تدبیر24: نقش بینظیر تغذیه با شیر مادر در کاهش مرگ و میر شیرخواران و ارتقا سطح سلامت آنان بر کسی پوشیده نیست. تغذیه کودک با شیر مادر نه تنها همه نیازمندیهای بدن در حال رشد کودک به مواد مغذی را تامین میکند بلکه او را در مقابل بسیاری از بیماریها محافظت خواهد کرد.
علاوه بر ارتباط مستقیم تغذیه با شیر مادر و سلامت کودک؛ رابطه عاطفی میان مادر و کودک در سالهای شیرخوارگی و ارزش معنوی شیردهی، آن را به عملی احترامبرانگیز در میان فرهنگهای مختلف تبدیل کرده است، تا آنجا که در سالهای نه چندان دور در فرهنگ عامیانه ایران، به شیر مادر قسم داده میشده است.
روز اول آگوست (10 مرداد ماه) به نام روز جهانی شیر مادر نامگذاری شده تا همه ساله تاکید دوبارهای بر لزوم توجه به تغذیه کودک و اهمیت شیر مادر در سلامت مادر و فرزند باشد. شیردهی باید از لحظات نخست تولد نوزاد آغاز شود و از شیر گرفتن کودک نیز حتما باید به صورت تدریجی باشد تا مادر و کودک، هر دو از سلامت کامل برخوردار شوند.
یک متخصص زنان و زایمان در این زمینه گفت: شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای نوزاد است که فواید بیشمار آن موجب میشود اغلب مادران ترجیح دهند فرزندشان را با شیر خود تغذیه کنند.
دکتر ماندانا محمودی در گفتوگو با خبرنگار ایسنای منطقه خوزستان، اظهار کرد: همه مادران به طور بالقوه میتوانند شیردهی داشته باشند به جز مادرانی که مبتلا به بیماریهای مزمن و صعبالعلاج مانند بیماری جنون هستند.
وی با توجه به اشاره به زمان شروع شیر دادن به نوزاد گفت: نوزاد باید تغذیه با شیر مادر را از همان لحظات ابتدایی تولد، شروع و به دلخواه خود در هر زمان و مکان، شب و روز تا پایان 6 ماهگی به تنهایی و منحصرا با شیر مادر ادامه دهد.
محمودی بیان کرد: از آغاز ماه هفتم زندگی، غذاهای ساده و نرم را باید شروع و به تدریج بر غلظت و تنوع آن اضافه کرد تا کودک ضمن آشنایی با قوام و مزه غذاهای رایج و کسب انرژی لازم، هم از رشد بهتری برخوردار گردد و هم به تکامل عصبی روانی او کمک شود.
این متخصص زنان و زایمان با اشاره به مدت زمان تغذیه با شیر مادر و زمان از شیر گرفتن شیرخوار اظهار کرد: مدت تغذیه با شیر مادر دو سال تمام و گاه بیشتر است که در بیشتر نقاط جهان این مدت زمانی رعایت میشود. از شیر گرفتن نیز باید از حوالی 2 سالگی شروع و حتما تدریجی و ظرف چند ماه صورت گیرد تا مادر و شیرخوار هر دو از سلامت کامل برخوردار شوند.
وی با اشاره به فواید شیر مادر عنوان کرد: شیر مادر یکی از بهترین مواد غذیی برای تغذیه کودک شیرخوار است که دارای بهترین مواد غذایی مورد نیاز برای نوزاد از نظر ترکیبات موجود در شیر مانند اسیدهای چرب، لاکتوز و اسیدهای آمینه است.
محمودی افزود: وجود مواد ایمنیزا در شیر مادر، کودک را از ابتلا به بیماریهای عفونی مانند اسهال، بیماریهای سیستم تنفسی مانند عفونت گوش و ریه محافظت میکند و بهترین شرایط رشد و تکامل ذهنی او را فراهم میکند. همچنین احتمال ابتلا به آلرژی، آسم، بیماریهای قلبی و چاقی را کاهش میدهد و به خوبی هضم و جذب میشود.
این متخصص زنان و زایمان با اشاره به فواید شیر دادن به نوزاد برای مادر گفت: فرایند شیردهی فواید زیادی برای خود مادر هم دارد که از جمله آن میتوان به احتمال کاهش ابتلا به سرطان پستان، پوکی استخوان، کاهش وزن و تقویت ارتباط عاطفی با فرزندش اشاره کرد.
محمودی با بیان این که زنان با وجود عدم تجربه زایمان و حاملگی نیز میتوانند به بدن خود پیام تولید شیر را بدهند، گفت: مادرانی که فرزندخوانده میپذیرند و یا از رحم فرد دیگری تحت عنوان رحم اجارهای برای پرورش فرزند خود استفاده میکنند، با اینکه حاملگی و زایمان را تجربه نمیکنند، قادرند به بدن خود پیام تولید شیر را برسانند.
وی افزود: تولید شیر توسط غده هیپوفیز کنترل میشود. وقتی که پستان مادر تحریک را دریافت میکند چه توسط نوزاد و چه توسط شیردوش، پیامهایی به غده هیپوفیز ارسال میگردد و تولید هورمون پرولاکتین (هورمون تولید کننده شیر) را موجب میشود.
این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه برخی گیاهان دارویی نیز موجب افزایش هورمونهای تولیدکننده شیر در مادران شیرده میشود، گفت: دانه رازیانه، شنبلیله، گل ختمی و دانه زیره سیاه از جمله گیاهانی هستند که به عنوان آمادهکننده بافت غدد شیری پستان یا افزاینده هورمونهای تولید کننده شیر مادر شیرده عمل میکنند.
لزوم تبدیل تغذیه با شیر مادر به یک هنجار اجتماعی
با توجه به توصیههای بسیار زیاد به امر زاد و ولد در راستای توسعه جمعیت لازم است مسئولان مربوطه توجه بیشتری به ترویج تغذیه با شیر مادر و نیز برطرف کردن مشکلات مادران شاغل داشته باشند.
دکتر مژگان قاسمی، سرپرست مدیریت سلامت خانواده و جمعیت مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به روز جهانی شیر مادر به خبرنگار ایسنای منطقه خوزستان، گفت: هر ساله از دهم تا شانزدهم مرداد تحت عنوان هفته شیر مادر نامگذاری شده است که هدف اصلی آن علاوه بر تشویق مادران به تغذیه شیرخوار خود، توجه و اهمیت بیشتر متولیان سلامت، قانونگذاری و مدیران اجرایی به اهمیت استفاده و ترویج تغذیه با شیر مادر است.
وی با اشاره به فواید بسیار شیر مادر برای نوزاد، مادر و حتی جامعه گفت: تغذیه با شیر مادر باید تبدیل به یک هنجار در سطح کشور شود و نباید صرفا به عنوان یک مقوله صرفا مربوط به مادر نگریسته شود. برخی از مادران به طور نادرست از خوراندن آغوز که اولین شیر مادر پس از زایمان است، به نوزاد خودداری میکنند، در حالی که این ماده سرشار از ماده مفید بوده و در واقع به عنوان اولین واکسن نوزاد عمل میکند.
ویتامینها و املاح معدنی بیشترین مواد مورد نیاز مادران شیرده
مادران شیرده با توجه به پشت سر گذاشتن دوران بارداری و زایمان و استرس ناشی از آنها یک گروه آسیبپذیر محسوب میشوند. در زمان شیردهی ضروری است که تمامی نیازهای بدنی این مادران تامین شود.
یک متخصص تغذیه در این زمینه گفت: مادران شیرده از نظر تغذیهای یکی از گروههای آسیبپذیر محسوب میشوند زیرا دوران نسبتا دشوار بارداری و نیز انجام زایمان چه به طور طبیعی و چه سزارین که یک استرس محسوب میشود، را طی کردهاند.
مجید کاراندیش در گفتوگو با خبرنگار ایسنای منطقه خوزستان، اظهار کرد: تمام نیازهای مورد نیاز مادر شیرده و نوزاد باید تامین شود؛ بسیاری از مواد مغذی، ویتامینها و املاح معدنی از بالاترین مقادیر مورد نیاز مربوط به دوران شیردهی برای مادران محسوب میشود.
وی با اشاره به مواد مغذی موجود در شیر مادر گفت: تغذیه با شیر مادر، خطر بعضی از انواع سرطان را هم در خود مادر و هم در آینده برای شیرخوار کاهش خواهد داد. با توجه به این مهم، باید تا 6 ماه اول زندگی نوزاد، همه نیازهای تغذیهای شیرخوار به طور انحصاری از طریق شیر مادر تامین شود.
کاراندیش افزود: یکی از بهترین روشهای افزایش شیر مادر، خود عمل شیر دادن است؛ یعنی شیردهی مکرر به ویژه در ماههای اول دوران شیردهی، یک مکانیسم کاملا قوی برای افزایش شیر مادر است.
این متخصص تغذیه عنوان کرد: مادران شیرده در صورت استفاده از مکملهای تغذیه باید ضمن توجه به برچسبهای موجود روی آنها، این مکملها را حتما با تجویز پزشک مصرف کنند.
به گزارش خبرنگار ایسنا، کودکی که در دوران اولیه زندگی خود تغذیه مناسب داشته باشد، به رشد و پرورش جسمانی کامل دست یافته و در سالهای آینده، تندرست و شاداب خواهد بود. یافتهها و اطلاعات اخیر، حاکی از آثار انکارناپذیر شیر مادر در تکامل بینایی، تکامل مغز و میزان ضریب هوشی شیرخواران است. روز جهانی شیر مادر، تاکید دوبارهای دارد بر اهمیت این ارتباط روحی و جسمی مادران و کودکان جهان و تاثیر آن بر سلامت هر دو.