اوباما جهان عرب را تنها گذاشت

تدبیر24اوباما جهان عرب را تنها گذاشت؛ او به دنبال حمایت از ایرانی قدرتمندتر است / قدرت یافتن تهران یعنی پایان سلطه 1400 ساله عربستان بر جهان اسلام؛ سلمان می خواهد مانع این شود

نواب عبید از نویسندگان نزدیک به دولت سعودی در نشریه نشنال اینترنست چاپ آمریکا نوشت: اوباما جهان عرب را تنها گذاشته است. ریاض می خواهد جای خالی آمریکا را پر کند.

این نشریه آورده است: با مطالعه مقاله اخیر جفری گلدبرگ در تشریح دکترین سیاست خارجی اوباما، روشن تر از همیشه دیده می شود که آمریکا و عربستان بر سر تصمیمات استراتژیک در خاورمیانه به تقابل رسیده اند. علت آن، تفاوت "دکترین اوباما" با "دکترین سلمان" است. سلمان معتقد به حمله نظامی به عراق و سوریه با هدف ایجاد صلح و ثبات و امنیت در منطقه است.

هرچند ممکن است عربستان سعودی و متحدانش از داشتن ایالات متحده در کنار خود نفع بسیاری برده باشند، واشنگتن نیز چیزهای زیادی برای از دست دادن در صورت فاصله گرفتن با برنامه و اهداف عربستان دارد. از زمان پایان جنگ دوم جهانی، نفوذ آمریکا و جایگاهش در جهان عرب تا حد زیادی وابسته با "رابطه ویژه" آن با حاکمان عربستان بوده است.

اوباما در اولین کارزار انتخاباتیش دکترین خود را چنین بیان کرد که " ایالات متحده نمی تواند از نیروهای نظامی خود برای حل مشکلات حقوق بشری استفاده کند". از این رویکرد به خوبی می توان دریافت چرا وقتی اسد از خط قرمز استفاده از سلاح شیمیایی گذشت، کاخ سفید از حذف اسد امتناع کرد. یا با توافق هسته ای تسلیم اهداف منطقه ای ایران شد، در برابر تشکیل شبه نظامیان شیعه در عراق کاری نکرد و بالاخره چندان به داعش سخت نگرفت چون " تهدید حیاتی برای آمریکا نمی باشد". با این حال، همانطور که مقاله گلدبرگ نشان می دهد، دکترین اوباما نه تنها نشانگر تردید شدید او در مداخله نظامی آمریکا است، بلکه بیانگر شکلی ویژه از دور شدن از جهان عرب و حمایت تازه اش از ایرانی قدرتمندتر است.

بهترین راه برای نشان دادن یک جهان بینی تماما بر خلاف دکترین اوباما نگاه به دکترین سلمان است. رهبران عربستان معتقدند که 1- اسد باید از سوریه حذف شود 2- برنامه های منطقه ای و هسته ای ایران باید متوقف شود 3- باید شبه نظامیان شیعه در عراق، سوریه، لبنان و یمن را گروه های تروریستی نامید و همه شان را نابود کرد 4- جهان باید کشور فلسطینی را به رسمیت بشناسد؛ و 5- تمام تلاش های ممکن بین المللی برای شکست داعش و القاعده به کار گرفته شود.

محوری ترین تفاوت دکترین عربستان این است که آن ها ایران را ریشه بسیاری از مشکلات امنیتی می دانند که خاورمیانه را اسیر خود ساخته است. باور اوباما این است که عربستان باید بر سر تقسیم قدرت در منطقه با ایران به توافق برسد.

برای درک دکترین سلمان باید سه مسئله را در نظر داشت: یکی آنکه شکل گیری این دکترین حاصل نیاز استراتژیک پس از فاصله گرفتن فزاینده رهبری آمریکا از منطقه در نتیجه دکترین اوباما بود. دوم آنکه اگر عقاید اوباما ریشه در تاریخ آمریکا دارد، باورهای سلمان نیز در تاریخ عرب ریشه داشته که عربستان نمی خواهد با اجازه دادن به قدرت گرفتن ایران و اقلیت شیعه، به سلطه 1400 ساله خود در جهان اسلام پایان دهد. و در آخرین مورد آنکه باید تغییرات و توسعه بنیادی و پرهزینه نظامی عربستان، سیاست عمومی و متحدان عرب آن را مورد توجه قرار داد به طوری که در حال شکل دادن به اتحادیه ای از کشورهای هم نظر با آمریکا در جهان اسلام می باشد.

توسعه نظامی عربستان در پنج سال گذشته بی سابقه بود. تا همین حالا سلمان 150 میلیارد دلار برای تقویت موضع دفاعی هزینه کرده است که تا پنج سال آینده به حدود 100 میلیارد دلار افزایش خواهد داشت. تحرکات نظامیان عربستان و نیروهای هم پیمانش در منطقه در حال افزایش است، که برای نمونه می توان به اعزام نیرو به بحرین در سال 2011 و جنگ حاضر در یمن اشاره کرد. همچنین نیروی هوایی عربستان به عنوان بخشی از ائتلاف ضد داعش در سوریه حضور دارند، و زمزمه هایی مبنی بر توسعه حضورشان در عراق در آینده نزدیک را نیز سر داده اند.

عرسبتان اخیرا ائتلاف کشورهای اسلامی متشکل از 34 کشور بر ضد تروریسم را اعلام کرد. در میان اصلی ترین متحدان آن ها عربستان، مصر، ترکیه، مالزی و نیجریه قرار داشتند. به تازگی این ائتلاف رزمایشی به نام رعد شمالی متشکل از 150 هزار سرباز در شهر حفر البتین عربستان برگزار کرد که سربازان 20 کشور اسلامی در آن حضور داشتند. در حالی که ظاهرا توجه این تمرینات نظامی برای مبارزه با داعش و القاعده می باشد، گمان می رود هدف اصلی آن ها آمادگی برای حمله به عراق و سوریه برای مبارزه با نیروهای شیعه قدرت گرفته در آنجا باشد. شبه نظامیان شیعه که از حدود 75 هزار نفر نیروی زبده در جنگ نامنظم تشکیل شده خطر عمده ای برای پادشاهی عربستان می باشند.

اتفاقات پس از به اصلاح بهار عربی دولت اوباما را شوکه کرد، اما او حمایت ضمنی خود را ابراز داشت، که سر آخر یک فاجعه به تمام معنا شد. پس از آن دکترین اوباما آغازگر دوره ای از عدم دخالت نظامی آمریکا در خاورمیانه شد که اجرای این سیاست با افزایش هرج و مرج و خونریزی همراه بود.

با این حال دوره ریاست جمهوری اوباما رو به پایان است و کشورهای عربی امیدوارند دولتی بر سر کار بیاید که همچون گذشته نقش فعال تری در خاورمیانه برای حفظ منافع خود و متحدانش در پیش بگیرد.

ترجمه: محمد صفری