فراز و فرودهای مجلس نهم

تدبیر24 : برگزاری انتخابات نهمین دوره مجلس  در 12 اسفندماه 1390 از آن جهت حایز اهمیت بود که نخستین انتخابات سراسری پس از حوادث انتخابات ریاست جمهوری 1388 به شمار می رفت و البته تاثیر پذیرفته از فضای آن روزها؛ و همانگونه که انتظار می رفت اکثریت مطلق کرسی های مجلس نهم به جریان اصولگرایی رسید.حضور کمرنگ رقبا موجب شد تا اصولگرایان با تابلوها و لیست های متعددی قد علم کنند و از این رو گروه ها و احزاب اصولگرایی همچون جبهه پایداری، جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، جبهه متحد اصولگرایان و جبهه ایستادگی هر کدام سهمی از این مجلس گرفتند.

مجلس نهم که میراث دار مجالس اصولگرای هفتم و هشتم بود، در رویارویی با دولت های هم دوره خود گوی سبقت را از اسلافش ربود؛ تنش با رئیس و معاون اول دولت برآمده از حمایت اصولگرایان که ریشه در اتفاقاتی چون خانه نشینی محمود احمدی نژاد و یا سوال از وی به عنوان رئیس جمهوری برای نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی داشت، تنها بخشی از روزهای پر حادثه این مجلس بود. نوشتار زیر اشاره ای به برخی اتفاقاتی است که در مجلس نهم رخ داد:

**یکشنبه سیاه مجلس
نخستین چالش دولت دهم با مجلس نهم در کمتر از یک سال از استقرار مجلس جدید یعنی در 15 بهمن ماه سال 91 و در جریان استیضاح عبدالرضا شیخ الاسلامی وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دلیل انتصاب سعید مرتضوی در مدیریت سازمان تامین اجتماعی شکل گرفت. نمایندگان استیضاح کننده معتقد بودند که انتصاب سعید مرتضوی به عنوان مدیرعامل تامین اجتماعی غیرقانونی است و می بایست عزل شود اما امتناع عبدالرضا شیخ الاسلامی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت دهم از این کار و حتی پا در میانی چهره هایی چون غلامعلی حدادعادل رییس فراکسیون اصولگرایان برای استعفای مرتضوی، مانع این استیضاح نشد. ریاست بر سازمان تامین اجتماعی از آن جهت اهمیت داشت که این نهاد بیمه گر بخاطر مالکیت بسیاری از شرکت ها، بنگاه ها و کارخانجات اقتصادی بزرگ که دولت بابت بدهی های خود به این سازمان واگذار کرده بود، امروز یکی از هلدینگ های مهم اقتصادی در کشور به شمار می رود.

در جلسه استیضاح که با حضور محمود احمدی نژاد رییس جمهوری صورت گرفت، پس از اظهار نظر موافقان استیضاح و دفاعیات وزیر کار مبنی بر بی گناهی مرتضوی و نظر مثبت وزیر وقت اطلاعات درباره این انتصاب، رییس دولت دهم پشت تریبون قرار گرفت و به دفاع از عملکرد شیخ الاسلام پرداخت. احمدی نژاد در دفاعیات خود ضمن متهم کردن رییس مجلس به دخالت در امور اجرایی، تهدید به افشای برخی مطالب کرد و سپس کلیپی تصویری از دیدار سعید مرتضوی و فاضل لاریجانی (برادر رییس مجلس) در جلسه علنی پخش شد که صوت آن کاملاً نامفهوم بود و از این رو، وی اقدام به خواندن سخنان رد و بدل شده میان آن دو نفر کرد.

به گفته احمدی نژاد، در این جلسه فاضل لاریجانی از مرتضوی خواسته است با گروه «ز» ( که بعدها معلوم شد بابک زنجانی متهم نفتی است) کار کند و خواهان شراکت با بابک زنجانی و سازمان تامین اجتماعی شده و برای این کار حاضر است تا موافقت علی لاریجانی به عنوان رییس مجلس و صادق لاریجانی به عنوان رییس قوه قضاییه را نیز کسب کند. احمدی نژاد در سخنان خود از دخالت مجلس در کارهای اجرایی شکایت کرد و این موضوع را باعث بهم خوردن روابط قوا دانست. وی همچنین با بیان اینکه در طی چند سال از آغاز کار دولت دهم فشارهای بسیاری را تحمل کرده است، گفت که دولت دربرابر تمامی فشارها ایستادگی کرده و از اینکه می خواست سازمان تامین اجتماعی را زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری قرار دهد و نمایندگان با آن مخالفت کردند، لب به شکایت گشود.

اظهارات احمدی نژاد با اعتراضات نمایندگان همراه شد؛ رییس مجلس نیز در پاسخ به این ادعاهای رییس دولت دهم گفت اولاً بحثی ایشان دارند راجع به اینکه تنظیم قوا بهم خورده، آقای رئیس‌جمهور! این سلیقه شماست که یک جایی نظر شورای نگهبان را بعنوان مفسر قانون اساسی قبول ندارید. لاریجانی ادامه داد: فرمودید بعضی مسایل سیاسی هست؛ دو، سه سال است تحت شدیدترین فشارها هستیم. مشکل اینجاست شما افرادی را بعنوان یاران خودتان انتخاب کردید، پرونده‌هایی دارند که نمی‌گذارید رسیدگی شود، فشاری نیست. از من می‌پرسید، همین مطالبی که گفتید به دادگاه می‌دادید رسیدگی کنند. مگر ما از کسی دفاع می‌کنیم؟ ما نزدیکترین فردمان هم باشد و تخلف کرده باشد، می‌گوییم رسیدگی کنند. ولی شما نمی‌گذارید رسیدگی شود، اشکال اینهاست...

رئیس قوه مقننه تصریح کرد: رییس مجلس یک وظایف روشنی دارد، قوا مستقل از هم هستند، رییس مجلس را طبق قانون اساسی و قانون موظف کردند. قانون اساسی را بخوانید... شما می‌گویید چرا رییس مجلس در کار آقای مرتضوی دخالت کرده؟ رییس مجلس به مرتضوی کار ندارد. رییس مجلس می‌گوید مصوبه‌ای که شما دور زدید و این متن قانونی را لغو کردید و این سازمان را زیر نظر معاون اول بردید، خلاف قانون است. ما این را گفتیم؛ نتیجه این است که آقای شیخ‌الاسلام نمی‌ تواند بیاید اینجا بگوید مسؤولیت آن با من نیست چون دولت تخلف کرده و من هم تخلف را اعلام کردم. بنابراین زیر نظر ایشان است و ایشان باید تمکین می‌کرد و نکرده است. بنابراین این ها روشن است ما با استقلال قوه مجریه مشکلی نداریم.»

وی خاطر نشان کرد: «اما همین نفس کار را ملاحظه کنید. تهمت‌های زیادی که در این جلسه نثار بنده کرده‌اند هیچ ربطی به موضوع استیضاح نداشت و اگر من می‌خواستم مر آیین‌نامه را رعایت کنم نباید اجازه می‌دادم در این زمینه حرف بزنند. اما چون دیدم مدام می ‌گویند فیلم و بیاناتشان، بجای استیضاح آمدند راجع به رئیس مجلس صحبت کنند، گفتم بگذارید حرفهایشان را بزنند و خوب شد که حرفهایشان را زدند.» رییس مجلس نهم با بیان این که صبح روز استیضاح از سوی معاون پارلمانی رییس جمهوری به پخش نواری درباره بستگانش در صحن مجلس تهدید شده است، گفت: «بنظر شما این یک اقدام توطئه‌آمیز علیه رئیس قوه مقننه نبود که آقای مرتضوی یکی از بستگان ما را به دفترش دعوت کند و بعد فیلم بگیرد. پس معلوم است برنامه داشتید مگر الان شما به اتاق های ما برای ملاقات می‌آیید ما فیلم می‌گیریم؟ من نمی‌دانم دستگاه آقای رئیس ‌جمهوری چطور است ولی ما که از کسی فیلم نمی‌گیریم.» لاریجانی در پایان تاکید کرد: «بنده با برادرم ارتباطی ندارم. ایشان مدام می‌گوید با آقای فاضل لاریجانی، در کشور خیلی‌ها هستند نسبت دارند و رفتارهای متفاوت دارند ما با هم ارتباطی نداریم. اتفاقاً خوب شد که شما مرتب می‌گویید 'بگم، بگم'، در کشور 'بگم، بگم' راه انداختید، امروز این فیلم را پخش کردید که مردم شخصیت شما را بهتر بشناسند...اگر اجازه بدهید استیضاح را به رأی بگذاریم.»

احمدی‌نژاد گفت: شما باید بگذارید من جواب بدهم. لاریجانی پاسخ داد: آقای احمدی‌نژاد! شما تهمت زدید جوابتان را دادیم دیگر حق صحبت ندارید. شما در یک جلسه علنی شئونات جمهوری اسلامی را رعایت نکردید، بفرمایید؛ به سلامت.
رییس مجلس سپس با تکان دادن دست، محمود احمدی نژاد را از صحن مجلس بیرون کرد و رأی گیری برای استیضاح انجام شد که براساس آن از مجموع 272 رأی ماخوذه، آراء ممتنع 24 رأی، آراء مخالف 56 رأی و آراء موافق استیضاح 192 رأی بود که در نتیجه شیخ الاسلامی از سمت وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی عزل شد.

**حمله به لاریجانی در قم
حدود یک هفته پس از برگزاری جلسه استیضاح شیخ الاسلامی، علی لاریجانی برای سخنرانی در آیین 22 بهمن در قم به این شهر که نمایندگی مردم آن را در مجلس عهده دار است، سفر کرد. پیش از ورود لاریجانی به شبستان حرم مطهر حضرت معصومه (س) و در مسیر راهپیمایی وی، عده ای در خیابان های اطراف حرم در حالی که پوسترهایی منقش به تصاویر رهبری و احمدی نژاد در دست داشتند، شعارهای 'زنده باد بهار' ، 'لاریجانی ، بصیرت بصیرت' ، 'رئیس بی بصیرت نمی خواهیم' سر می دادند که سبب شد لاریجانی مسیر خود را تغییر داده و به جای خیابان شهدا از خیابان چهارمردان به سمت حرم حرکت کند. اما زمانی که لاریجانی قصد داشت سخنرانی خود را براساس متن دست نوشته ای که آماده کرده بود، ایراد کند، حدود 100 نفر پس از چند دقیقه در قالب گروه‌های 10 - 5 نفره از چند نقطه شبستان بپا خاسته و علیه وی شعار داده و به مرور به سمت تریبون حرکت کردند و حتی افرادی با پرتاب لنگه کفش و مهر نماز به سمت لاریجانی سعی در مضروب کردن وی داشتند.

در این حرکت سازماندهی شده، آنها تلاش می کردند تا با سردادن شعارهایی علیه رییس مجلس مانع سخنرانی وی شوند و در مراسم گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی ایجاد آشوب کنند و در حالی که اکثر مردم متحیر و ساکت نشسته بودند، در این بین افرادی از میان جماعت به مردم اشاره می‌کردند که بلند شوید و به سمت تریبون حرکت کنید!! برخی از این افراد ، کفن هم پوشیده بودند. در مقابل، گروهی دیگر از مردم و روحانیون، مقابل آنها ایستادند و کوشیدند با سپرکردن دست هایشان در هوا، مانع از فرود آمدن مهر و کفش ها بر سر و روی خود و سخنران شوند.

لحظاتی بعد، مهاجمان خود را به مقابل جایگاه رساندند و با کنار زدن نرده ها، به سمت لاریجانی حمله کردند. برهم زنندگان سخنرانی رئیس مجلس شعار می دادند: 'خونی که در رگ ماست ، هدیه به رهبر ماست' و 'خواص بی بصیرت، مایه ننگ ملت'، لاریجانی را به داشتن بصیرت دعوت کردند. در این وضعیت، شدت پرتاب مهر و خطر پیشروی آشوبگران به حدی بود که فرماندهی سپاه علی ابن ابیطالب (ع) استان قم اصرار می‌کرد که لاریجانی از پشت تریبون پایین بیاید، که پس از اخذ نظر محافظین و در حالی که چند نفر بر اثر اصابت مهر مجروح شده بودند، وی سخنرانی خود را قطع کرد. لازم به توضیح است که همزمان با حرکت مذکور و هماهنگی یکی از محرکین با تلفن همراه، برخی خانم‌ها نیز در طبقه فوقانی با آقایان همراه شده و بانوان را به دادن شعار علیه لاریجانی دعوت می کردند.

لاریجانی هم برای این که اوضاع حرم بیش از پیش متشنج نشود، پس از 3 تا 4 دقیقه سخنان خود را قطع و در میان محافظانش مراسم را ترک کرد. پس از آن آیت الله سعیدی تولیت آستان مقدس حضرت معصومه (س) و امام جمعه موقت قم به جای لاریجانی به ایراد سخن پرداخت. بعد از تشنج در سخنرانی لاریجانی، آشوبگران با در دست گرفتن پوسترهای احمدی نژاد به شادمانی پرداخته اند و بلافاصله بعد از این اقدام جمعی از حامیان محمود احمدی‌نژاد که در چهارراه شهدای قم پوسترهایی از وی با شعار 'زنده باد بهار' و 'تو به ما جرأت طوفان دادی' را به دست داشتند؛ به دنبال علی لاریجانی شعارهای 'لاریجانی بصیرت بصیرت' و 'رئیس بی‌ولایت نمی‌خواهیم' سر دادند.

پس از این اتفاق ناگوار، رهبر معظم انقلاب در دیدار مردم آذربایجان فرمودند: «من مخالف هستم کسانی راه بیفتند، افراد را ضد ولایت فقیه و بی‌بصیرت معرفی کنند و علیه او صحبت کنند. من با اقدامی که در قم صورت گرفت مخالفم. من با اقدامی که در حرم امام(ره) صورت گرفت، مخالفم. بارها به مسئولان جهت جلوگیری از این وقایع تذکر داده‌ام. اگر این افراد واقعا حزب‌اللهی هستند و مومنند این کار را نکنند.» سرانجام این موضوع در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بررسی و به رغم برخی فشارها و ممانعت ها گزارش آن در صحن علنی مجلس قرائت و با رای مثبت 153 نماینده مجلس برای پیگیری به قوه قضاییه ارجاع شد.

** تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی
از میان گزارش هایی که فرصت قرائت از تریبون مجلس نهم را یافت، به جرات می توان گفت که تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی مهم ترین و در عین حال اثرگذارترین گزارش تحقیق و تفحص در فضای سیاسی کشور بود که به دلیل امتناع وزیر کار از عزل مرتضوی کلید آن در مجلس زده شد. هرچند محور اصلی این تحقیق به عملکرد دولت دهم و دوران ریاست سعید مرتضوی بر این سازمان و نیز شرکت های تابعه آن از جمله شستا به عنوان یکی از بنگاه های مهم اقتصادی کشور باز می گشت اما متن آن در 13 آذرماه 92 یعنی چند ماه بعد از استقرار دولت یازدهم به صحن مجلس رسید.

این گزارش حاکی از تضییع بیت المال در این بنگاه بزرگ اقتصادی و محروم ماندن بیمه شدگان از درآمدهای ناشی از آن و بویژه نبود مدیریت صحیح و کارآمد و بهینه در شرکت‌های تحت پوشش بویژه شرکت سرمایه‌ گذاری تأمین اجتماعی (شستا) و پرداخت پاداش‌ها و حق جلسات غیرمتعارف به مدیران و مشاوران بود. واگذاری انحصاری 138 شرکت به سورینت قشم (شرکت تحت مدیریت بابک زنجانی) آن هم با وجود اشکالات و نواقص متعدد حقوقی در متن تفاهم نامه، موافقت هیات امنا در روزهای پایانی عمر دولت دهم با پرداخت پاداش به میزان بیش از 60 میلیارد ریال به تمامی مدیران دولت نهم و دهم و نیز استخدام 500 نفر در سازمان، اختصاص کارت های هدیه با مبالغ کلان به افراد خاص از جمله کارت هدیه 500 میلیون ریالی به محمد رضا رحیمی معاون اول وقت رییس جمهوری، یک میلیارد و 500 میلیون ریال به محمد عباسی سرپرست وقت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یک میلیارد ریال به شیخ‌الاسلامی معاون وقت اجتماعی رئیس جمهوری و یک میلیارد ریال دیگر بصورت وام قرض‌الحسنه به وی از جمله این تخلفات مالی و اداری بوده است.

هرچند در مفاد این گزارش، موارد متعددی از نقض قانون و حاکمیت روابط بر ضوابط در قالب پرداخت وام های میلیاردی قرض الحسنه به افراد خاص و نیز پاداش های کلان به اعضای هیات مدیره و یا توزیع سکه، کارت هدیه یا بن خرید دیده می شود، اما جنجالی ترین بخش آن دریافت بخشی از این هدایا از سوی برخی از نمایندگان مجلس هشتم بوده است که اسامی آنان هیچگاه رسانه ای نشد. این گزارش نیز پس از تصویب در صحن مجلس راهی قوه قضاییه شد و هنوز درباره سرنوشت آن خبری منتشر نشده است.

این رویدادهای مهم که در تقارن دوران مجلس نهم با دولت دهم شکل گرفت، نمونه هایی از تضادهای نمایندگان این دوره مجلس است که می توان گفت به رغم حضور نمایندگان حامی احمدی نژاد در این مجلس، نشان از مخالفت طیف وسیعی از جامعه سیاسی کشور با رفتارهای رئیس دولت دهم دارد. در عین حال از نقش و مدیریت تاثیرگذار علی لاریجانی نیز نمی توان چشم پوشی کرد و از آن به سادگی گذشت چه در دوران دولت دهم که بیشترین اصطکاک میان روسای قوا بود و چه در دولت یازدهم که نمایندگان جریانی خاص، دولت را بی نصیب از فشار و حملات جناحی خود نگذاشتند.