توافق و پیامدهای آن

تدبیر24:  تفاهم لوزان فی‌نفسه اقدامی بسیار موثر و مهم در سیاست خارجه كشور به شمار می‌آید، البته اگر این تفاهم به توافق تبدیل شود می‌تواند آثار و پیامدهای مثبت فوری در سیاست خارجه و موقعیت منطقه‌ای ایران داشته باشد و شرایط را برای تعامل سازنده ایران با جهان فراهم كند. این فضا برای تحقق هر چه بهتر شعار محوری آقای روحانی در انتخابات هم بسیار مساعدتر است. در واقع تبدیل تفاهم سوئیس به توافق، شرایط را برای توسعه روابط سازنده و بهره‌مندشدن مردم ایران از تعاملات و فرایندهای بین‌المللی و همین‌طور امكان تعامل ایران با اقتصاد جهانی هموارتر می‌كند. در ضمن یكی از مهم‌ترین پیامدهای توافق درحال شكل‌گیری می‌تواند ارتقای موقعیت منطقه‌ای ایران بوده و امكان و ظرفیت ایفای نقش منطقه‌ای ایران را گسترش دهد. در واقع با این تحول می‌توان انتظار داشت درصورت توجه مناسب و كافی به حوزه‌های پیرامونی، نه فقط مناطق غربی بلكه مناطق شمالی و شرقی حوزه تمدنی ایران نیز شرایط بهره‌گیری از ظرفیت‌های انحصاری ژئوپلتیکی‌ كشور ما را پیدا کنند و فرصت‌هایی كه در دهه‌های گذشته واگذار شده بار دیگر در خدمت مردم ایران به كار گرفته شود. البته باید توجه داشت كه اراده سیاسی طرف‌های درگیر در تبدیل تفاهم لوزان به توافق نقش بسیار مهمی دارد. هرچند كه فكت‌شیت‌ها برای آگاهی عمومی از تفاهم لوزان هستند، امروز به‌عنوان یك عامل مهم برای دامن زدن به اختلاف‌ها مطرح می‌شوند. از این‌رو باید دانست كه فكت‌شیت‌ها با ملاحظه‌های سیاسی طرفین و با توجه به فشارهایی كه به تصمیم‌گیر‌ها وارد می‌شود، نگاشته می‌شوند. خصوصا درمورد آمریكا باید به فشارهایی كه از سوی مخالفان داخلی و متحدان منطقه‌ای به آنان وارد می‌شود، اهمیت داد. تبدیل این تفاهم به توافق می‌تواند در تنظیم روابط ایران با دیگر كشورها و ب‍ه‌وی‍ژه قدرت‌های شرقی كه در سال‌های اعمال تحریم منافع عظیمی برده‌اند، تاثیر جدی داشته باشد. خبر تغییر تصمیم روسیه برای تحویل سیستم‌های دفاعی اس-300 به ایران نیز می‌تواند تنها تائیدی بر مزایا و دستاوردهای این دگرگونی در سیاست‌ خارجه جمهوری اسلامی ایران به‌شمار آید. بدون شك حل‌وفصل مسائل اعتمادزُدا در روابط ایران با همسایگان و کشورهای غربی می‌تواند امكان تعامل سازنده‌تر برای ایران را با قدرت‌های شرقی بهبود بخشد. 

* استاد دانشگاه