بنزین در ایران ارزان است یا گران؟

تدبیر24:  قیمت های حامل های انرژی علی الخصوص بنزین با کاربردهای فراوان در زمینه های شخصی و حمل و نقل کالاها، از مهم ترین معیارهای اقتصادی در هر کشور محسوب می شوند. اهمیت بنزین از آن جهت است که بر روی تعیین قیمت نهایی کالاها و به تبع آن تورم تاثیر گذار است، به همین دلیل تعیین قیمت بنزین و نزدیک بودن آن با قیمت های جهانی از مهم ترین دغدغه های سیاست مداران کشورهای مختلف است. در ایران نیز تعیین قیمت بنزین به دلیل کانال های فراوان تاثیرگذاری آن بر روی شاخص های کلان اقتصادی به یکی از مهم ترین مسایل پیش روی دولت ها تبدیل شده است.

براساس آخرین آمار سایت بلومبرگ، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی، مرکز تحقیقات انرژی اروپا و سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، 61 کشور جهان از نظر متوسط قیمت یک گالن بنزین رتبه بندی شده اند. در این میان تنها پنج کشور از نعمت بنزین ارزان بهره مند هستند که یکی از آن ها عضو اوپک است. گران قیمت ترین بنزین نیز در اختیار یک کشور تولید کننده نفت است.

به گزارش اقتصاد آنلاین، نروژ در رتبه اول این جدول قرار دارد و تنها تولید کننده عمده نفتی است که در عین حال گران ترین بنزین دنیا را دارد. این کشور هم چنین دومین رتبه را در جدول درآمدهای سرانه در دنیا دارد، البته نروژی ها نسبت به سایر کشورها، تقربیاٌ کم ترین درصد درآمد خود را صرف خرید هر لیتر بنزین می کنند. قیمت بنزین در این کشور در سه ماهه گذشته سال 2013 به میزان یک درصد افزایش یافته است. در کشورهای اسکاندیناوی برای سوخت هیچ گونه یارانه ای پرداخت نمی شود و در عوض از مالیات منابع نفتی برای خدمات اجتماعی مانند تحصیلات رایگان و توسعه زیرساختارهای کشور استفاده می شود.

ترکیه در رتبه دوم این جدول قرار دارد. در حالی که در فصل گذشته ترکیه در رتبه اول این جدول قرار داشت. متوسط قیمت یک لیتر بنزین در ترکیه در فصل سوم سال 2013 معادل 2.52 دلار است. اگرچه ترکیه بهتر از همسایگانش با بحران مالی اروپا برخورد کرد اما هم چنان با داشتن گران ترین بنزین دنیا، ترک ها به راحتی نمی توانند باک های خودروهایشان را با بنزین پر کنند. ترکیه یکی از ضعیف ترین سیستم های مالیاتی دنیا را دارد که مانعی بر سر راه پیشرفت این کشور محسوب می شود. بر طبق آخرین آمار بانک جهانی، 40 درصد کارگران این کشور، مالیات پرداخت نمی کنند و تنها 4 درصد کل جمعیت این کشور، مالیات بر درآمد شخصی را پرداخت می کنند. در سال های اخیر درآمد دولت ترکیه از طریق مالیات بر مصرف علی الخصوص مالیات بر سوخت افزایش یافته است. این کشور یکی از بالاترین نرخ های مالیات بر بنزین را در دنیا دارد.

کشور چین همراه با کانادا در رتبه 45 در این جدول قرار دارد. قیمت هر لیتر بنزین در این کشور معادل 1.23 دلار است. با جمعیتی در حدود 1.3 میلیارد نفر، بعد از کشور آمریکا، چین بزرگ ترین مصرف کننده نفت در جهان است. انتظار می رود که با بزرگ تر شدن طبقه متوسط در این کشور، مصرف بنزین نیز افزایش یابد. پیش بینی می شود که تا سال 2020، تعداد وسایل نقلیه در این کشور سه برابر و به سطح 260 میلیون برسد که معادل کل وسایل نقلیه فعلی در حال تردد در کشور آمریکا است. دولت کشور چین به منظور مهار تورم، قیمت خرده فروشی بنزین و گازوییل را به شدت کنترل می کند. سطح مصرف کل بنزین در این کشور نگران کننده است. چینی ها درصد قابل توجهی از دستمزد روزانه خود  (6.79 درصد) را صرف خرید یک لیتر بنزین می کنند.

به گزارش اقتصاد آنلاین، کشور آمریکا در رتبه 50 این جدول قرار دارد و برای ارزان نگهداشتن سوخت، هزینه های زیادی پرداخت می کند. هر لیتر بنزین در این کشور معادل 0.97 دلار است که از میانگین قیمت بنزین در کل جهان، کمتر است. هر آمریکایی به طور متوسط در حدود 4.62 لیتر بنزین در روز مصرف می کند. با افزایش تنش ها در مصر و سوریه، قیمت جهانی بنزین در فصل گذشته سال 2013 افزایش یافت و آمریکا با 3.9 درصد افزایش در قیمت بنزین، بالاترین رتبه افزایش قیمت در بین 61 کشور مورد بررسی را دارد. با این وجود در مقایسه با نروژی ها، آمریکایی ها هم چنان بنزین ارزان تری خریداری می کنند.

کشور ایران نیز در رتبه 56 این جدول قرار گرفته است. افزایش قیمت های جهانی سوخت در سال گذشته ناشی از اعمال تحریم ها علیه کشور ایران بود. علی رغم اینکه ایران چهارمین کشور بزرگ تولید کننده نفت در جهان است اما یکی از بالاترین نرخ های یارانه سوخت را نیز اجرا می کند. در سال 2010، ایران یک برنامه پنج ساله توسعه با هدف نزدیک کردن قیمت های بنزین و برق به سطوح جهانی تدوین کرد. این برنامه به دلیل تاثیرات عمیق آن بر روی افزایش تورم، به اجرای کامل درنیامد. بر طبق آخرین گزارش های آژانس بین المللی انرژی، در سال 2011 میزان یارانه های سوخت در جهان بالغ بر 523 میلیارد دلار بود که شش برابر بیشتر از یارانه اختصاصی به انرژی های تجدید پذیر است. ایران جز پنج کشور برتر در جهان است که بیشترین سهم درآمدی خود را به بنزین اختصاص داده است. قیمت هر لیتر بنزین در ایران به طور متوسط معادل 0.57 دلار است.

ونزوئلا هم چنان در رتبه آخر این جدول قرار دارد و ارزان ترین بنزین جهان را عرضه می کند. قیمت هر لیتر بنزین در ونزوئلا تقریبا معادل یک سنت است که در حقیقت می توان آن را رایگان فرض کرد. در حقیقت بنزین ارزان یکی از حقوق طبیعی هر ونزوئلایی در هنگام تولد محسوب می شود. علی رغم پایین بودن درآمد سرانه در این کشور، مصرف بنزین در این کشور مشابه کشورهای ثروتمند است. چاوز در زمان حیاتش تاکید بر کاهش مصرف سوخت و بنزین داشت اما با وجود قیمت پایین بنزین، هیچ انگیزه ای برای کاهش مصرف وجود ندارد. در سال 1989 دولت این کشور تلاش کرد تا یارانه های بنزین را کاهش دهد و یا متوقف کند اما با اعتراضات عمومی روبرو شد.

هندی ها 28.70 درصد از درآمد روزانه خود را صرف خرید هر لیتر بنزین می کنند و از این نظر در بین 61 کشور مورد بررسی بالاترین رتبه را دارند. مردم ونزوئلا با پرداخت تنها 0.04 درصد درآمد روزانه خود، کمترین سهم درآمدی را صرف خرید یک لیتر بنزین می کنند.

4.48 درصد درآمد سالیانه یونانی ها صرف خرید سالیانه بنزین می شود که بالاترین رتبه را در میان 61 کشور دارد. اهالی کشور ونزوئلا 0.05 درصد درآمد سرانه سالیانه خود را برای خرید بنزین در یک سال هزینه می کنند که از این نظر پایین ترین رتبه را در بین کشورهای مورد بررسی دارند.

به گزارش اقتصاد آنلاین، اسامی 61 کشور جهان به همراه متوسط قیمت یک لیتر بنزین در جدول زیر نشان داده شده است. علاوه بر این، ستون های این جدول درآمد سرانه روزانه، مصرف روزانه بنزین، سهم دستمزد روزانه برای مصرف یک لیتر بنزین (درصد)، سهم درآمد سالیانه برای خرید سالیانه بنزین (درصد) را نیز نشان می دهند.

عطیه همدانی