اکنون با گذشت چند هفته از اجرای برجام دور تازه ای از این سفرها آغاز شده است. در این میان، «فدریکا موگرینی»...
تدبیر24 :«الکسیس سیپراس» نخست وزیر یونان را می توان نخستین مقام بلندپایه اروپایی
دانست که پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) راهی ایران شد.
وی پس از سفر به اصفهان، عصر یکشنبه وارد تهران شد و دیروز با مقام های
جمهوری اسلامی ایران از جمله رهبری و رییس جمهوری دیدار و گفت وگو کرد. در
کنار ماموریت هیات بلندپایه یونانی به رهبری نخست وزیر این کشور، عصر دیروز
گروه اقتصادی 310 نفره از ایتالیا به سرپرستی 2 تن از وزیران این کشور به
ایران آمد. نکته قابل تامل در این میان، همزمانی میزبانی ایران به عنوان
دارنده تمدن کهن جهان از نمایندگان کشورهایی بود که خود قطب های تاریخ
اروپا به شمار می روند.
پیش از برداشته شدن تحریم ها و اجرایی شدن برجام
در هفته پایانی دی ماه 1394 خورشیدی، شخصیت ها و گروه های بسیاری از اروپا
به تهران آمدند و در مورد مسایل سیاسی و اقتصادی به گفت وگو با مقام های
کشورمان پرداختند. اکنون با گذشت چند هفته از اجرای برجام دور تازه ای از
این سفرها آغاز شده است. در این میان، «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی
اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده به زودی به تهران می آید و در زمینه مسایل
مهمی با مقام های ایرانی گفت وگو خواهد کرد.
به باور بسیاری از
کارشناسان و صاحبنظران، رایزنی اروپایی ها با ایران در زمینه منافع مشترک،
سرمایه گذاری و همکاری های اقتصادی و نیز تبادل نظر در زمینه مسایل سیاسی-
امنیتی از جمله بحران های منطقه ای، مهمترین محورهای این دید و بازدیدهای
دیپلماتیک به شمار می رود. در زمینه دور تازه سفر مقام ها و هیات های
اروپایی به تهران می توان به نکته های زیر اشاره کرد:
1- همچنان که
گفته شد، نخست وزیر یونان نخستین رهبر اروپایی بود که پس از اجرایی شدن
برجام به ایران آمد. درحالی که بحران اقتصادی یونان را با مشکلات داخلی و
بین المللی روبرو کرده است مقام های این کشور در تلاشند تا با استفاده از
ظرفیت های ایران در دوره رفع تحریم ها، افزون بر از سرگیری روابط گذشته،
گام مهمی برای بهبود شرایط اقتصادی خود بردارند. در سفر سیپراس به ایران
نزدیک به 50 تن از صاحبان صنایع و فعالان اقتصادی یونان، نخست وزیر و
وزیران امور خارجه، محیط زیست و انرژی، دارایی، گردشگری و توسعه یونان را
همراهی کردند. نخست وزیر یونان در تهران اعلام کرد این کشور خواستار همکاری
راهبردی با ایران است ضمن این که یونان می تواند به عنوان پلی میان ایران و
اروپا عمل کند.
2- تحلیلگران، حضور هیات ایتالیایی را در جهت تثبیت
توافق های انجام شده در سفر پیشین هیات تجاری- اقتصادی این کشور و نیز سفر
اخیر رییس جمهوری کشورمان به رم ارزیابی می کنند. سفر نخست هیات بزرگ
ایتالیایی در تابستان گذشته و با هدف ارزیابی توانمندی های اقتصادی کشورمان
صورت گرفت. دیروز نیز گروهی متشکل از فعالان اقتصادی ایتالیا به سرپرستی 2
وزیر کشاورزی و حمل و نقل این کشور به تهران آمدند. این گروه، نماینده ۱۹۷
شرکت، انجمن و بانکِ فعال ایتالیا در امور زیربنایی، نفت، گاز و کشاورزی
هستند و به احتمال زیاد با نهایی شدن توافق های پیشین، عملیاتی سازی آن را
دنبال می کنند.
3- انرژی یکی از مهمترین محورهای گفت وگوی هیات های
اروپایی با ایران است. تا پیش از افزایش فشارها بر ایران، ایتالیا و یونان
در کنار اسپانیا دروازه های اصلی ورود نفت ایران به اتحادیه اروپا بودند و
بدون شک اکنون نیز چشم امید هیات های این قاره به مزیت های ایران در این
زمینه دوخته شده است. هنوز چند روزی از اجرای برجام و برداشته شدن تحریم ها
نگذشته بود که یونان نام خود را به عنوان نخستین مشتری اروپایی نفت ایران
در دوره پس از لغو تحریم ها مطرح کرد. شرکت پالایشگاهی یونانی «هلنیک
پترولیوم» ضمن تعهد به پرداخت بدهی 500 میلیون یورویی خود به ایران (مربوط
به پیش از تحریم ها) اعلام کرد که قرارداد بلندمدتی را برای خرید نفت خام
با ایران امضا کرده است.
این در حالی است که شرکت نفتی «انی» ایتالیا
نیز به تازگی اشتیاق خود را برای سرمایه گذاری چهار میلیارد دلاری در «پارس
جنوبی» اعلام و برای خرید روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت از ایران ابراز آمادگی
کرده است. افزون بر این، شرکت پالایشگاهی«ساراس» ایتالیا هم خواستار خرید
روزانه ۶۰ تا ۷۰ هزار بشکه نفت خام از ایران است. به تازگی هم اعلام شد که
قرارداد فروش روزانه ۱۶۰ هزار بشکه نفت خام ایران به شرکت «توتال» فرانسه
از هفته آخر بهمن اجرایی می شود.
4- بدون شک موضوع انرژی و نیز سرمایه
گذاری در ایران برای اروپا بسیار حیاتی است و مقام های این اتحادیه از هیچ
تلاشی برای در پیش گرفتن سیاست متوازن در این زمینه فروگذار نمی کنند. به
علت تنش در روابط روسیه با اتحادیه اروپا و همچنین ترکیه، مقام های قاره
سبز نگرانند روسیه با اهرم انرژی گریبان آن ها را بفشارد. مدت ها است تمرکز
اتحادیه اروپا به سوی متنوع سازی منابع تامین انرژی مورد نیاز معطوف شده و
در این راهبرد، ایران مهمترین و بهترین گزینه است زیرا از نظر امنیت، حجم
منابع و موقعیت جغرافیایی از هزینه های تهیه انرژی برای اروپایی ها می
کاهد.
در تایید این ادعا می توان به سخنان «میگوئل آریاس کانت» مسوول
انرژی، آب و هوای اتحادیه اروپا اشاره کرد که روزِ پس از برداشته شدن تحریم
ها اعلام کرد نخستین «ماموریت ارزیابی فنی» کمیسیون اروپا در ماه فوریه با
هدف بررسی روابط انرژی با ایران پس از لغو تحریم های بین المللی انجام
خواهد شد. از همین رو کمیسیون اروپایی به طور جدی خواستار توسعه منابع
انرژی ایران به عنوان جایگزینی برای منابع روسیه است و مسیر گسترش روابط در
تمام زمینه های انرژی از جمله هسته ای، نفت و گاز، انرژی تجدیدپذیر و
بهره وری انرژی با ایران را دنبال می کند.
به این ترتیب باید انتظار
داشت که سفرهایی از این دست طی روزهای آینده از مبدا دیگر پایتخت های
اروپایی به مقصد تهران و برعکس ادامه یابد و منافع مشترک و روند توسعه
همکاری ها در زمینه های گوناگون به ویژه سرمایه گذاری اقتصادی، روی میز
رایزنی ایران و کشورهای اروپایی قرار گیرد.