مجلس ششم و موضوع زنان

تدبیر24 :الهه کولایی* - بسیاری از مشکلات زنان را میتوان در فرایند وضع و اصلاح قوانین در مسیر حل و فصل قرار داد. در ادوار مختلف مجالس قانونگذاری این تقاضا کم و بیش مورد توجه قرار گرفته است. به میزانی که مطالبات عمومی و تقاضاهای مردم در مجلس مورد توجه قرار گیرد، موضوع حقوق زنان نیز از اهمیت بیشتری برخوردار میشود. این همزمانی در مجلس ششم به گونهای آشکار در برابر دیدگان رایدهندگان به نمایش گذاشته شد. در این دوره از مجلس قانونگذاری مساله زنان و اصلاح و تنظیم قوانین مربوط به آنان جایگاهی ویژه یافت. فضای پرشور و تحرکآفرین اجتماعی و حضور فعال زنان در عرصههای گوناگون اجتماعی- فرهنگی، انرژی و توانایی مجلس شورای اسلامی در این دوره افزایش داد.

راهیافتن زنانی از طبقات متوسط با تحصیلات بالای دانشگاهی، راه را برای اصلاح قوانین مربوط به زنان از یکسو و اعمال نظارت جدی بر رفتار دستگاههای اجرایی و قضایی از سوی دیگر هموار ساخت. تشکیل فراکسیون زنان از مهمترین اقدامهای زنان نماینده دراین دوره بود که انسجام و یکپارچگی آنان را در ایفای وظایف نمایندگی تقویت کرد. فراکسیون زنان در مجلس ششم، آنان  را که در کمیسیونهای تخصصی مجلس تقسیم شده بودند، پیرامون مسایل زنان در کنار هم قرار داد. 

اولویتگذاری بر مسایل زنان در این دوره از مجلس قانونگذاری سبب شد با بررسی کارشناسانه مساله حقوق زنان و  مباحث خانواده، 18 طرح و لایحه به صورت قانون درآید. نشستهای کارشناسی منظم اعضای فراکسیون با اساتید حوزه و دانشگاه و نیز قضات و وکلای با تجربه دادگستری در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، به 33 مورد اصلاح و تغییر در قوانین زنان منجر شد. مهمترین این تغییرها عبارتند از: اصلاح قانون مدنی در موضوع تابعیت، طلاق، حضانت، نفقه، عسرو حرج، سن بلوغ. هرچند طرح آنان برای دادن اجازه اقامت دایمی به همسران زنانی که ایرانی نیستند، تصویب نشد و تلاش اکثریت نمایندگان در حمایت از دولت برای پیوستن به "کنوانسیون محو همه اشکال تبعیض علیه زنان" بینتیجه ماند. با این حال در این دوره، فراکسیون زنان وظایف نظارتی خود را با جدیت پیگرفت. از نتایج تلاش برای اعمال نظارت، جلوگیری از اعمال تبعیض علیه داوطلبان زن در آزمون سراسری دانشگاهها و نیز ایجاد تبعیض در پایه حقوق کارمندان زن و مرد دولت بود. این نوشتار با رویکردی توصیفی – تحلیلی، کارکرد فراکسیون زنان در دوره ششم قانونگذاری را مورد بررسی قرار می دهد.