اسکلت ٧‌هزار ساله تهران، زن بود

تدبیر24:باستان‌شناسانی که از چندماه پیش همزمان با اجرای طرح حفاری شبکه فاضلاب در هسته تاریخی تهران در محدوده خیابان مولوی در حال کاوش بودند یک اسکلت پیش از تاریخ را در حالی کشف کردند که به صورت چمباتمه زده و رو به آفتاب دفن شده بود و کنار آن یک ظرف تدفینی قرار داشت. در گورهایی که پیش از این در چشمه‌علی پیدا شده بود هم انسان‌ها به همین شیوه به خاک سپرده شده بودند و همین موضوع و نیز کاسه به‌دست آمده در کنار این اسکلت که از نوع سفال‌های چشمه‌علی است باستان‌شناسان را به این نتیجه رساند که این اسکلت یک اسکلت پیش از تاریخ است و براساس آن اعلام کردند که تاریخ سکونت در تهران با کشف این اسکلت تاریخی به هزاره‌سوم پیش از میلاد یعنی چیزی در حدود ٧‌هزار‌سال قبل می‌رسد. دیروز درباره این اسکلت تاریخی خبرهای تازه‌ای رسید. محمداسماعیل اسماعیلی‌جلودار، سرپرست گروه کاوش و عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه تهران از نتایج اولیه تعیین جنسیت این اسکلت خبر داد و گفت: بررسی‌های اولیه متخصصان حوزه انسان‌شناسی نشان می‌دهد که این اسکلت متعلق به یک زن میانسال است.
 
او گفت: «با هماهنگیهای انجام شده حامد وحدتی نسب انسان‌شناس پیش از تاریخ و دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس نتیجه بررسی اولیه اعلام شده است. براساس اعلام این نتایج و با توجه به برجستگی‌های خفیف بالای ابروان، ضخامت کم جمجمه، حالت استخوان ماستوئید در استخوان گیجگاهی، عدم بیرون‌زدگی در قوس پایین رونده آرواره پایین و برجستگی خفیف در ناحیه چانه در استخوان آرواره پایین، می‌توان نتیجه گرفت که تدفین موردنظر به فردی مونث تعلق دارد. اضافه بر این، نکته بسیار مهم در تعیین جنس اسکلت، وضع شیار سیاتیک در استخوان لگن است. این شیار در جنس ماده در مقایسه با جنس نر بازتر است که فراهم‌کننده وضع مطلوب برای بارداری و زایمان است. این شیار در نمونه بررسی شده باز بوده و بر مونث بودن متوفی دلالت دارد.»
 
به گفته اسماعیلی‌جلودار، با توجه به میزان حفظ‌شدگی اسکلت و همچنین با در نظر داشتن این نکته که قسمت‌های مهم در تعیین سن همچون برجستگی‌های اوریکولار در لگن، شیارهای جمجمه و دندان‌ها به‌طور کامل مشهود نیستند، تعیین سن برای نمونه مورد بحث تنها با استفاده از دو عامل میزان فیوز شدن در استخوان‌های بلند و وضع دندان‌های آسیای کوچک در آرواره پایین انجام گرفته است. با توجه به کامل بودن اتصالات در استخوان‌های بازو و ران و همچنین میزان ساییدگی در تاج دندان‌های آسیای باقی‌مانده در آرواره پایین، می‌توان نتیجه گرفت صاحب اسکلت شخصی کاملا بالغ بوده است.
 
این متخصص انسان‌شناسی پیش از تاریخ در ادامه گفت: «از سویی دیگر به لحاظ انسان‌شناسی جسمانی چنانچه فردی در حین حیات دندان‌های خود را به هر دلیلی از دست بدهد، حفره‌ای که دندان در آن در آرواره قرار گرفته به مرور زمان پر شده و استخوانی می‌شود. چنین وضعیتی برای دندان‌های آسیای شماره ٢ و ٣ در آرواره پایین وجود دارد، بدین معنا که حفره‌های قرارگیری این دندان‌ها در آرواره کاملا پر شده است. این وضع خاص در کنار میزان فیوز شدن استخوان‌های بلند و ساییدگی تاج دندان‌ها که پیشتر بدان‌ها اشاره شده همگی حاکی از آنند که فرد متوفی، زنی میانسال بوده است.