده دعوا کند. بماند وقتی که بخواهید خانه‌ای که با شرایط‌تان تطابق دارد را اجاره کنید چون مالک به مستاجر مجرد خانه نمی‌دهد باید هزینه‌ای را متحمل شوید و با بنگاهی‌ها لابی کنید.
محمد در این‌باره می‌گوید: «در کارگر شمالی خانه‌ای پیدا کردم که با دوستانم می‌خواستم در آن سکونت داشته باشم ولی مالک اجازه نمی‌داد. 500 هزار تومان به بنگاهی دادم و با شناسنامه پدرم قرارداد را بستم و توانستم آنجا مستاجر شوم.» دانشجویانی هستند که از شرایطی که همسایه‌ها برایشان ایجاد کرده‌اند، به تنگ آمده و بارها با همین همسایه‌ها درگیر شده‌اند. اما این موضوع از آنجایی آب می‌خورد که شور جوانی به رعایت کردن شرایط آپارتمان‌نشینی در بعضی از موارد صدمه زده است یا اینکه متاهل نبودن دانشجویان همسایه‌ها را اذیت می‌کند. انگار باید برایشان از همه دردسرهایی که در دانشگاه می‌کشید و از مشکل بیکاری و بالارفتن سن ازدواج گفت تا قبول کنند که کمی با شما بسازند و مانند فرزندانشان با شما رفتار کنند یا اینکه بنگاهی که ضامن زندگی آرامی برای شما شده است، در لیست تماس‌هایتان بیشترین تعداد تماس را به خود اختصاص دهد و هر بار که اتفاقی افتاد با او تماس بگیرید که بیاید و ریش گرو بگذارد تا بتوانید زیر سقفی که به سختی یافته‌اید بمانید.
 
خوابگاه‌نشینی از اجاره‌نشینی بهتر است؟

پای حرف‌های دانشجویان مستاجر در خانه‌های اطراف دانشگاه یا در بسیاری از موارد در مناطقی که دسترسی به دانشگاه‌شان دشوار است که می‌نشینی بسیاری از آنها دوست ندارند که در چنین شرایطی باشند چراکه بودن در خوابگاه‌های دانشگاه و استفاده از خدمات هرچند ناقص دانشگاه‌ها در زمینه تسهیلات خوابگاهی باز هم بهتر از بار سنگین اجاره و مدیریت خانه‌هایی است که مجبورند با چند نفر زندگی کنند.

«نسرین. ص» دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اردبیل است. او درباره تصمیمش برای انصراف داوطلبانه‌اش از خوابگاه و سکونتش در یکی از خانه‌های اطراف دانشگاه می‌گوید: «برای هر ترم باید 500 هزار تومان می‌دادیم. وقتی شرایط را سبک سنگین کردم، دیدم نمی‌ارزد چراکه خوابگاه فقط ساعت هفت صبح و شش عصر سرویس رفت و آمد به دانشگاه را دارد و همین امر باعث شد در کنار هزینه خوابگاه برای رفتن به دانشگاه هم هزینه کنم. برای هر بار رفت و برگشت باید چهار هزار تومان کرایه می‌دادم، چراکه فاصله خوابگاه و دانشگاه زیاد بود. بنابراین ترجیح دادم در محلی نزدیک دانشگاه سکونت کنم و هر ماه 100 هزار تومان اجاره بدهم تا اینکه این همه هزینه کنم.»

«آرام. ن» یکی از دانشجویان ورودی جدید رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل است. او به دلیل بد بودن شرایط خوابگاه علوم پزشکی این دانشگاه از رفتن خوابگاه انصراف داده است و در این‌باره می‌گوید: «با ورودم به دانشگاه متوجه شدم باید در خوابگاهی سکونت کنم که در هر اتاق شش نفر ساکن هستند، این در حالی است که اتاق نیز کوچک بود. از طرفی فاصله خوابگاه تا دانشگاه زیاد بود، به همین دلیل با چند نفر از همکلاسی‌هایم خانه‌ای اجاره کردیم. هر چند هزینه بیشتری می‌دهم ولی آرامش بیشتر داشتم. حالا هم ماهیانه 200 هزار تومان اجاره می‌دهم.»

همچنین برای کمک به دانشجویان مجردی که نمی‌توانند از سهمیه خوابگاه استفاده کنند صندوق رفاه کمک‌هزینه‌ای را در نظر گرفته است که تحت عنوان «ودیعه مسکن دانشجویی» به دانشجویان می‌دهد. این کمک‌هزینه برای دانشجویانی که در تهران تحصیل می‌کنند مبلغ پنج میلیون است و برای پنج شهر بزرگ (تبریز، شیراز، مشهد، اهواز و اصفهان) تا سقف سه میلیون و 750 هزار تومان و برای دیگر شهر‌ها تا سقف سه میلیون تومان اعطا می‌شود. دانشجویی که از این تسهیلات استفاده می‌کند باید بعد از فارغ‌التحصیلی همه مبلغ را به صورت یکجا برگرداند. شرایط سخت از لحاظ داشتن ضامن، در نوبت بودن برای گرفتن وام به دلیل زیاد بودن درخواست، بودجه‌های کم و دانشجویانی که نمی‌توانند بعد از فارغ‌التحصیلی به صورت یکجا مبلغ را پس بدهند از مشکلاتی است که دانشجویان به آن اشاره کرد‌ه‌اند.

«صادق. ز» دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه تهران است و در خیابان کارگر شمالی ساکن است. او درباره شرایطی که وام ودیعه دارد و او نتوانسته از آن استفاده کند، می‌گوید: «یکی از دلایلی که از خوابگاه انصراف دادم این بود که خوابگاه را با شرایطی که داشت نمی‌توانستم تحمل کنم. وقتی برای اجاره خانه با دوستم اقدام کردم برای پول پیش‌خانه به مشکل برخوردیم، وقتی برای گرفتن وام ودیعه به امور دانشجویی رفتم متوجه شدم برای چهار ماه بعد می‌توانم وام بگیرم و به همین دلیل منصرف شدم.»

همه اینها تنها بخشی از حکایت نارضایتی دانشجویان از خوابگاه‌هاست. البته کم نیستند دانشجویانی که اگر شرایط گرفتن وام مسکن یا وام ودیعه مسکن مناسب‌تر بود همین گزینه را انتخاب می‌کردند و به دنبال سرپناهی بیرون از خوابگاه‌های خودگردان یا مجتمع‌های خوابگاهی دانشگاه‌ها می‌گشتند. این واقعیت برای همه دانشجویان و مسئولان عیان است که شرایط و امکانات خوابگاه در بسیاری از خوابگاه‌ها استاندارد نیست کما اینکه صندوق رفاه اعلام کرده است سهمیه فضای خوابگاهی در بسیاری از دانشگاه‌ها به هشت متر مربع رسیده است. ولی با وجود شرایطی که صندوق رفاه در زمینه تسهیلات خوابگاه یا کمک‌هزینه‌های اجاره خانه در نظر گرفته است مجبورند بسوزند و بسازند.