روزی كه آن دروغ، راست شود

تدبیر24 :در این یادداشت می خوانیم: یكی از جعل‌های واقعا دردآور و سنگین كه امسال به این سیاق به قالب زدند، ماجرای آتش‌زدن سرو ابركوه برای كباب‌درست‌كردن بود. گفتند مسافرانی بی‌توجه، سرو تاریخی ابركوه را آتش زده‌اند تا بر آتشش جوجه‌ای كباب كنند و بخورند. تا معلوم شود خبر جعل بوده و سرو چهار‌هزار‌ساله همچنان پا‌برجاست، زمان كند و سخت و تلخ گذشت. درخت‌هایی مانند سرو ابركوه، سرو كاشمر، چنار نطنز، چنار آقادار یوسف قائم‌شهر و... نه‌تنها جزء میراث تاریخی و نشانگر باور ما به دوستداری طبیعت است؛ بلكه برخی از آنان را در میراث جهانی ثبت كرده‌اند. خوشبختانه خبر دروغ بود؛ اما بدبختانه این ترس بجاست. روشن‌تر بگویم آیا تنها آتش مسافران بی‌توجه، یك درخت كهنسال را تهدید می‌كند؟
هر‌چند در گذشته در پای برخی درختان كهن، شمع روشن می‌كردند؛ اما هیچ گزارشی از آتش‌گرفتن و آتش‌زدن آنها نرسیده است. كمبود آب و وزش باد پرغبار و آفت‌های گونا‌گون و چیزهای دیگر چه؟ آیا همان‌طور كه به ثبت جهانی این میراث زنده شوق داریم، به ثبت و تدوین قواعد و آیین‌نامه‌های اجرائی و عملی برای محافظت از آنها نیز همت كرده‌ایم؟ برای نگهداری این درختان هزینه‌ای پیش‌بینی كرده‌ایم؟ كارشناسانی زبده برای نگاهبانی از این میراث پرورده‌ایم؟ گمان نكنیم كه این دلواپسی از سر وسواس است. نگاهی به تهران بیندازیم؛ البته تهران در نوروز زیبا شده است. كاهش ترافیك و دیدن این همه لاله در شهری كه «لاله‌زار» زیبایش می‌كرد، بسیار مغتنم است؛ اما در كنار این همه لاله‌های زیبا از یاد نبریم كه سرنوشت چنارهای خیابان ولی‌عصر در حال پیوستن به سرنوشت چنار تاریخی امام‌زاده صالح و چنار بزرگ محله اوین و چنار معروف محله فرحزاد و چنار مشهور كوچه غریبان و پاچنار در بازار تهران است.
«چنارستان» را دریابیم كه شهر با گل و سبزه زیبا می‌شود؛ اما با درخت نفس می‌كشد. به‌هرحال چنارهای خشك‌شده در خیابان ولی‌عصر و خیابان‌های اطراف كم نیستند و قرار‌دادن‌شان در قاب شیشه‌ای و برگ سبز مصنوعی از تنه‌شان آویختن، هرچند كاری نو و دیدنی‌ست؛ اما كمكی به حل مشكل آلودگی هوا و بهبود كیفیت زندگی شهروندان نمی‌كند. دارآباد را به خاطر درختان فراوانش به این نام خوانده‌اند. از آن همه درخت جز برج‌های سر‌به‌آسمان‌كشیده چه مانده است؟ امروز هنوز در گوشه و كنار شهرمان نمونه‌هایی از چنارهای كهن به چشم می‌خورد كه در تهران‌گردی‌ها برخی از آنها را معرفی كرده‌ام؛ مانند چنار «یكه‌باغ» در كن كه برای نشان‌دادن شكوه و بزرگی آن به‌ناچار هشت نفر دست در دست یكدیگر گذاشتند تا بر گرد آن حلقه زنند و چنار جماران كه درون شكاف آن ‌را سیمان ریخته بودند و اگر هنوز وضع بر همان روال باشد، جای بسی تأسف است....
و كوچه سیزده‌چنار محله اوین- دركه و چنار امام‌زاده یحیی كه عمر آن بیش از ٩٠٠ سال برآورد شده است و چنار محله هفت‌چنار- اولین میراث طبیعی ثبت‌شده كشورمان در دهه ٤٠- كه تنها دو چنارش باقی‌ست و چنارهای محله قدیمی سرآسیاب كن كه به صورت به‌هم‌پیوسته در یك ردیف در حاشیه گذر محله قرار دارند و چنار كنار سفارت روسیه تزاری در باغ ایلچی در بازار تهران كه پناهگاه معتادان شده و قسمتی از تنه و شاخه آن را سوزانده بودند و چهل چنار دره فرحزاد كه محل تجمع معتادان شده است (به‌ویژه پس از اجرای طرح ساماندهی محله هرندی) و درخت چنار بیمارستان مسیح دانشوری و موزه دكتر حسابی و امام‌زاده قاسم سنگان كه مالكان آنها حرمتشان را حفظ كرده و ساختمان بنا را برای عبور شاخه‌ها به هم ریخته بودند و ده‌ها مورد دیگر. به خبر برساخته سرو ابركوه برگردیم. خبر البته این ‌بار درست نبود؛ اما اگر نجنبیم، ای بسا بار دیگر واقعی باشد.