اعتدالگرایی عمیق روحانی

تدبیر24: حمیدرضا جلایی پور - مراسم «روز دانشجو»ی امسال از دو سطح قابل ارزیابی است؛  سطح نخست تفاوت فضای دانشجویی و  دانشگاه در دولت روحانی و دولت قبل است. یکی از شعارها و برنامه‌های حسن روحانی در ایام انتخابات دفاع از توسعه فرهنگی در برابر مهندسی فرهنگی در دانشگاه‌ها و محیط‌های دانشجویی بود. دیدیم رئیس جمهوری در دوران مسئولیتش بویژه در یک سال نخست  بر تحقق وعده‌های خود در هنگام معرفی وزرای علوم  اصرار داشت، با این همه وضعیت موجود دانشگاه با سطح انتظار  استادان فرهیخته و وعده‌های  روحانی هنوز فاصله دارد. توسعه فرهنگی در مقابل اقدامات کسانی مطرح شد که خواستار «مهندسی فرهنگی» در دانشگاه‌ها بودند. «مهندسی فرهنگی» به معنای پیاده‌سازی برنامه‌هایی از بالا  (آن هم توسط عده‌ای معدود و نامرتبط) برای همه  استادها و دانشجوها و متون درسی و محتوای نشریه‌ها است. با این مهندسی، در سلسله مراتب علمی، در انتخاب دانشجو در تحصیلات تکمیلی دخالت می‌شد. تعیین می‌شد که چه کسی ستاره‌دار شود؛ چه کسی بازنشسته شود و چه کسی اخراج شود. اما روحانی نشان داد با این فضا مخالف است؛ از تغییر این وضعیت دفاع کرد و می‌کند. اگر چه گفتم دانشگاه‌ها تا وضعیت قابل دفاع فاصله دارند اما تلاش‌های روحانی باعث شد فضای امنیتی دانشگاه‌ها بشکند و فضای فعالیت دانشجویی شکوفاتر شود. همه دیدیم مراسم 16 آذر امسال اصلاً قابل مقایسه با دوره‌های دولت قبل نبود و در مقابل دیدیم در مراسم سخنرانی رئیس جمهوری دانشجویان مخالف دولت که 10 درصد جامعه دانشگاهی هم نیستند، 60 درصد وقت را گرفتند و هر چه می‌خواستند، گفتند.

سطح دوم، توجه به محتوای سخنان رئیس جمهوری در روز دانشجو مبنی بر نقد قدرت از سوی دانشگاه بود. سخنانی که نشان می‌دهد روحانی یک اعتدالگرای سطحی نیست. زیرا اعتدالگرای سطحی موضعی می‌گیرد  که به قول معروف نه سیخ بسوزد نه کباب؛ اظهارات او بر اعتدالگرایی عمیق حکایت داشت. زیرا از لزوم نقد قدرت دفاع کرد و ضمن اینکه گفت «اشکال ندارد ابتدا از نقد دولت شروع کنید» ولی در واقع همه ارکان حکومت به نقد نیاز دارند. البته باید توجه داشته باشیم که تنها ارکان حکومت نیازمند نقد نیست؛ جامعه مدنی هم به نقد احتیاج دارد؛ جامعه اقتصادی و فرهنگ عمومی و جامعه پزشکی، مهندسی و هنری نیز به نقد نیازمند است. اینکه آقای روحانی گفت نقد را از دولت شروع کنید، خیلی خوب است؛ اینکه دانشجویان وابسته به نهادهای حکومتی در نشست با رئیس جمهوری  نقد و پرسش  خود را مطرح کردند، خوب است اما آیا آن دانشجویان باید فقط از دولت که از همه آسان‌تر و کم هزینه‌تر است، انتقاد کنند؟ همان دانشجویان بیایند و از مجلس بپرسند چرا از وزیری که افراد را بدون صلاحیت علمی  بورسیه کرد، حتی یک سؤال نشد اما وزیری که بورسیه‌های غیرقانونی را دنبال کرد، استیضاح شد. یا بپرسند چرا با گذشت  نزدیک دو سال  از بازداشت بابک زنجانی هنوز مشخص نیست چه کسانی پشتیبانان او بوده‌اند- زنجانی که از آسمان بر اقتصاد نفتی ایران نازل نشده بود!؟ نقد این نیست یک گروه به سیب زمینی گیر بدهد و از چگونگی هزینه میلیاردها درآمد نفتی در دوره گذشته سؤال نکند؟ در مجموع دفاع روحانی از ضرورت نقد در جامعه نشان می‌دهد که او دنبال حکمرانی و اداره سطحی و تبلیغاتی  جامعه  نیست و جامعه ایران بتدریج دارد از دوره عظمت‌طلبی‌های تبلیغاتی  و سطحی دولت‌های نهم و دهم فاصله می‌گیرد.