تدبیر24 :مریم کاویانی-دو روز دیگر فرصت تبلیغاتی مرحله دوم دهمین دور از انتخابات مجلس شورای اسلامی به پایان میرسد و به قول الهه کولایی، «موفقیت نیمهتمام» اصلاحطلبان با «استفاده از همه ظرفیتها» تکمیل میشود. تعدادی از حوزههای انتخابیه در ۲۱ استان و ۶٩ نماینده همچنان پشت درهای پارلمان ماندهاند. روز جمعه همه به انتظار نشستهاند تا شاهد انتخاب مردم شهرها و استانهایی باشند که بیشتر در حوزههای انتخابیه کوچکتر به صحنه میآیند هرچند شهرهای بزرگی مانند شیراز و تبریز هم از استانهای تعیینتکلیف نشده هستند. گرچه پیشبینی میشود شیوه رایج تبلیغاتی که در تهران نتیجهبخش بود در این مناطق تأثیرگذار نباشد، اما عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان علاوه بر اشاره به تأثیر شبکههای اجتماعی، به شیوههایی از تبلیغات اشاره میکند که آن را درادامه خواهید خواند. الهه کولایی امیدوار است این دور از انتخابات هم با ضابطه اجماع به پیروزی اصلاحطلبان و حامیان دولت منجر شود.
پیشبینی شما از آرایش جریانهای سیاسی پس از برگزاری دومین دور انتخابات مجلس دهم چیست؟
به مدد «یکپارچگی و انسجام» که اصلاحطلبان و حامیان دولت به آن دست یافتند، مرحله اول انتخابات مجلس دهم را با توازن قابل توجهی از نیروهای سیاسی پشتسر گذاشتیم. درواقع فعالان اصلاحطلب و حامیان دولت توانستند بسیاری از کرسیهای پارلمان را به خود اختصاص دهند. نکته بارز و نشانه آشکار این تحول در تهران بود که تغییری عظیم و شگفتانگیز اتفاق افتاد. ترکیب نمایندگان تهران متناسب با خواستههای مردم پایتخت که تازه نیمی از آنها در انتخابات شرکت نکرده بودند، چنان تغییر یافت که چشمانداز مجلسی اعتدالگرا برای مردم روشن شد. اما توجه دارید که این فقط نیمی از راه طیشده بود. در آستانه دومین مرحله انتخابات نیازمند تکرار همین رویکرد و نتایج مشابه برای تکمیل صندلیهای باقیمانده هستیم.
تفاوت دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی با دور اول چیست؟ آیا این تفاوت میتواند موجب افزایش اهمیت دور دوم انتخابات شود؟
تجربه نشان داده است مردم همواره در دور اول حضوری تأثیرگذار و تعیینکننده داشتهاند؛ بهویژه نیروهایی که خواستار تغییر و تحول هستند و به جریانهای مدرن اجتماعی تعلقخاطر دارند و کنش بیشتری نشان میدهند. اما در مرحله دوم همیشه شاهد بودیم جریانهای سنتی و جناح راست تأثیرگذاری بیشتری داشتهاند هرچند امروز با درنظرگرفتن شرایط پسابرجام و اهمیت مسائل مختلف در کشور، میتوان انتظار داشت الگوی متفاوتی را شاهد باشیم. کسانی که در مرحله اول انتخابات زمینه را برای مشارکت فراهم و شرایط را برای پیشبرد برنامههای اصلاحی دولت هموار کردند، به احتمال زیاد همین سناریو را در مرحله دوم نیز دنبال میکنند و با رأی خود، فضا را برای پیشبرد برنامههای دولت از طریق به مجلسفرستادن جمع بیشتری از اصلاحطلبان و حامیان دولت مهیا خواهند کرد.
با توجه به اینکه حوزههای انتخابیه در ٢١ استان در دور دوم شاهد برگزاری انتخابات خواهند بود، در برخی از آنها مباحث قومی و قبیلهای پررنگتر به نظر میرسد. بر این اساس آیا مشارکت بهنفع اصلاحطلبان خواهد بود؟
بسیاری از مناطق باقیمانده، شهرهایی هستند که تعیین سرنوشت کرسی آنان در مجلس با مباحث قومی، قبیلهای و محلی مواجه خواهد شد. ضمن آنکه شهرهای بزرگی در این میان باقی مانده که انتخابات آنها هم به مرحله دوم کشیده است. اما این واقعیت هم هست که فضای مجازی سراسر کشور را تحتتأثیر قرار میدهد. به این ترتیب نقش نیروهای تحولخواه، اصلاحطلبان و حامیان دولت در حوزههای انتخابیه آنجا تأثیرگذار خواهد بود که چگونه از این امکانات برای بیان مطالبات مردم بهدرستی استفاده شود؟ نکتهای که اینجا اهمیت دارد درک مطالبات و نیازهای مردم، از سوی نیروهای سیاسی است که اینک وارد مرحله دوم انتخابات میشوند.
برخی هواداران اصلاحات از واکنش اصلاحطلبان درباره ابطال آرای مینو خالقی، برگزیده اصفهان، گلایه دارند. آیا این گلایه میتواند بر میزان مشارکت آنان تأثیرگذار باشد؟
ناظران انتخابات کنونی به یاد دارند در قبال رد صلاحیتهای انتخاباتی نیز، رویه مشابهی طی شد که حداقل نتیجه آن در انتخابات تهران پیدا بود. در برابر موضوع خانم خالقی سکوت نشده و اگر این سکوت به معنای ابراز نظر در فضای عمومی جامعه باشد، شاید قابلتوجه به نظر بیاید، اما آنچه مهم است واکنش عملی و اجرائی، مشاورهها و پیگیریها، نشستها و جلسات و مذاکرات بسیار گسترده و سنگینی بود که در طول هفتههای گذشته شاهد بودیم. اینطور نبوده که اصلاحطلبان و حامیان دولت بهویژه شخص ریاستجمهوری نسبت به این مسئله بیتفاوت بوده باشند، بلکه همه در پی آن بودند که این موضوع را فیصله دهند و بر پایه موازین قانونی همه رفتارها شکل گیرد. بنابراین شواهد و اخبار بسیاری در این زمینه منتشر و نتایج این نوع سیاست نیز از پیش برای همگان روشن شده است. در پاسخ به سؤال شما باید گفت بسیاری از مردم در مرحله دوم نیازمند اعتماد به فرایند، انجام و سرانجام انتخاب خود هستند. آنان همچنین به این فکر میکنند که افرادی وارد مجلس شوند که پاسخگوی تأمین مطالبات و نیازهای آنها باشند. با توجه به ترکیبی که پیشِروی مردم قرار گرفته است، مردم در مرحله اول نشان دادند قدرت تمییز این افراد و شناخت کسانی را که در جهت خواستههای آنان تلاش نمیکنند، دارند.
به تأثیر شبکههای مجازی در همه شهرهای کشور اشاره کردید، در تکمیل گفته شما میخواهم به طرح «تهرانیزه»کردن تبلیغات اشاره کنم، ضوابط این طرح چیست و چگونه میتواند به پیروزی اصلاحطلبان کمک کند؟
اگر در شهرها و حوزههای انتخابیه مختلف شاهد وحدت و انسجام نیروهای اصلاحطلب و حامی دولت باشیم، این ظرفیت وجود دارد که با استفاده از جوانان و دانشآموختگان، در تکرار آنچه در تهران و از سوی آنان و برای تبلیغات اتفاق افتاد، به نتیجه مشابه برسیم. اما به شرط اینکه رفتار نیروهای تحولخواه و حامیان دولت و عملکرد شوراهای اصلاحطلبان در مناطق مختلف و حوزههای انتخاباتی در جلب مشارکت و آرای مردم تأثیرگذار باشد. آنچه در تهران اتفاق افتاد و به مدد «شبکههای اجتماعی» امکان افزایش آرا را فراهم کرد در این دوره نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. در این زمینه نیروهای محلی و افراد تأثیرگذار چه در سطح ملی و چه در سطح محلی میتوانند در تجمیع آرا و پیروزی اصلاحطلبان تأثیرگذار باشند. معنی این صحبت این است که اگر بتوان انتخابشدههای تهران و شهرستانها را بهدرستی در جلب و جذب آرای مردم فعال کرد، بدون تردید همچنان این امکان وجود دارد که براساس الگوی موفق تهران، در شرایط مناسب جمع دیگری از نیروهای اصلاحطلب را به مجلس شورای اسلامی روانه کنیم.
موانع طرح تهرانیزهکردن تبلیغات در دومین دور انتخابات مجلس دهم چه میتواند باشد؟
سطح توسعه شهرهای بزرگ با شهرهای کوچک تفاوت دارد و نکته بسیار مهم، تأثیرگذار و حیاتی، یکپارچهشدن و تجمیع آرای مردمی در تهران حول یک فهرست بود. در مواقعی که بتوانیم همه نیروهای اصلاحطلب را پشت یک نامزد واحد مشاهده کنیم بدون تردید زمینه برای پیروزی این فرد هموار خواهد شد. در صورتی که همه سازوکارهای اصلاحطلبی مورد توجه باشد، در صورتی که شوراهای اصلاحطلبان به بیان نیازهای مردم -آنچنان که آنان میخواهند- بپردازند، بدون شک مردم با توجه به عملکرد سالهای گذشته نمایندگان و کارنامه مجالس اخیر خواهان تغییر ترکیب مجلس خواهند بود. این برعهده دوستان ما در استانهاست که ملزومات و چهره واقعی تحول را به مردم منتقل کنند.
مدل تبلیغات و برنامه اصلاحطلبان در انتخابات دور دوم چگونه خواهد بود؟
براساس ظرفیتهای متفاوت در مناطق مختلف مانند مناطق «روستایی و شهری» نوع ارتباط میتواند «رودررو یا در نشستهایی» باشد که متمرکز بر ابعاد خواستههای مردم، بر اولویتهای آنها دقیق شود. اگر نامزدهای اصلاحطلب و حامیان دولت بتوانند این تغییر خواستهها و مطالبات مردم را به گونهای که اعتماد لازم در آنان ایجاد شود، پیش ببرند بدون تردید میتوانند جمع این جریان را در مجلس تقویت کنند. مهم «درک مطالبات مردم» و «ایجاد ارتباط صادقانه و مبتنی بر نیازهای مردم» است؛ بهویژه از سوی افرادی که عملکرد آنها اعتماد لازم از سوی مردم را به وجود آورده است. در این خصوص انتخاب افراد مناسب از سوی شوراهای اصلاحطلبان بسیار حیاتی و اساسی است. اگر افرادی که پیش از این اعتماد مردم را در عملکرد و کارنامه خود به دست آوردهاند به درستی به مردم معرفی شوند مردم براساس این عملکرد و شعارهای دادهشده (و البته مبتنی بر واقعیات) با رأی خود نشان خواهند داد که خواهان تغییر در ترکیب مجلس هستند و برای رسیدن به آن تلاش خواهند کرد.
آیا به اقداماتی مشابه پیامهای بزرگان اصلاحات همچنان نیاز است یا این پیامها همچنان برای مشارکت سیاسی تأثیرگذار خواهد بود؟
بدون تردید در این دوره که مرحله تکمیل یک موفقیت نیمهتمام است، نیازمند بهکارگیری تمام ظرفیتهای موجود هستیم و در این میان شخصیتهای بزرگ و تأثیرگذار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از عوامل نفوذ و تأثیرگذار بر آرای مردم هستند و این نفوذ و تأثیر را باید در جهت تغییر بهنفع مردم مورد بهرهبرداری قرار دهند. با توجه به ضرورت پیروزی اصلاحطلبان در این مرحله باید از همه این امکانات و ظرفیتها و همچنین افراد استفاده کرد. بنابراین همه شخصیتهای تأثیرگذار و سرمایههای اصلاحات باید در این مرحله مورد توجه لازم قرار گیرند.
حضور و مشارکت مردمی را با توجه به حوادثی چون ردصلاحیتها و ابطال آرای مینو خالقی چگونه ارزیابی میکنید؟
ما همچنان امیدوار به حل مسئله و مشکلی هستیم که برای خانم خالقی پیش آمده است؛ شورای نگهبان با توجه به نقش و تکلیف مهمی که در صیانت از آرای مردم و نظارت بر صحت جریان انتخابات برعهده گرفته، امیدوارم راه مناسبی برای اجرای موازین قانونی پیدا کند. بر همین اساس تصور میکنم در شهرهای بزرگ اگر اصلاحطلبان و حامیان دولت «ضابطه اجماع» را رعایت کنند و از تشتت در آرای مردمی بر پایه مصالح عمومی و ملی چشم بپوشند و بتوانند نامزدهای متناسب با تعداد مورد نیاز در مرحله دوم را به مردم عرضه کنند به این ترتیب رأی لازم برای ورود به مجلس را خواهند داشت، اما اگر شکل دیگری از حضور و مشارکت سیاسی تحقق یابد، باید هزینه رفتارهای سوء خود را از قبل منافع و مصالح مردم بپردازند.
آیا وضعیت زنان در این دوره از مجلس با توجه به تعداد زنانی که به مجلس راه یافتهاند، تغییری خواهد کرد؟
واقعیت این است که باوجود همه تلاشهای صورتگرفته از سوی فعالان زن و همه افرادی که دغدغه تأمین حقوق انسانی زنان را داشته و دارند، نتایج موجود نتایج قابلقبول و قابل اتکایی نیست و ما تنها شاهد اندکی تغییر در این مجلس هستیم؛ تا آنجا که در مرحله اول انتخابات زنان توانستند به رکورد بالاترین حد نصاب برای گرفتن ١٤ کرسی مجلس برسند که اگر این وضعیت با حضور نمایندگان دیگری از مناطق مختلف تکمیل شود، آنگاه میتوان انتظار داشت که برای اولینبار در تاریخ شکلگیری مجلس شورای اسلامی بیش از ١٤ و کمتر از ٢٠ نماینده زن در مجلس حضور پیدا کنند که البته در مقایسه با نسبت کل نمایندگان مجلس این رقم بسیار ناچیز است.
با درنظرگرفتن سهم زنان در تحولات سیاسی کشور، انتظار میرفت شورای نگهبان و حتی هیأتهای اجرائی امکان بیشتری برای حضور زنان فراهم آورند که متأسفانه ما شاهد ردصلاحیت بسیاری از زنان که برای انتخابات ثبتنام کردهاند، بودهایم. با این حال این امید وجود دارد که اصلاحطلبان و حامیان دولت در مجلس بتوانند با همراهی معاونت امور زنان، در چهار سال فعالیت مجلس دهم در شرایط زنان چه به لحاظ قانونی، چه به لحاظ اعمال نظارت بر دستگاههای مختلف، تغییرات بیشتری به وجود آورند.