یک ایرانی کاندیدای نوبل اقتصادی

تدبیر24:

 هفته نامه تجارت فردا گفت وگوی مفصلی با پروفسور هاشم پسران داشته است که خلاصه اش را می خوانید:
 
 حدود یک هفته پیش بود که موسسه تامسون‌رویترز نام «محمدهاشم پسران» اقتصاددان صاحب‌نام ایرانی را در بین هشت اقتصاددانی که در پیش‌بینی امسال خود از برنده نوبل اقتصاد 2013 اعلام کرد، قرار داد. استادی که سال‌ها در دانشگاه کمبریج انگلستان به تدریس و پژوهش مشغول بود و بعد از بازنشستگی، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در لس‌آنجلس را برای ادامه فعالیت برگزیده است.

 پروفسور پسران اصرار دارد که به روشنی اعلام کنیم موسسه تامسون‌رویترز بر اساس معیارهایی که دارد صرفاً پیش‌بینی می‌کند و اعلام این اسامی به معنای نامزد بودن او برای جایزه نوبل نیست. گرچه خودش نیز معترف است که قرار گرفتن نامش در این لیست جای خوشحالی دارد. 

البته این شادمانی برای ما ایرانیان نباید هم پربیراه باشد وقتی بدانیم تامسون رویترز از سال 2002 تاکنون 27 برنده جایزه نوبل را به درستی پیش‌بینی کرده است؛ گیرم برخی پیش‌بینی‌هایش بعد از دو سال به واقعیت پیوسته است مانند پل کروگمن که بعد از پیش‌بینی این موسسه در سال 2006 توانست نوبل اقتصاد 2008 را دریافت کند. پس می‌توانیم خوشحال باشیم که جامعه دانشگاهی ما، دانشمندی در قامت نوبل دارد. 

مولفی که به یک مقاله‌اش بیش از 1508 بار ارجاع داده شده است؛ واکنون در فهرست رتبه‌بندی مقالات اقتصادی از نظر ارجاع در جایگاه 23 قرار گرفته است(ideas.repec.org). پروفسور پسران در گفت‌وگویی که با وجود مشغله فراوانش با «تجارت ‌فردا» دارد از فضای مثبت و امید ایجاد‌شده در جامعه ایرانی ابراز شادمانی می‌کند و می‌گوید دوست دارد برای اقتصاد ایران هم گام هایی بردارد.

خلاصه گفت‌وگو:

*انبوهی از پیام‌های محبت‌‌آمیز به صورت تلفن و ای‌میل ارسال شده که من را بسیار خوشحال کرده است.

*اگر چنین اتفاقی باعث شود که مردم کشور من خوشحال شوند و به آینده امید بیشتری داشته باشند، باید بگویم من هم خوشحال هستم.

*مهم این است که نام یک ایرانی به این صورت عنوان شده است

*ایده‌های کریستوفر سیمز را توسعه دادم

*توانستیم مدلی برای دنیا طراحی  کنیم که اجزای آن مدل تک‌تک کشورهای دنیاست که می‌توانیم آنها را درست تخمین بزنیم

*اسامی از سوی موسسه تامسون‌رویترز تنها نوعی پیش‌بینی است. پایه این پیش‌بینی ارجاع‌هایی است که به کارهای علمی می‌شود. ممکن است برخی تصور کنند که اعلام اسامی و روند انتخاب برنده مانند مراسمی چون اسکار است؛ اما این‌طور نیست. من می‌خواهم این مساله را به روشنی توضیح دهم که انتظار فزاینده‌ای ایجاد نشود.

* نمی‌گویم امکان ندارد انتخاب کمیته نوبل باشم اما ممکن است سال بعد یا سال‌های بعد چنین انتخابی صورت گیرد.

* اسم پل کروگمن در سال 2006 توسط تامسون‌رویترز مطرح شد ولی آکادمی نوبل در سال 2008 ایشان را به عنوان برنده معرفی کرد. یعنی مساله فقط همان سال پیش‌بینی نیست.

* در مصاحبه بورسیه بانک مرکزی ایران شرکت کردم و فکر کنم نفر اول هم شدم. آنجا بود که بانک مرکزی قبول‌شده‌ها را به انگلستان فرستاد که حسابدار خبره شوند.

* زمانی که من به انگلستان بازگشتم و در دانشگاه‌های انگلستان به تدریس مشغول شدم تمام وام بانک مرکزی به علاوه 12 درصد بهره را پرداخت کردم. این حقی بر گردن ما بود چون به ما پول دادند که برویم تحصیل کنیم. اعتقاد داشتم که باید حتماً قرضی را که به بانک مرکزی و مردم ایران داریم را به اضافه بهره‌ای که به آن تعلق می‌گیرد، پرداخت کنیم.

* سوال عمده برای من این بود که چرا اقتصاد کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه‌یافته دچار نوسان‌ها و تکانه‌های شدید است.

* تمام ریشه‌های کارهایی که من اکنون انجام می‌دهم همان سوال بود. سوالی که وقتی یک جوان 20ساله بودم از خودم پرسیدم.

* اقتصادسنجی علم پیچیده‌ای است. اما یادتان باشد که هر کار پیچیده‌ای از جایی شروع می‌شود. نباید گفت مثلاً چون صعود به قله کوه خیلی مشکل است پس آدم شروع به بالا رفتن نکند.

* مطمئناً رشد اقتصادسنجی مانند هر علم دیگری می‌تواند به دولتمردان، مردم عادی، بخش خصوصی و موسسات غیرانتفاعی کمک کند که تصمیم‌های درست‌تری بگیرند.

* سفر آقای روحانی به سازمان ملل بسیار مثبت بود و همه ما هم امیدوار هستیم.

* امیدوارم روندی که آغاز شده تداوم داشته باشد و از این شرایط خوب و فضای مثبت ایجاد شده بتوانیم واقعاً استفاده کنیم.

* به نظر من مساله ایران تنها با آمریکا و اروپا نیست و‌ ایران باید در منطقه هم بتواند خودش را بهتر نشان دهد.

* هر چقدر که ایران نشان دهد سیاست‌های عقلانی استفاده می‌کند می‌تواند خودش را در منطقه از نظر قدرت اقتصادی و سیاسی منسجم‌تر کند.

*صندوق بین‌المللی پول از من دعوت کرده روز 16 اکتبر یکی از کارهای علمی را که انجام داده‌ام ارائه کنم. من هم از این فرصت استفاده کردم و راجع به «چالش‌ها و چشم‌انداز اقتصاد ایران» پنلی گذاشتم تا مسائل اقتصادی ایران بیشتر در آمریکا مطرح شود.

*امیدوارم بتوانم شانس بیشتری داشته باشم و در شرایط فعلی فضای مثبتی که ایجاد شده من بتوانم بیشتر در مورد ایران برنامه داشته باشم.