نظرات رهبری درباره کتابخوانی

رهبر انقلاب، نه¬تنها کتاب خواندن و علم¬آموزی را یک وظیفه ملی، بلکه یک واجب دینی می¬دانند و از همه بیشتر جوانان و نوجوانان را به آن فرا¬ می¬خوانند.

تدبیر24 :مهدیه موسی زاده -«مبلغی که بابت خرید کتاب میپردازید، بهمراتب پایینتر از هزینههایی است که در آینده بابت نخواندن آن پرداخت خواهید کرد!» این نوشته تامل برانگیز، پشت شیشه یک کتابفروشی قدیمی در خیابان دربند تهران نصب شدهاست. قطعا هر عابری با خواندن این جمله چند لحظه به فکر فرو میرود.

همیشه داستانهایی که مادربزرگها تعریف میکردند، پر از پند و نکته بود. نکتههایی که در بسیاری از لحظات زندگی باعث شدهاند کج نرویم و تصمیم اشتباه نگیریم. نه فقط داستانها، کتابهای تاریخی هم درسهای فراوانی به خوانندگان خود میدهند. کتابهای مذهبی روح انسان را جلا میدهند و مملو از نکته و پند و موعظهاند. کتابهای شعر نیز خاطر شاعران و شعردوستان را برای دقایقی با لطافتهای ظریف خود همراه میکنند و کتابهای علمی رشد و پویایی ذهن مخاطب را بهدنبال دارند. رمانها هم که طرفداران زیادی در میان قشر جوان دارند.

کتابها در هر سری موضوعاتی که باشند، پنجرهای به سوی دنیایی دیگر باز میکنند. بیخود نیست که سعدی نام کتابهایش را بوستان و گلستان انتخاب کردهاست. وقتی شروع به خواندن آنها میکنیم، انگار دری به روی ما باز شده و وارد فضای دیگری شدهایم. یا مثلا وقتی شما کتابی را مطالعه میکنید که روایتگر تاریخ ایران باستان است، انگار از یک پنجره در حال تماشای اتفاقاتی هستید که دارید در کتاب آن‌ها را میخوانید. هر صفحه از کتاب، به اندازه زندگی تمام آدمهای داخل آن، پند و تجربه به ما منتقل میکند. همین است که همیشه افراد باتجربه و کاردرست، جوانها را به خواندن کتاب تشویق میکنند.

***

یکی از نصیحتهای پیر طریقت ما جوانان امروز، توصیه اکید به کتابخوانی و کتاب خوب خواندن است. رهبر انقلاب، نهتنها کتاب خواندن و علمآموزی را یک وظیفه ملی، بلکه یک واجب دینی میدانند و از همه بیشتر جوانان و نوجوانان را به آن فرا میخوانند.

دعوت به خواندن و دانستن و فهمیدن، از جمله پیشنهادهایی است که رهبر معظم انقلاب در بیشتر سخنان خود به آن گریز میزنند. بهتر است برخی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری در مورد کتاب و کتاب‌خوانی را مرور کنیم و تصمیمی جدی برای کتابخوان شدن بگیریم.

«کتابخوانى را باید جزو عادات خودمان قرار دهیم. به فرزندانمان هم از کودکى یاد بدهیم کتاب بخوانند؛ مثلاً وقتى مى‌خواهند بخوابند، کتاب بخوانند».

مصاحبه پس از بازدید از سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب1369.2.19

«اگر بتوانیم فرهنگ کتابخوانى را در کشور رایج کنیم و در کنار آن، تولید کتاب را هم خوب گسترش دهیم، بخش عمده‌اى از وظایف فرهنگى دولت جمهورى اسلامى، بدین وسیله انجام خواهد گرفت».

مصاحبه‌ در بازدید از ششمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1372.02.21

«باید به فکر باشیم و دغدغه‌ نوع کتاب‌هایى که تولید مى‌شود نیز در ما باشد. باید کتابِ خوب تولید شود. کتاب یک غذاست؛ یک غذاى روح است؛ یک نوشیدنى روح است و چنانچه مقوّى باشد، روح را تقویت مى‌کند. باید مواظب باشیم که مبادا نوشیدنى مسموم، خطرناک، فاسد، گندیده و مضر با رنگ‌آمیزی‌هاى خیلى خوب، دست مردم داده شود؛ بدون این‌که مردم بدانند».

مصاحبه‌ در بازدید از ششمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1372.02.21

«من اعتقاد ندارم که باید هر کتاب و نوشته‌اى را که با سلیقه‌ خاصى نمى‌سازد و مضر به‌نظر مى‌رسد، جلوش را بگیریم. لکن کتب و نوشته‌هایى هست که مضر بودنشان براى مردم، واضح است؛ یعنى ترویج فحشا و فساد و از این قبیل است که براى مردم زیان‌آور است، نباید اجازه بدهند که چنین کتابها و نوشته‌هایى منتشر شود. اما بیشتر باید تلاش کرد که کتاب‌هاى خوب، چاپ و منتشر شود».

مصاحبه‌ در بازدید از ششمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1372.02.21

«با تلخى باید اعتراف کنیم که رواج کتاب و روحیه‌ کتابخوانى در میان ملت عزیز ما که خود یکى از مشعل‌داران فرهنگ و کتاب و معرفت در طول تاریخ پس از ظهور اسلام بوده است، بسى کمتر از آن چیزى است که از چنین ملتى انتظار مى‌رود».

پیام به مناسبت آغاز هفته‌ کتاب1372.10.04

«امروز کتابخوانى و علم‌آموزى نه تنها یک وظیفه‌ ملى، که یک واجب دینى است. از همه بیشتر، جوانان و نوجوانان، باید احساس وظیفه کنند».

پیام به مناسبت آغاز هفته‌ کتاب1372.10.04

«تولید کتاب ما در کشورمان، در جامعه‌ خودمان، از واقعیتى که در این زمینه وجود دارد، راضى نیستیم. بله، درست است؛ امروز حجم کتاب‌هایى که تولید می‌شود، با گذشته خیلى تفاوت کرده است؛ گاهى چند برابر کتاب منتشر می‌شود، یا تیراژ کتاب‌ها بالا می‌رود؛ لیکن این کافى نیست؛ این‌ها براى کشور ما خیلى کم است».

پیام به مناسبت آغاز هفته‌ کتاب1372.10.04

«محتوای کتاب غذاى فکر و روح، باید سالم و مقوى عرضه شود و آن‌کس که جز این عمل کند، خطا یا جنایتى بزرگ‌تر از عرضهکننده‌ مواد غذایى ناسالم یا بى‌مایه، مرتکب شده است».

پیام به مناسبت آغاز هفته‌ کتاب1372.10.04

«باید تعداد کتاب‌هایى که هر بار چاپ مى‌شود، از دو هزار و پنج هزار و ده هزار به دویست هزار و سیصد هزار برسد؛ یعنى با چنین کمیت بالایى باید کتاب در جامعه پخش شود».

مصاحبه در پایان بازدید از هفتمین نمایشگاه کتاب1373.02.20

«توقع من، این است؛ باید پدر‌ها و مادر‌ها، بچه‌‌ها را از اول با کتاب، محشور و مأنوس کنند. حتى بچه‌‌هاى کوچک باید با کتاب انس پیدا کنند».

مصاحبه در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب1374.02.26

«متأسفانه کتاب در جامعه‌ ما، آن مقدار که شأن این جامعه اقتضا مى‌کند، رواج ندارد. جامعه‌ ما اساساً جامعه‌اى پخته و بالغ شده است؛ یک جامعه‌ ابتدایى و بدوى نیست. مردم ما باید بیش از این با کتاب آشنا باشند».

مصاحبه در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب1374.02.26

«باید خرید کتاب، یکى از مخارج اصلى خانواده محسوب شود. مردم باید بیش از خریدن بعضى از وسایل تزئیناتى و تجملاتى- مثل لوستر‌ها، میز‌هاى گوناگون، مبل‌هاى مختلف و پرده و...- به کتاب اهمیت بدهند».

مصاحبه‌ در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب1374.02.26

«کسى که احتیاج ندارد آگهی‌‌هاى تبلیغاتى را ببیند، بیست دقیقه را چرا بى‌کار بنشیند؟! یک کتاب دمِ دستش باشد؛ بردارد و بیست دقیقه مطالعه کند».

مصاحبه در پایان بازدید از نهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب تهران1375.02.22

«کسانى که وقت‌هاى ضایع ‌شوند‌ه‌اى دارند؛ مثلاً به اتوبوس یا تاکسى سوار مى‌شوند، یا سوار وسیله‌ نقلیه‌ خودشان هستند و دیگرى ماشین را مى‌راند، یا در جا‌هایى مثل مطب پزشک در حال انتظار به سر مى‌برند و به‌ هرحال اوقاتى را در حال انتظار به بى‌کارى مى‌گذرانند، در تمام این ساعات، کتاب بخوانند».

مصاحبه در پایان بازدید از نهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب تهران1375.02.22

«بایستى تولید کتابمان بهمراتب از آن مقدارى که هست، بیشتر باشد؛ هم به معناى تولید کتاب- که تألیف و ترجمه و این‌طور چیزهاست، هم به معناى احیاى آثار کهن و قدیمى».

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1377.03.05

«اگر دیدیم که فرضاً در جامعه‌ ما کتابى هست که هنرش فقط این است که احساسات جنسى را در جوانان تحریک کند، این مضر است. این را نمى‌شود بهعنوان این‌که یک فرآورده‌ فرهنگى است، آزاد بگذاریم تا هرکه خواست، تولید و عرضه کند؛ نه، این بحث خواست نیست؛ مثل مواد مخدر است».

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب 1377.03.05

«ما نمى‌خواهیم به مردم بگوییم شما حتماً این کتاب را بخوانید، آن کتاب را نخوانید؛ نه. انواع سلایق، انواع فکرها، انواع ذهن‌ها، انواع استعدادها، باید در مقابل خودشان میدان بازى داشته باشند».

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1377.03.05

«در باب نظریه‌پردازى نباید محدودیتى وجود داشته باشد. بیشتر بایستى براى نقد و ارزیابى و جدا کردن سره از ناسره همت شود؛ اما در زمینه‌ کار عملیاتى، باید جلو کتاب‌هاى مضر را گرفت».

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب 1377.03.05

«اگر در تجویز و ارائه‌ دارو، بى‌توجهى کنید و چیزى را در اختیار مشترى کتاب بگذارید که براى او زیانبار است، شما هم ضرر معنوى بزرگى کرده‌اید. در نهایت، به هیچ‌وجه شانه‌ شما و شانه‌ ما از بار آن نوشته‌اى که شما وقتى آن را مى‌دهید، به زیان تمام مى‌شود، فارغ نخواهد بود».

سخنرانی پس از بازدید از نمایشگاه کتاب در حسینیه‌ امام خمینى(ره)1378.02.28

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب 1377.03.05

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب1377.03.05

مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللى کتاب 1377.03.05

سخنرانی پس از بازدید از نمایشگاه کتاب در حسینیه‌ امام خمینى(ره)1378.02.28

«کتاب باید جورى در سبد کالاى مصرفى خانواده‌ها، یک سهم قابل قبولى پیدا کند و کتاب را بخرند براى خواندن، نه براى تزئین اتاق کتابخانه و نشاندادن به این و آن. این هم یک نکته است که مسئله‌ کتابخوانى در جامعه دارد».