از فروش پوست گوسفند تا کسب ثروت افسانه ای

تدبیر24:بابک زنجانی نامی است که این روزها مترادف با اختلاس و تخلفات مالی شده است.  کسی که ناگهان ثروتی افسانه ای پیدا کرد و تبدیل به یک چهره ی مشهور در رسانه ها و همچنین محافل سیاسی، ورزشی، هنری و تجاری شد، اما ناگهان ستاره اقبالش افول کرد.

زنجانی که در دولت محمود احمدی نژاد ره صد ساله را یک شبه پیمود، اکنون تبدیل به آئینه عبرت برای کسانی است که می خواهند از راه های میانبر میلیاردر شوند.

داستان بابک زنجانی از زمانی داغ شد که شایعه بدهی چندین میلیاردی وی  دهان به دهان چرخید و بعدها رسانه ای شد. پس از مدتی، این شایعه ها در گزارش کمیسیون اصل ۹۰ پیگیری شد و وزیر نفت نیز بدهی دومیلیارد دلاری او را تأیید کرد.

در نتیجه  این میلیادر یک شبه، درست  درروز ۹ دی سال ۹۲ با حکم بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب بازداشت و به‌ اوین انتقال یافت.  حالا در روز های آخر اسفند اخبار از صدور حکم اعدامش حکایت دارد.

بابک زنجانی با نام کامل بابک مرتضی زنجانی پیش از دولت احمدی‌نژاد فعالیت‌های اقتصادی محدودی داشت اما در دولت سابق به یکی از بزرگترین سرمایه داران تاریخ ایران بدل شد. سرمایه دار افسانه ای که بعد ها تبدیل به  یکی از بزرگترین متهمان به فساد و رانت خواری در تاریخ ایران شد.  

از زندگی بابک زنجانی و چگونگی ثروتمند شدن، چندین روایت وجود دارد. نخستین روایت متعلق به خود بابک زنجانی است که در گفتگو با هفته­‌نامه «آسمان» تعریف کرده است و در آن  نقطه عطف زندگی اش را دوران  سربازی و رانندگی برای محسن نوربخش، رئیس وقت بانک مرکزی بیان کرده است.

به گفته زنجانی، او زمان  سربازی به اردکان اعزام شده است. در اردکان چون مرتب تر بود و تمیزتر می‌نوشت به قرارگاه فرماندهی منتقل شد. بعد از حدود ۱۳ تا ۱۴ ماه وی را به عنوان سرباز به بانک مرکزی تهران می‌فرستند. بابک زنجانی چندی بعد راننده محسن نوربخش، رئیس وقت بانک مرکزی می‌شود. او در آنجا غیر از رانندگی کار ثبت نامه‌ها را هم بر عهده می‌گیرد.

وی بعد از اتمام دوره سربازی به دلیل اینکه «صاحب چند کارت» برای دلالی بانک مرکزی بود تصمیم می‌گیرد در تزریق دلارهای بانک مرکزی برای کنترل بازار فعالیت کند.

این ادعاهای زنجانی اکثرا رد و تکذیب شده است. همچنین، بانک مرکزی اظهارات زنجانی در مورد اینکه او راننده دکتر نوربخش بوده را دروغ عنوان کرده است.

زنجانی بعد ها تصمیم می‌گیرد «سالامبور فروش» شود که به معنای فروش پوست گوسفند به خارج از ایران است. او پوست گوسفندان را می‌خرید، سپس دباغی کرده و آنها را به ترکیه می‌فرستاد.

زنجانی می‌گوید، در نخستین کانتینری که به ترکیه فرستاد هر «سالامبور» برایش نیم دلار تمام شد؛ اما آنها را در ترکیه به ۱۹ تا ۲۰ دلار فروخت و پولش یک‌باره چندبرابر شد. او کارش را با ۵ هزار پوست شروع کرد. اما بعد ها ناگهان مسیر زندگی زنجانی تغییر کرد.  او ناگهان در  دولت احمدی نژاد به بهانه دور زدن تحریم ها وارد بازی های اقتصادی پیچیده ای شد که منجر به یک شبه میلیاردر شدن وی شد.

امیرعباس سلطانی رئیس کمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی می گوید: بابک زنجانی با ثبت حدود 60 شرکت خارجی و داخلی وارد عرصه اقتصادی کشور شد. بعد با تاسیس چندین بانک در کشورهای مالزی و تاجیکستان نیز از ابداعات زنجانی است.

رئیس کمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی در مجلس با اشاره به اظهارات زنجانی در دو سال گذشته در کمیسیون انرژی مجلس گفت: جلسه‌ای در بانک مرکزی و اتاق رئیس کل این بانک به همراه محمود بهمنی ریاست سابق بانک مرکزی و چهار وزیر دولت دهم تشکل می‌شود، که ما حصل آن تاییدیه 4 وزیر مبنی بر اینکه بابک زنجانی می‌تواند در معاملات بانکی کشور ورود کند شد.

بابک زنجانی کلکسیونی از انواع اتهامات را دارد،  از ارتشا و اختلاس گرفته تا بسیاری موارد دیگر که در نهایت منجر به گم شدن 2 میلیارد دلار از پول نفت مردم ایران شد. براساس اعلام وزیر نفت دولت روحانی و همچنین  نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اصل ۹۰، اتهامات این مرد بدهی بیش از دو و نیم میلیارد یورویی به وزارت نفت و بانک مرکزی و همچنین جعل اسناد بانکی است.

بعلاوه، پرونده بابک زنجانی حتی فراتر از مرز های ایران رفت، از یک طرف با بحث پرداخت رشوه به بانک ملی تاجیکستان مطرح شد و از طرف دیگر  رضا ضراب ایرانی الاصل  در ترکیه به اتهام قاچاق طلا دستگیر شد. بنابر گفته  ی امیرعباس سلطانی که عضو کمیته پیگیری پرونده زنجانی است، رضا ضراب در دادگاه گفته بود که مدیر تحت فرمان زنجانی بوده و هیچ اختیاری نداشته است.

البته گویا بابک زنجانی پیشتر هم سوابق نه چندان مطلوب مالی داشته است. منصور سلطانی راد، وکیل پرونده طلاق «ثریا اسدی»، همسر پیشین «بابک زنجانی» می‌گوید زنجانی چندبار به زندان رفته بود و اوایل سال ۸۸ بابت چک‌های برگشتی شرکت «سورینت قشم» به مدت سه ماه به زندان رفت. اما به قول همان ضرب المثل معروف که تخم مرغ دزد ، شترمرغ دزد می شود . بابک زنجانی از چند چک برگشتی ناگهان به میلیاردهای دلار اختلاس رسید.

نام زنجانی  با بسیاری از رانت خواری‌ها و تخلفات عظیم مالی در دوران دولت احمدی‌نژاد از جمله قراردادهایی با تامین اجتماعی، انتقال کانتینرهای طلا، فروش نفت ایران و میعانات گازی در خارج و عدم انتقال وجه آن و ... گره خورده است.

سلطانی بر این اعتقاد است  که بسیاری از مقامات بلند پایه دولت احمدی‌نژاد از جمله چند وزیر دولت احمدی نژاد در تخلفات وی سهیم بوده‌اند. وی گفته است:"زنجانی ۱۳ هزار میلیارد تومان بالا کشیده است، زنجانی ۱۳ پرونده تخلف مالی داشته و شناسنامه جعلی استفاده می‌کرده است، متأسفانه در دولت قبلی باوجود این تخلفات بازهم نفت را در اختیار او قرار می‌داده‌اند. زنجانی شرکت‌های بزرگ خود را نیز به نام افراد دیگری کرده و مدیرعاملان آنها اشخاص دیگری هستند، با همین ترفند توانسته کار کند که نتوانیم این شرکت‌ها را مصادره کنیم. زنجانی همه را سرکار گذاشته و هیچ راه حلی ارائه نکرده است."

بابک زنجانی که به گفته خود، دارای بیش از ۷۰ شرکت از جمله هولدینگ توسعه سورینت قشم، بانکی به نام «اولین بانک سرمایه‌گذاری اسلامی»در مالزی، هواپیمایی انور ترکیه، یک مؤسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان است. زنجانی در مصاحبه با ایسنا خود را «سرباز بسیجی در جبهه اقتصادی» معرفی کرد و گفته بود که همه فعالیت‌هایش زیر نظر وزیر نفت و مسئولان وقت و «کاملاً شفاف» بوده است.

زنجانی علاوه بر فعالیت های اقتصادی به فوتبال هم علاقه داشت. او زمانی  مالک و رئیس هیئت مدیره باشگاه فوتبال راه‌آهن بود. حتی  در ۱۴ آذر ۱۳۹۲ در گفت و گویی با علی پروین اعلام کرد حاضر است ۲۰۰ میلیارد تومان نقد بدهد تا مالک باشگاه پرسپولیس شود.

زنجانی در سینما نیز فعالیت‌هایی داشته که از آن جمله می‌توان به سرمایه گذاری در فیلم «هیچ کجا هیچ‌کس» به کارگردانی ابراهیم شیبانی و به مبلغ ۱٫۵ میلیارد تومان و امکانات دیگر استدیویی، بیلبورد تبلیغاتی و سی دی برای پخش در شبکه خانگی، اشاره کرد. وی همچنین مجموعه‌ای تحت عنوان یاسین فیلم یا سورینت فیلم تأسیس و ادعا کرد: «ما دوربین‌هایی را که به دلیل تحریم نمی‌توانستند وارد ایران شوند خریداری کردیم، در بخش صدابرداری و تدوین هم سیستم‌های جدیدی وارد کردیم.»

بعد از بحث های فراوان و جنجال های رسانه ای، زنجانی متعاقب شکایت عده‌ای از نمایندگان مجلس، در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۲ بازداشت گردید. دستگیری زنجانی یک روز پس از دستور حسن روحانی صورت گرفت که به دولتش گفته بود با فساد اقتصادی خصوصاً در مورد کسانی که برای پر کردن جیب خود از تحریم‌ها سود برده‌اند، مبارزه کند.

دو روز پیش از دستگیری زنجانی، محمدعلی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد که بابک زنجانی بدهی ۲٫۶ میلیون یورویی خود بابت فروش نفت ایران را به دولت پرداخت کرده است.

با این حال، مدتی بعد، مصطفی افضلی‌فرد، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس گفت که در ابتدا مسئولان بانک مرکزی ایران گمان کردند با توجه به اسناد و مدارک ارائه‌شده از جانب زنجانی، پول حاصل از فروش نفت در حساب این بانک می‌باشد؛ اما با بررسی بیشتر جعلی بودن این اسناد محرز شد و زنجانی متهم شناخته شد.

روز گذشته، محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد که بابک زنجانی به جرم فساد فی الارض به اعدام محکوم شده است. به نظر می آید، داستان پر فرازو نشیب سرمایه داری که یک شبه میلیاردر شد با اعلام حکم افساد فی الارض به فصل های پایانی اش رسیده است. حال باید دید شنیدن حکم اعدام، زنجانی را مجبور به پرداخت بدهی های خود به وزارت نفت می کند یا نه.