نشانه های یک تغییر

تدبیر24:در این یادداشت به قلم حسن محمدی آمده است:
خبر یک: باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در گفت وگو با نشریه آتلانتیک، گفته است که برخی از «متحدان آمریکا» در خلیج فارس ــ و همچنین در اروپا ــ «فرصت طلبانی» بوده اند که به کشاندن پای آمریکا به نزاع های فرقه ای ویران کننده علاقه مند هستند، نزاع هایی که گاهی اوقات به حوزه منافع آمریکا ارتباطی ندارند. همچنین رئیس جمهور آمریکا در این مصاحبه گفته است: باید به «دوستانمان» و همچنین به «طرف ایرانی» بگوییم که آنها باید راه موثری برای تقسیم منطقه و ایجاد نوعی «صلح سرد» بیابند.
خبر دو:
عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در پی جلسه ای با وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای خلیج فارس و همتایان اردنی و مغربی، چهارشنبه شب در ریاض مدعی شد که اگر ایران مسیر و سیاست های خود را تغییر دهد، هیچ چیز مانع تغییر وضع و بنا کردن بهترین روابط بر مبنای حسن همجواری و دخالت نکردن در امور دیگران نخواهد بود. جبیر تأکید کرد: ایران کشوری مسلمان و همسایه با تمدنی بزرگ و مردمی دوست داشتنی است.
تحلیلِ خبر:
با مطالعه سطحی این خبرها آنچه بیش از همه هویداست، تغییر ادبیات و تغییر لحن دو متحد سی و اندی ساله است که در دوران پسابرجام دیوار اتحادشان تَرَک برداشته است. اوباما وقتی از واژه «متحدان آمریکا» بهره می گیرد آن را به واژه «فرصت طلبان» گره می زند و از سوی دیگر هنگامی که کلمه «دوستانمان» را بر می گزیند جمله اش را با کلمه «طرف ایرانی» ادامه می دهد.
به نظر می رسد در دنیای امروز که دیپلمات های ارشد هیچ واژه ای را بی دلیل بر نمی گزینند، باید این تغییر لحن را به دنیای پسابرجام مرتبط دانست. اگر سال2011 به دنیای پیش از 11سپتامبر و پس از آن، تقسیم شد به نظر می رسد پس از توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 سال2016 حداقل باید خاورمیانه را به پیش و پس از برجام تقسیم کرد و روند تحولات و اقدامات در منطقه از جمله سوریه مُهر تاییدی بر این نگره است.
سخنان اوباما و عادل الجبیر نشان از تقویت جایگاه ایران در منطقه دارد و این تقویت در سایه دیپلماسی و ثبات نظامی و داخلی بوجود آمده است. درحالی که وزیرخارجه جوان عربستان دو ماه پیش علاوه بر قطع روابط دو کشور و رجز خوانی ها و تشدید جنگ لفظی علیه ایران سعی داشت معادلات منطقه را به سود کشورش و تقویت حامیت منطقه ای عربستان رقم بزند روز چهارشنبه به گونه ای سخن گفته است که رسانه های خارجی و تحلیلگران از آن به عنوان مواضع نرم عربستان و همپیمانان اش یاد کردند. حال، پرسش این است که آیا سخنان جبیر نشانه جدید برای تغییر سیاست های ریاض است؟
پاسخ به این پرسش اگرچه زودهنگام است چرا که حاکمان فعلی عربستان در مدت اخیر حاکمیت رفتارهای متعادلی نداشته اند و تحلیل آن ساده نیست اما اوباما در روزهایی که رقابت سنگین انتخابات ریاست جمهوری در کشورش ادامه دارد و ظهور ترامپ در سپهر سیاست آمریکا همه را حتی جمهوری خواهان را نگران کرده است نمی تواند بی دلیل و بدون تحلیل منطقی درخصوص خاورمیانه به ویژه ایران اینچنین سخن بگوید.
اهمیت سخنان اوباما و جبیر زمانی بیشتر خودنمایی می کند که این روزها جمهوری اسلامی ایران یک آزمایش موشکی انجام داده است و درحالی که بسیاری از مخالفان توافق هسته ای سعی داشتند آن را نقض برجام جلوه دهند اما «مارتین شفر» سخنگوی وزارت خارجه آلمان و «جان کربی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا یک جمله مشترک بیان کردند:«آزمایش های موشکی اخیر ایران مفاد برجام را نقض ‏نمی کند.»
عباسعلی منصوری آرانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، اخیرا در گفت وگو با خبرنگار امیدهسته ای، در تشریح وضعیت دیپلماسی ایران در دوران پسابرجام گفت:«برجام به عنوان یک سند ملی، امروز نه تنها تاثیر بسزایی در توافقات بین المللی ایران و کشورهای بزرگ جهان داشته بلکه در مناسبات ایران با دنیا نیز نقش آفرین بوده است. نقشی که در خاورمیانه از سوی تمام همسایگان ایران و کشورهایی که به دنبال تصاحب موقعیت ایران در خاورمیانه بوده اند، قابل انکار و نادیده گرفتن نیست.»
به نظر می رسد تصمیم سازان و تصمیم گیران دیپلماسی کشورمان باید تحولات اخیر در ادبیات دیپلمات ها و مقامات نقش آفرین در منطقه خاورمیانه را به درستی تحلیل کنند و برمبنای آن گام های بعدی را بردارند.
منبع: پایگاه اینترنتی امید هسته ای ایرانیان