ماکارونی را دم نکنید!

تدبیر24:مصرف موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا در ورزشكاران حرفه ای كه پس از تمرین مجبور هستند، ذخایر گلیكوژنشان را تامین كنند اشكالی ندارد.

ارزش غذایی ماكارونی طی فرایندی که از مرحله خرید تا طبخ آن طی می‌کند دستخوش تغییرهای زیادی می‌شود. درواقع هرچه موادغذایی طبیعی‌تر مصرف شوند، نمایه گلایسمی‌شان كمتر است و هر چقدر عملیات فراوری در آنها بیشتر انجام شود، نمایه گلایسمی‌شان افزایش پیدا می‌‌كند.

نحوه پخت ماكارونی نیز در افزایش نمایه گلایسمی‌ آن نقش موثری دارد به‌ این ترتیب كه با دم كردن ماكارونی یا حتی برنج، نمایه گلایسمی موادغذایی به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌‌كند زیرا با ‌این عملیات ضریب هضم غذا بیشتر می‌شود و به‌آسانی قندخون را افزایش می‌دهد. البته ماكارونی جوشیده، نمایه گلایسمی پایینی دارد اما با دم‌كردن ماكارونی و خوردن آن، قندخون 2 برابر بیش از مصرف ماکارونی آبکش‌شده بالا می‌رود.

از نظر تغذیه‌ای مصرف غذاهای دارای نمایه گلایسمی بالا به دلیل بالابردن قندخون در مدت زمانی کوتاه، مناسب نیست و امکان ابتلا و تشدید بیماری‌هایی مانند فشارخون، بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی چاقی را افزایش می‌دهد، بنابراین بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های یادشده از غذاهای با نمایه گلایسمی پایین در برنامه غذایی استفاده كنید. به همین دلیل است كه به افراد سالم توصیه می‌شود تا جایی كه می‌توانند موادغذایی با‌ نمایه‌گلایسمی‌ بالا استفاده نكنند و به جای آن موادغذایی با نمایه‌گلایسمی‌ متوسط را جایگزین كنند. البته مصرف موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا در ورزشكاران حرفه ای كه پس از تمرین مجبور هستند، ذخایر گلیكوژنشان را تامین كنند اشكالی ندارد.

اگر فرزندتان هم اضافه وزن دارد، بهتر است در حد تعادل این دسته از موادغذایی را در برنامه غذایی‌اش بگنجانید. مصرف ماكارونی دم‌كشیده به سالمندانی كه در معرض ابتلا به مشكلات متابولیسمی هستند نیز توصیه نمی‌شود زیرا وقتی موادغذایی حاوی كربوهیدرات مانند برنج، ماكارونی و نان به‌مدت طولانی طبخ می‌شوند، سرعت آزادشدن قند (گلوکز) از تركیب‌های نشاسته‌ای‌شان افزایش می‌یابد و به‌اصطلاح نمایه گلایسمی‌شان بالا می‌رود؛ تركیب نشاسته‌ای در بدن به سرعت به قند ساده تبدیل می‌شود و درنتیجه پاسخ انسولین بدن هم افزایش می‌یابد و در نهایت باعث بروز مشكلات متابولیكی خواهد شد.

مصرف چنین غذاهایی به بیماران دیابتی نیز به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود چون مصرفشان به‌شدت قندخون را افزایش می‌‌دهد و آنها نمی‌‌توانند در زمان مشخص آن را به حد ثابت نگه‌دارند. در بیماران قلبی نیز افزایش قندخون باعث تولید كلسترول می‌شود كه عامل مهمی در وخیم‌تر كردن حال‌ این بیماران است. به همین دلیل بیماران دیابتی و قلبی‌-عروقی بهتر است در كمترین مقدار ممكن موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا را مصرف كنند.

دكتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه، دانشیار دانشگاه علوم پزشكی تهران