لزوم تدوین شاخصهای ملی اهداف توسعه پایدار در حوزه زنان و خانواده

تدبیر24 :فاطمه رحمتی -  اهداف 17 گانه توسعه پایدار در قالب برنامه توسعه ای 2015 تا 2030   توسط رهبران جهان از جمله رییس جمهور ایران  در سپتامبر 2015  به تصویب رسید[1]. رهبران جهان پذیرفتند  در 15 سال آینده همه تلاشهای خود را برای پایان دادن به فقر، مبارزه با نابرابری  و مقابله با تغییرات اب و هوایی بکار برند. اقتصاد بهبود یافته، جهانی منصفانه تر و ثبات محیط زیستی سه هدف عمده بهم مرتبط این برنامه توسعه­ایی می­باشد. این اهداف 17 گانه با 169 هدف جزیی  بر پایه 5 ستون  بنا شده است: مردم، کره زمین، صلح، رفاه و مشارکت [2]

این اهداف طی دو سال کار کارشناسی  توسط  نمایندگان دولتها بخصوص  حضور کشورهای در حال توسعه از جمله ایران ،  و مشارکت آژانسهای سازمان ملل و نمایندگان جامعه مدنی تدوین شده است. این اهداف کم و بیش با اهداف توسعه ایی ایران مطابقت دارد  و اگر چه بهم پیوسته است اما قابلیت رتبه بندی بر طبق الویتهای ملی ایران را دارد.

 با اینکه  در اهداف توسعه پایدار موضوع برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان دراکثر اهداف جریانسازی شده است  اما علاوه بر ان،  هدف پنجم اختصاصا  به موضوع تحقق برابری جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران پرداخته است. هدف پنجم دارای 9 هدف جزیی است که حوزه های تمرکز آن را مشخص می­کند.[3]

در چهل و هفتمین  نشست کمیسیون آمار سازمان ملل  در اسفند ماه سال گذشته نمایندگان دولتها شاخص های این اهداف را به بحث گذاشتند و برای سنجش و ارزیابی تحقق این اهداف شاخص هایی را پیشنهاد کردند[4].

 شاخص های پیشنهادی برای هدف پنجم به تفکیک  هدفها ی جزیی شامل موارد زیر است[5]:

هدف اول) رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان و دختران در همه جا

شاخص اول: ایا چارچوب قانونی برای حمایت، اجرا و نظارت بر رفتار  عادلانه و غیر تبعیض آمیز بر اساس جنس وجود دارد یا نه؟

هدف دوم) محو همه گونه خشونت علیه زنان در عرصه  عمومی و  فضای خصوصی شامل قاچاق، و همه انواع استثمار از جمله سوء استفاده جنسی.

شاخص دوم: نسبت زنان و دختران 15 سال و بالاتر که در معرض خشونت فیزیکی، جنسی و روانی  از طرف شریک زندگی فعلی یا قبلی خود در 12 ماه گذشته بوده­اند به تفکیک نوع خشونت و گروه سنی

شاخص سوم: : نسبت زنان و دختران 15 سال و بالاتر که در معرض خشونت جنسی از طرف  اشخاصی غیر از شریک زندگی فعلی یا قبلی خود در 12 ماه گذشته بوده اند به تفکیک گروه سنی و محل وقوع

هدف سوم) پایان دادن به همه رفتارها و سنتهای آزار دهنده از جمله ازدواج اجباری و زودهنگام و ختنه زنان

شاخص چهارم: درصد زنان 20 تا 24 سال که قبل از 15 سالگی و قبل از 18 سالگی ازدواج کرده اند

شاخص پنجم: درصد زنان 20 تا 24 سال که دچار ناقص سازی جنسی (ختنه) شده اند به تفکیک گروههای سنی

هدف چهارم) برسمیت شناختن و تعیین بها برای مراقبت های بدون دستمزد و کارهای خانگی از طریق تصویب سیاست های ساختاری و وضع قوانین حمایت اجتماعی، خدمات عمومی و ارتقاء مسئولیت مشترک درون خانوار و خانواده متناسب با شرایط ملی

شاخص ششم: درصد زمان اشتغال به کارخانگی و مراقبتی بدون دستمزد به تفکیک جنس، گروه سنی و مکان

هدف پنجم) تضمین مشارکت موثر و فرصتهای برابر برای مدیریت و رهبری زنان در همه سطوح تصمیم­گیری  در حوزه سیاسی اقتصادی و عرصه عمومی

 شاخص هفتم: نسبت زنان در کرسی های مجلس ملی و مقامات دولتی

شاخص هشتم: نسبت زنان در پستهای مدیریتی

هدف ششم)  تضمین  دسترسی  جهانی به بهداشت باروری و جنسی وحقوق باروری

شاخص نهم: نسبت زنان 15 تا 49  که  در مورد ارتباط جنسی، وسایل جلوگیری و مراقبتهای باروری خود، اگاهانه تصمیم می­گیرند.

شاخص دهم: تعداد کشورهایی که قوانین و مقررارتی دارند که دسترسی زنان 15 تا 49 سال به بهداشت جنسی و باروری، اطلاعات و آموزش در این مورد را تضمین می­کند.

هدف هفتم) انجام تجدیدنظرهایی برای دادن حقوق مساوی به زنان در منابع اقتصادی و همچنین دسترسی به مالکیت و کنترل بر زمین و سایر اشکال دارایی، خدمات مالی، ارث، و منابع طبیعی طبق قوانین ملی

شاخص یازدهم: درصد افراد  با  حق مالکیت روی زمینهای کشاورزی  از کل جمعیت کشاورز به تفکیک جنس

شاخص دوازدهم: درصد کشورهایی که چارچوب قانونی دسترسی زنان را به مالکیت زمین تضمین می­کنند

هدف هشتم) ارتقاء استفاده از تکنولوژی توانا سازدر جهت توانمند سازی زنان  

شاخص سیزدهم: نسبت افرادی که مالک تلفن همراه هستند به تفکیک جنس

هدف نهم) انطباق و تقویت سیاست های موثر و قوانین قابل اجرا برای پیشبرد عدالت جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران در تمام سطوح

شاخص چهاردهم:  درصد  کشورهای دارای  سیستمی برای ردیابی اعتبارات عمومی برای عدالت جنسیتی و توانمندسازی زنان

لازم  است مرکز آمار ایران با همکاری معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری،  بعنوان مرجع ملی زنان، ضمن مرور شاخص های ارایه شده از سوی کمسیون امار سازمان ملل، طبق اولویت های کشوری شاخصهای ملی را تدوین کنند. شاخص های ملی که با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه ایران تعیین شده باشد تصویر واضح تر و دقیقتری از شرایط و وضعیت زنان ارایه خواهد داد. ورود این شاخصها به سیستم جمع آوری اطلاعات و آمار گیری کشور کمک بسیار بزرگی به تبیین شرایط موجود و برنامه ریزی برای تحقق اهداف توسعه پایدار می­نماید.

 

[1]لینک  نوشته سال قبل نگارنده در موضوع روند تدوین اهداف توسعه پایدار  همراه با 169 هدف جزیی اهداف 17 گانه توسعه پایدار
http://www.women.gov.ir/portal/home/?news/69029/85290/126815/%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%20%D8%AA%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%86%20%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81%20%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%20%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1
[2] 5Ps: people, planet, peace, prosperity and paticipation
[3] نوشته نگارنده در موضوع زنان و اهداف توسعه پایدار را در این لینک ببینید
http://www.women.gov.ir/portal/home/?news/69029/85290/133945/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D9%88%20%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81%20%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%20%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1(3)
[4] در این اجلاس اقای دکتر عادل آذر ریس مرکز امار ایران و همراه با هیئتی شرکت داشتند.
[5] متن کامل سند در این لینک قابل مشاهده است
http://prdrse4all.spc.int/production/node/4/content/report-inter-agency-and-expert-group-sustainable-development-goal-sdg-indicator