نیشابور چگونه پایتخت کتاب ایران شد؟

تدبیر24 :عنوان پایتخت جهانی کتاب همه ساله توسط یونسکو به شهری اعطا می شود که در راستای تقویت جایگاه کتاب و ترویج کتابخوانی تلاش چشمگیری کرده باشد.
مسئولان فرهنگی ایران نیز از دو سال پیش با ارائه طرحی با عنوان 'پایتخت کتاب ایران ' زمینه را برای رقابت فرهنگی شهرهای مختلف کشور در حوزه مطالعه و کتابخوانی فراهم کردند.
مسئولان فرهنگی نیشابور هم به منظور توسعه فرهنگی، ترویج کتابخوانی و حمایت از اقدامات انجام شده، پیشنهادهای جدید، خلاقانه و برنامه‌های جذاب و مردمی را در موضوع کتاب و کتابخوانی برای طرح 'پایتخت کتاب ایران' آماده کردند تا عنوان پایتخت کتاب ایران را از آن خود کنند.
این شهر در سال ١٣٩٣ به عنوان نامزد نهایی پایتختی کتاب ایران مطرح شد و در رقابتی نزدیک با اهوازی ها از کسب عنوان پایتختی بازماند.
پس از آنکه دبیرخانه طرح پایتختی کتاب در سال ١٣٩٤ نقطه نظرات نیشابور را برای انتخاب پایتختی کتاب ایران جویا شد، کارگروهی در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر تشکیل و مقرر شد که با جدیت پیگیر شرکت در این مسابقه فرهنگی باشند.
در طرح های پایتختی کتاب، هر شهر موظف است برنامه هایی پیشنهاد دهد تا آن طرح بتواند در گسترش و ترویج فرهنگ کتابخوانی درمیان مردم قابل اجرا باشد.
نیشابور به همین منظور برنامه هایی را درسطح منطقه ای، استانی، ملی و بین المللی در موضوعات مختلف نظیر کارگروه های مردم نهاد، انجمن مؤلفان و تعداد مؤلف ارایه کرد.
این شهر همچنین جزء معدود شهرهایی بود که درسال ١٣٩٤ بیشترین برنامه را در راستای کتاب و کتابخوانی اجرایی کرد.
هیاتی از معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بازدیدی از این شهر و توانمندی های نیشابور کردند تا اینکه در مراسمی که 17 اسفند ماه سال 94 در تالار وحدت با حضور بسیاری از شخصیت های فرهنگی کشور برگزار شد،نام نیشابور بعنوان پایتخت کتاب ایران مطرح شد؛ خبری که باعث مسرت مردم و مسئولان این شهر تاریخی و صاحب تمدن شد.
لوح افتخار وزیران کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی، لوح تقدیر کمیسیون ملی یونسکو به‌ همراه تأسیس یک باب کتابخانه، تسهیلات مناسب برای تأسیس، نوسازی و تجهیز کتاب‌فروشی‌ها و مراکز توزیع و حمایت از طرح‌های برگزیده ترویج کتاب‌خوانی توسط بانک و بنیاد ملت و 20 میلیارد ریال اعتبار فرهنگی از سوی استانداری خراسان رضوی به نیشابور اهدا ‌شد.

** کتاب می خوانند مرخصی تشویقی می گیرند
فرماندار نیشابور روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران را بسیار خوب و مهم ارزیابی کرد و افزود: شاخص هایی که برای انتخاب در این طرح ارائه شد، باز و گزینشی بود یعنی هر شهر بر اساس برنامه ای مورد نظر، نامزد حضور در این جشنواره شد.
غلامحسین مظفری این طرح را عاملی برای بارور شدن خلاقیت افراد دانست و ادامه داد: مردم نیشابور از هر قشری در این عرصه به میدان آمدند و مهمترین ویژگی این کار، ورود انجمن های غیر دولتی و خصوصی نظیر انجمن کتاب سیمرغ با انگیزه بالا در آن بود.
وی با بیان اینکه اعضای دبیرخانه ای که به همین منظور فعالیت خود را آغاز کرد، از افراد فرهنگی غیردولتی بودند، اظهار داشت: این افراد فارغ از دربند بودن ساعت و تکلیف اداری با شوق فراوان کار خود را ادامه دادند و برنامه های زیادی هم در این راستا طراحی شد.
فرماندار نیشابور اضافه کرد: مقرر شد در برخی از کارخانه ها و ادارات نیشابور به پرسنل کتابخوان اضافه کار و مرخصی تشویقی دهند و شهروندان در جمع خانواده و شب نشینی های خود، ساعتی را به خواندن اختصاص دهند.
وی یادآور شد: در نیشابور کمپینی تشکیل شده که در آن بسیاری از خانواده ها در دید و بازدیدها، تلفن های همراه خود را خاموش کرده سپس پای کتابخوانی افرادی می نشینند که این کتابها را مطالعه کرده و با تعریف کردن، آن را به اشتراک می گذارند.
مظفری این کار را یک فعالیت زیربنایی فرهنگی دانست و گفت: در شورای اداری نیشابور افراد قبل از آغاز جلسه خلاصه کتابی را که خوانده اند، برای دیگران بازگو می کنند همچنین ایده های جالبی در مدارس این شهر اجرا می شود.
وی با بیان اینکه 30 هزار جلد کتاب در سال 95 با کمک های مردمی و خیریه ها به روستاهای نیشابور ارسال شد، توضیح داد: یک کتابفروشی در این شهر وجود دارد که با اندک سرمایه اقدام به افتتاح کتابفروشی با تعداد کمی از این کالای فرهنگی کرده و در این مکان با فعالیت های ابتکاری و خلاقانه نظیر برگزاری نشست های مختلف تخصصی، مخاطب را جذب کتاب و کتابخوانی کرده است.
مظفری توضیح داد: این جوان با راه اندازی یک کتابخانه چند منظوره، شور و اشتیاق را میان علاقمندان به کتاب و مطالعه ایجاد کرده هرچند پزشک دیگری در این شهر اقدام به راه اندازی یک مکان به نام 'پاتوق کتاب' کرده که عصرها اهالی فرهنگ و دوستداران کتاب و کتابخوانی در آنجا گردهم می آیند و درباره موضوعات مختلف فرهنگی نظیر تحلیل و نقد کتاب بحث می کنند.

**کتابخوانی در پارک های نیشابور
فرماندار نیشابور گفت: قرار است از این پس جوانان نیشابور با حضور در پارک های شهر در روز سه شنبه ،کتابهای خوانده شده خود را برای دیگران به اشتراک گذارند، این کار قابل تحسین است زیرا جوانان با این کار و با وجود همه جذابیت های شبکه های مجازی و اجتماعی، ‌با رغبت از این اقدام فرهنگی حمایت می کنند.
وی نیشابور را شهری فرهنگی دانست و ادامه داد: در یک مراسم فرهنگی که هفته گذشته در این شهر برگزار شد، شاهد حضور 15 هزار نفری مردم در مکانی با 13 هزار صندلی بودیم.
مظفری با بیان این که بزرگترین میز مطالعه جهان در نیشابور به طول 900 متر از اداره فرهنگ و ارشاد تا مسجد جامع این شهر چیده شد، گفت: استقبال بی نظیری از این اقدام بدون اطلاع رسانی محیطی و تنها با تبلیغ در فضای مجازی شد.
وی توضیح داد: مردم از ساعت 8 صبح تا پیش از ظهر اقدام به خواندن کتاب هایی کردند که توسط آنها یا اداره فرهنگ به این مکان آورده شده بود.

** نیشابور الگویی برای سایر شهرها باشد
فرماندار نیشابور خاطر نشان کرد: امسال باید این شهر به صورت پایلوت برخی برنامه ها را اجرا کند و الگویی برای سایر شهرهای کشور باشد هرچند لازم است از تجربیات کشورهای دیگر بی نصیب نماند.
وی با بیان اینکه ایران تنها کشوری است که خواندن و نوشتن را با آب آغاز می کند، گفت: یکی از محورهایی که سازمان های بین المللی برای پایتختی کتاب دارند، همین توجه به موضوعات زیست محیطی از جمله آب است.

** تاسیس اولین مدرسه دولتی در روستایی در نیشابور
فرماندار نیشابور با بیان اینکه اولین مدرسه دولتی در یکی از روستاهای نیشابور در سال 1307 تاسیس شد، افزود: به تازگی و با حضور دبیر شورای فرهنگ عمومی از این مدرسه و تمبر یادبود آن رونمایی شد.
وی با اشاره به اینکه اولین روستایی که بی سوادی در آن ریشه کن شد، متعلق به نیشابور است، ادامه داد: دیزباد در سال 1348 به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد با سواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
مظفری با تاکید بر معرفی چنین روستا و شهرهایی به سراسر دنیا اضافه کرد: حتی در این روستا به مناسبت با سواد شدن زنی سالمند جشنی در همان سال برگزار شد.

** نخستین مدرسه غیرانتفاعی کشور در نیشابور
وی با بیان اینکه اولین مدرسه غیرانتفاعی کشور هم در سال 1309 در این روستا تاسیس شد، توضیح داد: روستاهای نیشابور حتی در زمینه بهداشت در آن سالها پیشرفت های خوبی داشته اند.
مظفری گفت: برای هریک از روستاهای نیشابور یک روز فرهنگی اعلام کرده ایم که در آن روستاییان به معرفی محصولات و چهره های فرهنگی خود می پردازند از این رو شایسته است با توجه به ظرفیت های موجود در این شهر و روستاهای آن، هر یک از آنها دستمایه تولید فیلم های مستند شود.
وی افزود: انعکاس همه ظرفیت های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور می تواند مایه غرور و افتخار این مرز و بوم شود از این رو از مسئولان می خواهیم توجه ویژه به تاسیس و راه اندازی خبرگزاری ها در این شهر تاریخی داشته باشند.
گزارش از پروین اروجی