تدبیر24: حدود 10 ماه از امضای تفاهمنامه بین ایران و روسیه در مسکو میگذرد و آنطور که وزیر نفت کشورمان اعلام کرده قرارداد نفتی دوکشور از این هفته عملیاتی می شود؛ اما در حالی که اعلام شده روسیه از ایران نفت وارد می کند، روس ها این موضوع را رد کرده اند و همچنان ابهامهایی در این قرارداد وجود دارد.
در پی تحریم های اعمال شده علیه ایران و روسیه، دو کشور مذاکراتی را با یکدیگر انجام دادند و سرانجام 14 مرداد ماه سال گذشته تفاهمنامهای در سکوت کامل خبری توسط بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در مسکو به امضا رسید که هدف آن همکاری تجاری و اقتصادی دو کشور در تعدادی از بخشها اعلام شد.
یک ماه پس از این تفاهمنامه هیات روسی به تهران سفر کرد که نتیجه آن امضای سند همکاری مشترک دو کشور درحوزه های صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، گردشگری، امور بانکی، فناوری و انرژی و امور مرزی بود اما در حالی که انرژی یکی از زمینه های همکاری دو کشور اعلام شد، هیچ یک از طرفین به صورت رسمی اقدام به تشریح جزییات این همکاریها نکردند و از همان ابتدا گمانه زنیها حاکی از آن بود که توافق بر سر فروش نفت ایران از طریق روسیه است.
در این زمینه در حالی که بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان تهاتر کالای روس ها با نفت ایران را همواره رد کرده و اعلام کرده که نمیگوید جزییات این قرارداد به چه صورت است، بر اساس اخبار منتشر شده احتمالا این هفته تهاتر نفت و کالا با روسیه آغاز می شود و روسیه در ازای نفت وارداتی، گندم و یک سری تجهیزات و مصالح ساختمانی به ایران صادر خواهد کرد.
زنگنه گفته است که "ما امیدواریم طرف روسی این هفته اولین واردات نفت از ایران را شروع کند. بخش عمده این معامله بر اساس پول نقد است و ما از این پول برای واردات کالا از روسیه استفاده خواهیم کرد. ایران باید بداند که روسیه به چه مقدار نفت نیاز دارد."
وی با اشاره به اینکه مقدار واردات نفت روسیه بسیار کمتر از 500 هزار بشکه در روز و در ازای پول نقد است و ایران از این پول برای خرید کالاهای روسی نظیر فولاد، گندم و فرآورده های نفتی استفاده خواهد کرد، اعلام کرده براساس این قرارداد قزاقستان و بلاروس میتوانند نفت ایران را از روسیه بخرند زیرا آنها جزو اتحادیه گمرکی اورآسیا هستند.
وزیر نفت ایران بدون اشاره به جزئیات گفته که روسیه همچنین در ازای واردات نفت در زمینه پروژه های مختلف با ایران همکاری خواهد کرد.
اما الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه پس از این اظهارات زنگنه، گفته که کشورش برنامه ای برای واردات نفت از ایران ندارد و نفت ایران برای اجرای قراردادهای شرکتهای روسی به وسیله فعالیتهای سوآپ استفاده نخواهد شد.
وی با اشاره به اینکه با این حال، معامله گران روسی می توانند به ایران در فروش نفت خامش در بازارهای بین المللی کمک کنند و ایران نیز می تواند پول دریافتی از فروش نفت خود را برای خرید کالاهای روسی استفاده کند تاکید کرده که ما خودمان یک کشور تولیدکننده نفت هستیم و قصد خرید نفت از ایران را نداریم.
در این زمینه سید محسن قمصری، مدیر امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران هفته گذشته در گفتوگو با ایسنا درباره آخرین وضعیت مذاکرات نفتی با روسیه اظهار کرد: آنچه قرار است انجام شود تهاتر نیست.
مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت در توضیح جزییات توافق نفتی دوکشور گفته بود: بنا شده روسها نفت ما را بخرند و صادر کنند و از محل وجوه آن ما بتوانیم کالاهای مورد نیاز را از سراسر دنیا خریداری کنیم.
وزیر نفت کشورمان در نشست فروردین ماه خود با خبرنگاران درباره تهاتر نفت ایران با کالای روسیه که طی یک سال گذشته همواره تکذیب شده و اینکه روسها اعلام کردهاند تهاتر نفت ایران با کالا آغاز شده است، اظهار کرد: الان هم میگویم که چیزی برای تهاتر امضا نکردهایم.
زنگنه درباره ادعای روسها مبنی بر اینکه تهاتر آغاز شده است، گفت: به حرف من دقت کنید؛ همیشه گفتهام توافقی درباره تهاتر امضا نکردهایم، یک چیزی امضا کردهایم، اما عنوانش تهاتر نبوده و حرفم هم درست است.
شائبه تهاتر از کی به میان آمد؟
بر این اساس، داستان تهاتر نفتی ایران و روسیه از سال ۲۰۱۱ که فروش نفت ایران با چالشهای جدی روبهرو شد، آغاز شد و در شرایطی که ایران در پی راهکارهایی برای دور زدن تحریمها و مقابله با پیامدهای منفی آن بود بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفت.
زمستان سال1392 بود که رویترز از مذاکرات ایران و روسیه به منظور مبادله نفت در برابر کالا خبر داد و اعلام کرد: در صورتی که دو طرف به توافق برسند، مسکو روزانه بالغ بر 500 هزار بشکه از نفت ایران را بهازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری میکند.