2 ایراد اساسی سفر صالحی به ژنو

تدبیر24: منتقدین - دور جدید مذاکرات هسته ای میان ایران و طرف غربی (بخوانید آمریکا) که از روز جمعه، یکم اسفندماه 93 با دیدار 7/5 ساعته معاونان وزرای خارجه ایران و آمریکا در ژنو آغاز شده بود، با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، حسین فریدون (برادر روحانی) و علی اکبر صالحی معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان وارد مرحله تازه ای شده است.

اگرچه دیدارهای دوجانبه میان وزرای خارجه ایران و آمریکا طی 2 سال اخیر فراتر از پیش بینی ها صورت گرفته و البته بدون کمترین دستاوردی برای کشورمان همچنان ادامه دارد، اما حضور حسین فریدون و علی اکبر صالحی (به ویژه نفر دوم) در این دور از مذاکرات هسته ای به شدت تعجب برانگیز است.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، پیشتر گفته بود که قرار است صالحی نیز با ظریف همراه شود تا با ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، دیدار داشته باشد.

حضور معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران همراه با تیم مذاکره کننده هسته ای و دیدار احتمالی وی با وزیر انرژی آمریکا حداقل دارای 2 ایراد اساسی است:

1. برخی افراد همسو با تیم مذاکره کننده، علت حضور صالحی را تبیین مسایل فنی هسته ای ایران دانسته و آن را ضروری قلمداد کرده اند. در این باره باید گفت که همینک و در دورهای قبلی مذاکرات نیز تعدادی از کارشناسان فنی انرژی اتمی مذاکره کنندگان ایرانی را همراهی کرده و می کنند. افرادی که نسبت به صالحی قطعا از تخصص و تجارب فنی بیشتری نیز برخوردار هستند. بنابراین، حضور وی به عنوان فردی که قرار است پیرامون مسایل فنی با وزیر انرژی آمریکا دیدار کند، قابل قبول نیست.

در همین رابطه، نکته مهم دیگری نیز مطرح است و آن اینکه اصولا مذاکرات جاری و آتی، همه برپایه توافق ضعیف ژنو صورت می گیرد و اگر قرار بر توجه به مسایل فنی بود، باید در آن توافق مورد استفاده قرار می گرفت. اینک، تنها برخی چانه زنی های نافرجام پیرامون تغییر کاربری در تاسیسات فردو و اراک و تعداد سانتریفیوژها و... مطرح است که به حضور افراد فنی نیاز کمتری احساس می شود.

2. برخی دیگر، حضور صالحی به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی و دیدار احتمالی وی با یک وزیر دولت آمریکا را سیاسی جلوه می دهند که اگر اینچنین نیز باشد، باید اقدام نابجای دیگری را در کارنامه سیاست خارجی دولت یازدهم ثبت کرد. چه آنکه امام خامنه ای در دیدار مردادماه سال جاری خود با مسئولان وزارت خارجه در این باره به صراحت فرمودند: "در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر به خاطر مسایل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند". البته ایشان بلافاصله تاکید کردند: "اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه‌ بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند."

بنابراین، جابجایی سطح مذاکرات از آنچه که در خطوط قطعی نظام طراحی و اعلام شده، نوعی بی تدبیری و اقدامی نابجا محسوب می شود که باید به لیست سایر اقدامات نابجای سیاست خارجی دولت یازدهم شامل گفت و گوی تلفنی روحانی و اوباما، مذاکرات طولانی مدت ظریف و جان کری در شهریورماه 1392 نیویورک، پیاده روی جان کری و محمدجواد ظریف وین سال جاری، اضافه شود.

با این حساب، حضور علی اکبر صالحی به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی در مذاکرات فعلی هسته ای در ژنو، هرگز قابل قبول و توجیه پذیر نیست و بایسته است تیم مذاکره کننده دولت یازدهم در این رابطه به مردم و مسئولان توضیح شفافی ارایه کنند.