حاشیه ای بر نشست نقش رسانه در عدالت جنسیتی

تدبیر24 :" وقتی صحبت از نقش رسانه در تبیین مسائل زنان می شود باید بگوییم که شاید در فرم به این موضوع پرداخته شده است ولی سختی کار حضور زنان با مسئله سیاست و کنش اجتماعی باعث شده تا به رغم فرم به مسله زنان خوب پرداخته نشود . "

این بخشی از صحبتی بود که دکتر هادی خانیکی در نشست نقش رسانه در عدالت جنسیتی مطرح کرد که شاید بتواند بیانگر چرایی برگزاری نشستی تخصصی باشد که میزبانش کارگروه رسانه معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و میهمانش اهل رسانه و قلم بودند .

اما بررسی " نقش رسانه در عدالت جنستی "موضوعی بود که اهل قلم و رسانه را به دور از هر گونه گرایش های سیاسی و اندیشه ای گرد هم آورد تا دغدغه ای مشترک از جنس گفتمان اجتماعی به بحث و بررسی گذاشته شود ؛ نشستی که با رویکرد گفت و گو میان اهالی رسانه و در فضایی صمیمانه با حضور شهیندخت مولاوردی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده  برگزار شد که به قول دکتر خانیکی  همین استمرار و اهتمام بر"  گفت و گو " است که بنابر تجربه محور حل تمام مسائل خواهد بود .

بنابراین تمام تلاش بر این بود تا در کنار سفیران اطلاع رسانی و اهل قلم  بدور از کلیشه های خبری در فضای صمیمی به هم اندیشی با یکدیگر بنشنیم و به یک سوال پاسخ دهیم که البته دکتر اعظم راوردراد در ابتدای سخنانشان چنین طرح کرد " چرا با وجود اینکه می گویند 60 درصد از خبرنگاران و روزنامه نگاران زن هستند ولی مسله زنان همچنان در رسانه ها مغفول مانده و یا به صورت کلیشه ای مطرح می شود ؟"

طبق آماری که به نقل از وزارت ارشاد اعلام گردید از میان حدود 6000 خبرنگار و روزنامه نگار ثبت شده در وزارت ارشاد زنان و دختران جمعیت قابل توجهی را به خود اختصاص می دهند و بنابراین گزارش 60 درصد  از این رقم اختصاص به زنان دارد ؛ و طرح همین موضوع بود که محل بحث دوستان متعددی گردید که حتی هنگام ناهار زمزمه تداوم بحث ها شنیده می شد . نصیحت استاد بر گفت و گو محوری شاید موجب شده بود تا پاسخ بدین پرسش را قبل از انکه در صحبتهای اعضای پنل که هادی خانیکی  ، اعظم راورد راد و زهرا نژاد بهرام بودند جستجو کنیم در صحبتهایی که خود دوستان رسانه ای داشتند پیدا می کردیم .

یکی از خبرنگاران در صحبتهایش خطاب به دیگر همکارانش با صدایی رسا تاکید کرد: " ما رسانه ها هم چندان که باید در واقعیت دغدغه این مسله را نداریم و بنابراین باید ابتدا از خودمان بپرسیم که چرا طرح موضوعات کلیشه ای در رسانه ها بر بیان مسائلی که واقعیت اجتماع هست ترجیج دارد ؟ " و البته در مقابل یکی دیگر از خبرنگاران تعریف محدودیت ها و خطوط معین برای رسانه ها را مانعی بر بهره گیری از ظرفیت رسانه ها در بیان واقعیت های جامعه دانست ، و همین تضارب آرا بود که گردهم آیی رسانه ای را پر نتیجه ساخت .

اما در همین راستا دکتر خانیکی شاگردانش در رسانه را به نکته ای متوجه ساخت و آن اینکه روزنامه نگاری اجتماعی روزنامه نگاری متعهد به شهروندان است و در پاسخ به سوالات و طرح بحث های متعددی که از سوی دوستان رسانه ای مطرح شد رسالت آنها را حرکت در لایه های زیرین جامعه دانست و در برابر خبرنگار جوانی که معتقد بود فضای اجتماعی برای پرداختن به سوژه هایی چون زنان شکاف ها و چالش های بسیاری دارد از رسالت خبرنگاران برای پرداختن به توانمندی های زنانی صحبت کرد که در زاویه دید هر فرد عادی جامعه قرار ندارد ؛ چون زن قالی باف روستایی که به زنی موفق در عرصه های مختلف تبدیل می شود ولی رسانه ها به دلیل تمرکز بر شخصیت انگاری از مسئولان این موفقیت را نادیده می انگارد .

شاید این تمام حرفی بود که بتوان گفت واژه " عدالت " را جاری ساخت و این یعنی توجه به برقراری توازن اجتماعی در انعکاس نقش زنان در اجتماع و محیط پیرامونشان . اما صحبتهای  راوردراد نیز که از کلیشه ای بودن نقش زنان در تلویزیون و سیما صحبت کرد ، برای خیلی از دوستان دغدغه ای مشترک بود که باعث شد تعدادی از انها معاون رییس جمهور را خطاب قرار دهند و از او بپرسند که برای تغییر سیاست های رسانه ای صدا و سیما درباره تبیین نقش زنان چه تدبیری اندیشیده است .

راوردراد معتقد بود که باید کلیشه ها شکسته شود و تصویر واقعی زنان تحصیل کرده و با سواد جامعه از سوی رسانه ها ارائه شود نه آنکه دائم چه از سوی برخی رسانه ها و یا برخی مسئولان و شخصیت ها به بازنمایی تصویری پرداخته شود که مهم ترین وظیفه زن را همسرداری و خانه داری تعبیر می کند . کمک به تغییر تصویری گری رسانه ای از زنان از موضوعاتی بود که مورد توجه قرار گرفت هر چند که یکی از اهالی رسانه به نقد پرداخت و معتقد بود که چنین بازنمایی با فرهنگ و عرف جامعه همخوانی دارد ، هر چند که این دوست خوبمان با نقض قانون گفت و گوی دوسویه به طرح دیدگاهش در جمع نپرداخت و تنها در حاشیه نظرش را خطاب به یکی از برگزار کنندکان برنامه مطرح کرد .  

حضور تعدادی از فعالان رسانه های نوین در این نشست نیز فرصت مغتنمی بود تا نژاد بهرام از ظرفیت این شبکه های اجتماعی در تبیین مسائل زنان و ترویج فرهنگ عدالت جنسیتی صحبت کنند که به گفته او بیش از نیمی از کاربران شبکه های اجتماعی اکنون زنان هستند و باید به نقش آنها توجه شود. آنچه مهم بود اینکه دوستان رسانه ای مان به قول خودشان بدون سانسور و بی پرده در نشستی که عالی ترین مسئول دولتی در حوزه زنان و خانواده در کنار تعدادی از اساتید رسانه میزبانشان شده بودند سخن گفتند .

این همان نکته مهمی بود که  دکتر خانیکی چند باری در صحبتهایش بدان اشاره کرد و خطاب به خبرنگاران و روزنامه نگاران این بار ایشان به طرح سوال پرداخت . پرسش او با این صراحت کلام مطرح شد که " تا کنون کدام یک از مقامات مسئول این چنین بی پرده به گفت و گو و تعامل با اهالی رسانه با رویکرد هم اندیشی نشسته است ؟" که البته اکثر دوستان با نیم نگاهی به ایشان زیر لب تکرار کردند هیچ کدام !

شهیندخت مولاوردی که در کنار اهالی رسانه به مانند همیشه با صبر مستمع مباحث مطرح شده بود و نکات بسیاری را بر کاغذ یادداشت می کرد و به یکایک آنها پاسخ داد . او تکرار چنین نشست هایی را هم اندیشی بزرگی برای معاونت و رسانه ها تعبیر کرد که می تواند مسیرگشای تدوین راهکارهایی برای حل مشکلات پیش روی باشد . مولاوردی در صحبت های خودش نقش رسانه ها را بسیار مهم تلقی کرد و تاکید داشت که نه تنها معاونت تلاش می کند تا فضای مناسبی را از نظر محتوایی در این حوزه در اختیار رسانه ها قرار دهد بلکه از رسانه ها نیز درخواست داشت تا در ادامه مسیر به مانند همیشه در کنار معاونت باشند .

همانطور که مولاوردی در ابتدای صحبتهایش مطرح کرد این نشست با کمی تاخیر به بهانه روز خبرنگار برگزار شد و جنس متفاوت این برنامه با سایر برنامه هایی که در این ده روز گذشته میزبان بسیاری از خبرنگاران شده بود موجب شد تا پایان نشست دوستان رسانه رضایت خاطر داشتند از اینکه دورهم نشینی شان این بار متفاوت از گذشته درباره جنس فعالیت خودشان و دغدغه های شغلی شان و برای هم اندیشی درباره اتخاذ رویکردهای جدید در رسانه ها نسبت به مسئله اجتماعی بوده است ، نه آنکه ناچار باشند در فضایی رسمی به پرسش و پاسخ درباره موضوع حوزه خبری خود با رویکرد مصاحبه محوری و نشر گزارشی از آن در رسانه های خود بپردازنند .

منبع : معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری