واکاوی معضل موتور

تدبیر24 :شوخی نکنید! به راستی با سرکشان کوی و برزن و خیابان ها چه باید کرد که با ویراژ های سرسام آور و رعب انگیزشان، آرامش را از خیابان های این شهر گرفته اند؟
عبور از راه های باریک یا ویراژ دادن های سرسام آور و گوش خراش از هر گذری، کار عادی و همیشگی آن ها شده است، هیچ گونه ترس و هراس از برخورد با عابر پیاده ای، ندارند، گاهی وقتی از پیاده رو عبور می کنند اگر عابری به آنان به اصطلاح راه ندهد ، پرخاش هم می کنند و ناسزایی همراه آن ، تقدیم عابر؛چرا که عبور از هر کوی را ولو ورود ممنوع، حق مسلم خود می دانند و این عابر است که باید با احترام، راه را برایشان باز کند.
راکبان ارابه های دو چرخ، صدای همه را در آورده اند، پیر و جوان، سواره و پیاده از رفت و آمد های مکرر و آزاردهنده شان به تنگ آمده اند گویا حتی قوانین جدید و اعمال افزایش جریمه ها هیچ گونه تاثیری در عملکرد آن ها ندارد.
علاوه برآزار و اذیت های موتور سیکلت ها، آلودگی های زیست محیطی به دلیل استهلاک و ضعف در صنعت تولید موتورسیکلت مزید بر علت شده است.
موتورسیکلت ها به ازای هر یکصد کیلومتر باید کمتر از هشت دهم بنزین مصرف کنند این در حالی است که این رقم بسیار بالاتر است و به سه تا چهار لیتر می رسد، بنابراین به هر میزان که بنزین مصرف شود، به همان میزان آلودگی هوا بیشتر خواهد شد.
از سوی دیگر عمر هر یک از موتورها در نهایت 10 سال است اما موتورهای موجود در کشور بیش از 10 سال عمر دارند و با سطح آلایندگی بالا در سطح شهر تردد می کنند در حالی که باید موتورهای «سی.ان.جی» درون سوز (موتورهای احتراق داخلی) جایگزین موتورهای فعلی قدیمی، ناکارآمد و بدوی، شوند چرا که اکنون در دنیا از موتورهای برقی کم مصرف و کم شتاب استفاده می شود.
این وسیله نقلیه پرخطر و آلاینده به دلیل سهل الوصول و ارزان بودن به راحتی در دسترس مردم قرار گرفته به ویژه اینکه این ارابه های دو چرخ بیشتر مورد استفاده جوانان 18 تا 35 سال است و به تبع، بیشترین مرگ و میرها گریبانگیر سرمایه های انسانی جوان کشور می شود.
از سوی دیگر هسته مرکزی شهر یعنی بازار تهران، مملو از حجم انبوهی از موتورسواران است که بیشتر از اقشار متوسط جامعه به شمار آمده، یا کاسبانی هستند که برای جابجایی کالا یا حمل مسافر از آن استفاده می کنند.
چهره شهر تهران در حالی با این وسیله زشت و ناهنجار شده است که به گفته برخی از ماموران راهنمایی و رانندگی برخورد با راکبان موتورسیکلت هیچ گونه فایده ای ندارد چرا که با توقیف موتورسیکلت ها و انتقال آن ها به پارکینگ کار به جایی نمی رسد.
بر اساس اظهارات ماموران ، موتور سیکلت یا به راحتی بعد از یک هفته، ترخیص می شود یا اصلا سراغی از آن گرفته نمی شود؛ چرا که قیمت موتورها بسیار پایین است و صاحب آن سراغ موتوری دیگر می رود و این امر سبب شده است پارکینگ ها مملو از موتورهایی خاک گرفته شوند.
سال اینجا ست که چه کنیم با این همه دردسر موتور ها ؛ چرا که یکی دو تا که نیست . از یک طرف بسیاری از موتور سواران ، هنجارها و مقررات راندن موتور سیکلت را رعایت نمی کنند و مزاحمت هایی برای عابران ایجاد می کنند ، از سویی با یک خلاف اگر به پارکینگ بروند ، صاحبانشان در برخی مواقع پیگیر ترخیص آنها نمی شوند و به قول پلیس، پارکینگ پر است از موتورسیکلت .
برخی از کارشناسان بر خارج شدن این وسیله از چرخه تولید و توزیع، تاکید دارند و معتقدند که باید سازمان ملی استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان محیط زیست در زمینه صنعت تولید موتورسیکلت ورود کنند و باید به تدریج موتورهای برقی آن هم برای سفرهای نزدیک و در دسترس جایگزین موتورهای کنونی شوند تا به تدریج فرهنگ استفاده از این وسیله تغییر کند و همان رفتاری که با رانندگان خودروها می شود با راکبان موتورسیکلت نیز رفتار شود.
این دسته از کارشناسان تغییر در صنعت تولید موتورسیکلت را در فرهنگ استفاده از آن در سطح معابر و شهرها بسیار تاثیرگذار می دانند.
البته عده ای نیز به افزایش نرخ جریمه ها تاکید دارند و براین باورند که این افزایش در تغییر رفتار راکبان موتورسیکلت موثر است براین اساس با تصویب افزایش نرخ جریمه های راهنمای و رانندگی توسط هیات وزیران، نرخ جریمه عبور از چراغ قرمز در کلان شهرها یک میلیون و 800 هزار ریال ، حرکت مارپیچ، یک میلیون و 500 هزار ریال، عبور از محل ممنوع(ورود ممنوع) 900 هزار ریال ، عبور وسائل نقلیه از پیاده رو، 650 هزار ریال ، دور زدن از محل ممنوع، 750 هزار ریال ، 75 و عدم استفاده از کلاه ایمنی برای راننده و سرنشین، 600 هزار ریال اعلام شد.
سوالی مطرح است و آن اینکه جریمه ها نیز زیاد شود آیا راکبان موتور سیکلت رعایت مقررات را می کنند؟ چند درصد از راکبان موتورسیکلت از چراغ قرمز عبور نمی کند؟ چند تن حرکت های خطرآفرین ندارند؟ چند تن از پیاده رو عبور نمی کنند؟ چندتای دیگر از کلاه ایمنی استفاده می کنند چه رسد به آنکه سرنشینان آن ها نیز از کلاه ایمنی استفاده کنند.
برخی از شهروندان معتقدند که قوانین برای بیشتر راکبان موتورسیکت به جزء شمار اندکی قانون مدار، معنایی ندارد و قوانین و جرائم برای آنان بازدارنده نیست و راه گریزی برای هر یک از قوانین می یابند.
این ارابه های دو چرخ نه تنها شکایت عابران پیاده را که صدای رانندگان خودرو را هم همراه دارد، بیشتررانندگان خودرو معتقدند که راکبان موتورسیکلت با انجام هر گونه تخلفی، موضع برحق و طلبکارانه به خود می گیرند و همواره خود را بی تقصیر می دانند و تنها کسی باید پاسخگوی تخلفات آن ها باشد، رانندگان خودروها است.
یکی از رانندگان خطی تهران می گوید: بیشترین نگرانی ما از طرف موتورسیلکت سواران، حین پیاده شدن مسافر از تاکسی است، این نگرانی زمان چراغ قرمز بیشتر می شود ؛ چرا که راکبان موتور سیکلت ، عبور از چراغ قرمز را حق خود می دانند و مسافران که بهترین زمان برای پیاده شدن را پشت چراغ قرمز می دانند، بی خبر از همه جا از تاکسی پیاده می شوند و اگر حواسشان نباشد به ناگاه با راکبان برخورد می کنند؛ این در حالی است که راننده تاکسی باید پاسخگو باشد.
بیشتر راکبان موتورسیکلت ها تک چرخ زدن ها، عبور از چراغ قرمز، لایی کشیدن ها، پیاده روها، ویراژ دادن های خطرناک در بزرگراه ها، پارک در هر محدوده ای، بی توجهی به علایم و تابلوها، عدم استفاده از کلاه ایمنی، حمل بارهای سنگین و خارج از عرف و سایر تخلفات دیگر را جزو کارهای عادی در موتور سواری می دانند در حالی که برای تک تک این موارد، قوانین خاص خود وضع شده است.
علاوه بر آسیب های شهری این وسیله نقلیه، راکبان آن نیز در امنیت نیستند به گونه ای که براساس گزارش پزشکی قانونی ضربه به سر و شکستگی های متعدد، علت بیش از 80 درصد مرگ های موتورسیکلت سواران است که بیش از 60 درصد کشته های موتورسیکلت سواران زیر 30سال سن دارند. براساس بررسی های واحد آمار سازمان پزشکی قانونی کشور، بخش قابل توجهی از تلفات حوادث رانندگی در هر سال، مربوط به موتورسیکلت سواران است.
بیشترین علت مرگ موتورسواران، ضربه به سر با 2 / 61 درصد و پس از آن شکستگی های متعدد با 7 / 19 درصد گزارش شده است.
از سوی دیگر 3 / 42 درصد موتورسواران در همان محل وقوع حادثه درگذشته اند که تمام این موارد لزوم استفاده از لوازم ایمنی مانند کلاه ایمنی، لباس مناسب و در کنار آن احتیاط بیشتر در رانندگی و حفظ سرعت مطمئنه را بیش از پیش روشن می کند.

**ضربه به سر، عمده ترین علت مرگ موتور سواران
برخورد با وسایل نقلیه دیگر با رقم 1 / 83 درصد، عمده ترین علت تصادفات منجر به فوت موتورسیکلت هاست.
همچنین بیشترین علت مرگ موتورسواران، ضربه به سر با 2 / 61 درصد و پس از آن شکستگی های متعدد با 7 / 19 درصد گزارش شده است. 3 / 42 درصد موتورسواران در همان محل وقوع حادثه درگذشته اند که تمام این موارد لزوم استفاده از لوازم ایمنی مانند کلاه ایمنی، لباس مناسب و در کنار آن احتیاط بیشتر در رانندگی و حفظ سرعت مطمئنه را بیش از پیش روشن می کند.
هرچند به موتور به عنوان وسیله ای نه چندان ایمن و به دیده وسیله نقلیه درون شهری نگریسته می شود اما جالب است بدانیم 7 / 46 درصد کشته های موتورسیکلت ها مربوط به راه های برون شهری و 8 / 38 درصد آنان مربوط به معابر درون شهری بوده است.

** 36 درصد تصادفات درون شهرها از آن موتوری ها
سرهنگ علیرضا جهانگیری، رئیس پلیس ترافیک شهری راهور نیروی انتظامی با اشاره به اینکه ساماندهی موتورسیکلت ها به گونه ای نیست که با افزایش جرائم و سایر قوانین انجام شود، گفت: ساماندهی این موضوع در وزارت کشور به صورت جدی از سوی پلیس پیگیری می شود؛ ساماندهی این وسیله نقلیه شرایط خاص خود را دارد چرا که در تصادفات داخل شهرها بیش از 36 درصد را موتورسیکلت سواران تشکیل می دهند.
وی اضافه کرد: در این شرایط به هر میزان همکاران ما راکبان موتورسیکلت را جریمه، وسیله آنان را توقیف و به پارکینگ منتقل کنند باز هم این اقدام پلیس با توجه به کثرت موتورها، فایده ای ندارد.
**ضرورت تولید موتورسیکلت های ایمن و استاندارد
جهانگیری اضافه کرد: باید تلاش کنیم در عرضه، تولید، شماره گذاری و ساختار موتورسیکلت محدودیت ایجاد کنیم تا موتورسیکلت های ایمن و استاندارد تولید شود در غیر این صورت در سال های آتی بیشتر در معرض آسیب قرار می گیریم به ویژه در شهرهای بزرگ مثل تهران که رفت وآمد در خیابان ها با محدودیت همراه است و از سوی دیگر ماهیت راه ها تغییر می کند و در نهایت مردم به موتورسیکلت ها روی می آورند.
جهانگیری گفت: به عنوان مثال در شهر تهران محدودیت طرح ترافیکی و زوج و فرد وجود دارد که این مساله وضعیت فعلی یعنی استفاده بیشتر از موتور ها را تشدید کرده که در پی آن تصادفات در داخل شهرها بیشتر شده است.
رئیس پلیس ترافیک شهری راهور نیروی انتظامی در پاسخ به این سوال که به نظر می رسد با وجود شرایط فعلی؛ ماموران نیز به صورت جدی با راکبان متخلف برخورد نمی کنند؟ افزود: با وجود 10میلیون موتورسیکلت در کشور که در هر کوچه، خیابان و هسته مرکزی شهرها دیده می شوند، ماموران ما بیش از ظرفیت به این مساله توجه دارند و ضمن جلوگیری از بروز تخلفات به دلایلی همچون آلودگی هوا و صوت آسیب پذیر شده اند و دچار مشکلات جسمی و گاهی روحی می شوند.
جهانگیری با انتقاد از صنعت تولید موتورسیکلت در کشور، تصریح کرد: با صنعت خودرو و موتور سیکلت ، مخالف نیستیم اما وضعیت موجود همه را آزار داده و صدای همه را حتی مسئولان عالی رتبه کشور را در آورده است؛ اما در عمل به این موضوع توجه اساسی نمی شود چرا که نگاه به این موضوع تجاری است؛ در صورتی که اگر نگاه ایمنی، زیست محیطی و رفاهی به این مساله شود، کالای باارزش و با کیفیت ارایه شود؛ بخشی از مشکلات در این زمینه حل می شود.
جهانگیری افزود: صنعتی موفق است که در کشور ما خواهان داشته باشد، این صنعت (صنعت ساخت موتورسیکلت)‌برای مصرف داخلی با کیفیت پایین تولید می شود و این همه استفاده های نامعقول هم از آن می شود.
رئیس پلیس ترافیک شهری راهور نیروی انتظامی گفت: در پارکینگ های حاشیه تهران به علت وفور موتورهای مستهلک، هیچ جایی برای سوزن انداختن نیست، نباید یک پیچ از صنعت کشور بلا استفاده باقی بماند و از بین برود چه رسد به پولی که از کشور خارج و تبدیل به آهن پاره شود، در حالی که موتورهایی که در پارکینگ ها خوابیده است مورد توجه نیست و بازیافت درستی از آن انجام نمی شود.
وی تاکید کرد: صنعتگران این حوزه باید کالای با ارزش که اعتماد عمومی مردم را جلب کند، تولید کنند این در حالی است که شرایط فعلی قابل قبول و خوشایند نیست و موتور سیکلت ها پس از مدت کوتاهی تبدیل به کالایی مستهلک می شوند و آنوقت است که در پارکینگ ها خاک می خورند و در واقع این سرمایه ملی است که در حال از بین رفتن است.
وی به کارکرد موتور سیکلت ها در کشورهای دیگر از جمله کشورهای اروپایی اشاره کرد و اینکه استفاده از این وسیله نقلیه در کنار کیفیت بالای آن در شهرها روبه کاهش است و برای مسافرت های طولانی، مسابقات ، رفتن به مجتمع های صنعتی، تجاری و البته در محدوده های خاص و حتی برای دانش آموزان و دانشجویان با ساز و کار ویژه ای مورد استفاده قرار می گیرد اما موتورسیکلت های ما نا ایمن، پر مصرف و محرک شتاب برای راکب است تا آنان رفتارهای غیر متعارف انجام دهند.
جهانگیری اضافه کرد: پلیس به وظیفه خود عمل کرده است و از بی انضباطی جلوگیری می کند، عامل بی انضباطی را توقیف و جریمه می کند اما متاسفانه این اقدامات بازدارندگی ندارند، باید ساختار عوض شود و موتورها کیفی تر تولید شوند.
وی در پاسخ به این مطلب که به نظر می رسد در این فرآیند پلیس از همکاری نهادهای دیگر ناامید شده و به نوعی نقش محیط زیست مغفول مانده است، گفت: پلیس ناامید نمی شود اما
اصل کار مربوط به وزارت صنعت و معدن است بخشی از چرخه محیط زیست است ، با کاربراتوری کردن موتورها، این وضعیت بهبود نمی یابد چون ماهیت استفاده خطرناک موتور از بین نمی رود ، نگاه مردم به این وسیله به عنوان وسیله نقلیه خطرناک از بین نرفته است به گونه ای که در شهری مثل تهران برخی با داشتن خودروی گران قیمت ، موتور هم دارند، گویا داشتن یک خودرو و 2 موتور فرهنگ شده است.
جهانگیری اضافه کرد: بخشی از علل تصادفات درون شهری ما موتور و بخشی دیگر عابر پیاده است براین اساس اگر بتوانیم این وضعیت را تغییر دهیم، تصادفات وسیله نقلیه قابل کنترل می شود چرا که همان گونه که گفته شد36 درصد تصادفات داخل شهرها، موتورسیکلت ها هستند.
ساماندهی موتورسیکلت سواران یک موضوع تک بعدی نیست که تنها با وضع قوانین و افزایش جریمه ها به هدف نهایی که کاهش تلفات ناشی از این وسیله است، برسیم بلکه به نظر می رسد باید در زمینه تولید صنعت موتورسیکلت تجدید نظر صورت گرفته و این وسیله که مورد استفاده بخشی از اقشار جامعه است با کیفیت بهتری وارد بازار شود تا ضمن کاهش آلایندگی هوا و همچنین آلودگی صوتی، شاهد کاهش تلفات جانی راکبان و همچنین سایر افراد جامعه اعم از عابران پیاده و رانندگان خودروها باشیم.