پذیرایی قاچاقی

تدبیر24:می‌گویند باید فاتحه میوه ایرانی را خواند. موج میوه‌های قاچاق و لوکس خارجی، دارد شهر را برمی‌دارد. تا پرتقال برزیلی و سیب فرانسوی و گیلاس آرژانتینی و آووکادو آفریقایی و گلابی ترکیه‌ای هست، چرا سیب و پرتقال ایرانی؟ این میوه‌های لوکس بی‌مزه با آن رنگ‌ها و شکل‌های عجیب و غریب چه می‌کنند سرسفره عید؟ اوضاع اسفبار قاچاق میوه به کشور به حدی جدی شده که سازمان تعزیرات، بازرسان گمرک، سازمان صنعت و معدن و تجارت، وزارت جهادکشاورزی و پلیس آگاهی با تشکیل تیم‌های ویژه‌ای به دنبال شناسایی واردکنندگان میوه‌های قاچاق و دستگیری آنها برآمده‌اند.

به‌گفته دست‌اندرکاران واردات و صادرات میوه، آنقدر میوه‌های لوکس و خارجی وارد تهران شده که بازار را کاملاً اشباع کرده و به تقاضای بیش از حد این میوه‌ها نیز دامن زده است. اگر سری به میوه‌فروشی‌های سراسر تهران بزنید حتماً با میوه‌هایی رو به رو خواهید شد که نه شکلشان را دیده‌اید نه رنگشان را و البته این میوه‌ها طعم‌هایی نیز دارند که کمتر با ذائقه ایرانی جور است اما خدا نکند که چیزی مد شود.

ورود روزانه سه هزار تُن میوه قاچاق به کشور

بنا به گفته محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، روزانه سه هزار تن میوه قاچاق وارد کشور می‌شود که فروش این نوع میوه‌ها خسارت‌های ویران‌کننده‌ای را به تولیدکننده و نیز سلامت مردم می‌زند. میوه‌های قاچاق از آنجایی که قرنطینه نمی‌شوند و تأییدیه سازمان‌های ذی‌صلاح را ندارند، کاملاً به صورت شانسی توسط مصرف‌کننده ایرانی خریداری می‌شود.

ورود روزانه سه هزار تن میوه قاچاق یعنی روزی 100 تریلر میوه لوکس و غیرلوکس خارجی که به سادگی در میادین تره‌بار کلانشهرها در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. به نظر شما این حجم از قاچاق چگونه و به چه شکلی وارد کشور می‌شود؟ سؤالی که پاسخ‌های عجیب و قابل تأملی می‌تواند داشته باشد.

محمدعلی طهماسبی، معاون وزیر جهاد کشاورزی، مشکل را از «قانون واردات پیله‌وری» می‌داند و عنوان می‌کند این قانون برای بازار میوه و محصولات کشاورزی دردسرساز شده است. به گفته او بسیاری زیر سایه این قانون و منافذی که دارد، به قاچاق میوه مشغولند. این افراد بی‌حساب و کتاب و بی‌ضابطه با مصالح کشور بازی می‌کنند.

در مقابل این اظهارات، عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، می‌گوید: «واردات پیله‌وری از گذرگاه‌های کوهستانی به‌خاطر صعب‌العبور بودن با قاطر و الاغ صورت می‌گیرد. این در حالی است که سالانه حدود 20 تا 22‌ میلیون تن محصولات کشاورزی وارد کشور می‌شود. بنابراین باید جای دیگری دنبال قاچاق گشت نه در کاروان قاطرها!»

محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، نیز درباره اینکه میوه‌ از مبادی ورودی رسمی به کشور منتقل می‌شود، عنوان می‌کند که قاچاق میوه به وزارتخانه وی ربطی ندارد و ستاد مبارزه با کالا و ارز موظف است تا به این مسأله رسیدگی کند. وی چندی پیش در یک نشست خبری با ابراز تأسف از قاچاق میوه به کشور که خود در زمینه تولید انواع میوه شهرت جهانی دارد، گفت: «ایران در تولید محصولات زیادی از جمله خرما، انار، زعفران، انگور، سیب و مرکبات رتبه اول تا دهم را بین 200 کشور دنیا دارد. چرا باید کشوری که در تولید انگور رتبه هفتم یا هشتم را دارد، انگور وارد کند؟ جمعیت ایران حدود یک درصد جمعیت دنیاست و ما چهار درصد تولید مرکبات جهان را داریم؛ بنابراین چه نیازی به واردات است؟ اصلاً این میوه‌ها از کجا می‌آید، از آسمان یا مرزها؟ اگر از مرزها وارد می‌شود، حتما آنجا مرزبان هم هست.»

وزیر جهاد کشاورزی گفت: «چرا از من این سؤال را می‌کنید؟ چیزی نمی‌توانم در این‌باره بگویم. قرار بوده کالایی به عنوان ترانزیت به آسیای میانه برده شود اما این محموله به داخل کشور آمده و در کانتینر که پلمب بوده، با جرثقیل آرام برداشته شده و بعد از تخلیه بار، دوباره سر جایش قرار گرفته. می‌شنویم عده‌ای به شکل سازمان‌یافته میوه‌ها را وارد می‌کنند. از دست من چه کاری ساخته است؟ من مأموری ندارم که با آن مقابله کند. بنابراین دستگاه‌های مربوطه باید این مسأله را پیگیری کنند.»

حجره‌داران چه می‌گویند؟

عده‌ای‌شان به‌خاطر بگیر و ببندهایی که چند شب پیش در میدان مرکزی میوه و تره‌بار به راه افتاده بود، احساس خطر می‌کنند: «جلوی میوه قاچاق را بگیرند، ما هم نفروشیم.»

«علی» یکی از حق‌العمل‌کارهای میدان که با صداقت می‌گوید تا چند روز پیش میوه‌های قاچاق می‌فروخته، می‌افزاید: من و برادرم میوه خارجی می‌خریدیم؛ نه یک تریلی، نهایتش اندازه یک نیسان. گاهی میوه‌ها با اتوبوس به ترمینال یا نرسیده به آنجا می‌آمد و از آنجا با یک نیسان یا وانت برایمان می‌فرستادند یا اینکه قاطی باری که از جنوب می‌آمد تحویلمان می‌دادند. راستش را بخواهید سود خوبی هم دارد. مثلاً قیمت پرتقال برزیلی برایمان چهار هزار تومان درمی‌آمد و ما هم شش هزار تومان به خرده‌فروش‌ها و میوه‌فروش‌های لوکس بالاشهر می‌فروختیم. حالا خودتان حساب کنید چقدر آنها روی میوه می‌خورند.»

این جوان میدان باری می‌گوید: «به‌نظر من که چند سال است در میدان کار می‌کنم، قاچاق میوه کار من و امثال من نیست. اینجا همه می‌گویند کار، کار دانه‌درشت‌هاست. این همه میوه قاچاق می‌آید، خب معلوم است که کسی پشت این کار است. ما که ضرر نمی‌کنیم، آن باغداری که خون دل می‌خورد و زمستان و تابستان پای درختانش می‌نشیند ضرر می‌کند.»

قاچاق همیشه بوده

آن‌طرف‌تر مردی که روی سکو صندلی گذاشته و شیلنگ قلیان از دستش نمی‌افتد، صدایمان می‌کند: «دنبال چه هستید؟ چیزی که قرار است بیاید حتماً می‌آید. چند سال است میوه خارجی به کشور قاچاق می‌شود، چرا حالا دنبال عاملانش می‌گردید؟ همین چند شب پیش مگر میوه‌هایی قاچاق را از حجره رئیس ... پیدا نکردند! چه اتفاقی افتاد؟ هیچ. وقتی می‌گوییم سازمان‌یافته است، قبول کنید. بیشتر آدم‌هایی که اینجا کار می‌کنند حواسشان به همه‌چیز و همه‌کس هست. آنهایی که در کار قاچاق هستند به آدم‌هایشان گفته‌اند که اگر گشتی آمد سریع به بقیه خبر بدهند. سوت دارند. سوت می‌زنند و میوه‌ها در کمتر از چند دقیقه جابه‌جا می‌شوند.»

حجره‌دار دیگری که وارد جمع کوچک ما شده می‌گوید: «اگر سود نباشد که قاچاق نمی‌آید. مثلاً موزهایی که از طریق گمرک وارد می‌شوند با سود خیلی پایینی به دست مشتری می‌دهیم. هر کارتن برایمان پنج هزار تومان بیشتر سود ندارد ولی موز قاچاق حداقل در هر کارتن 50 هزار تومان سود دارد. آناناس هم همینطور. نگاه کنید آن حجره که خاور جلویش پارک است، گیلاس می‌فروشند. آخر زمستان گیلاس توی سردخانه هم پیدا نمی‌شود چه برسد توی میدان. این گیلاس‌ها آرژانتینی هستند. کیلویی 70 هزار تومان. از جنوب آورده‌اند. مغازه‌های بالای شهر کیلو 100 هزار می‌فروشند. این بار اگر می‌خواست قانونی وارد شود کمپوتش هم به اینجا نمی‌رسید. توی همان گمرک می‌پلاسید.»

مشتری می‌خواهد ما هم می‌آوریم

انگورهای دانه‌درشت سلفون کشیده شده و آووکادو و میوه‌هایی که باور کنید اسمشان را نشنیده‌ام در میوه‌فروشی‌های لوکس تهران مشتری‌های خاص خودشان را دارند. آووکادو مثل سیب‌زمینی و پیاز نیست که کیلویی باشد. هر دانه‌اش 15 هزار تومان است. میوه‌ای که شاید مزه‌اش به طبع خیلی از ما خوش نیاید. میوه‌های خارجی دیگر هم قیمتشان کمتر از آووکادو نیست.

از یک «سوپر میوه‌فروشی» در خیابان شیخ بهایی قیمت می‌گیرم. تقریباً مغازه را با میوه تزئین کرده؛ میوه‌هایی شبیه ستاره دریایی و جانوران اقیانوس و چیزهایی از این دست. فروشنده خودش را به ندانستن می‌زند و بعد امتناع می‌کند و آخر سر وقتی قول می‌دهم عکسی از مغازه‌اش نگیرم و اسمی نبرم، شروع می‌کند به حرف زدن: «مشتری می‌خواهد ما هم می‌آوریم. فصل زمستان مثل تابستان میوه‌های زیادی ندارد. پس مجبوریم از این میوه‌های عجیب و غریب بیاوریم. مردم این منطقه تهران هم خیلی استقبال می‌کنند. سودش هم به نسبت میوه‌های ایرانی بیشتر است. حالا فرقی برای من ندارد میوه خارجی قاچاق باشد یا نباشد، ما فروشنده‌ایم و می‌فروشیم.»

عجب زنجیره ناپیدا و عجیبی دارد قاچاق میوه‌های لوکس خارجی! از زمین و هوا و دریا بدون اینکه کسی بداند وارد کشور می‌شود. بعد هم حجره‌داران متخلف آن را پخش می‌کنند و میوه‌فروش‌های عزیز هم بدون هیچ دلواپسی، میوه‌ها را دست مشتری می‌دهند و مشتری هم خوشحال که 100 هزار تومان داده به گیلاس درشت و قرمزی که مزه‌ای بین سنجد و انبه و طالبی دارد. اینها مهم نیست. مهم این است که سفره عید ما گیلاس داشته باشد.