رمضان در اینستاگرام

 تدبیر24 :سحری و افطاری‌های ماه رمضان سوژه مناسبی برای عکس‌های اینستاگرام است. به‌ویژه آنکه بهانه تصاویر، نقل خاطراتی از سیاست‌مدارانی باشد که کمتر شنیده شده یا برای اولین‌بار است که مطرح می‌شود.
اینستاگرام به دلیل اینکه با ممنوعیت فیلترینگ مواجه نیست، کاربران بیشتری دارد و البته فعالان سیاسی و مسئولان بیشتری هم در آن عضو هستند. این چهره‌ها اگر از مسئولان باشند، صفحات اینستاگرامی آنها بیشتر معطوف به فعالیت‌ها و اخبار و اعلام موضع نسبت به اتفاقاتی است که در حوزه فعالیت آنها رخ می‌دهد. اگر هم از مسئولان سابق و فعالان سیاسی باشند، گاه به بیان خاطراتی از دوران مسئولیت و فعالیت خود می‌پردازند که ممکن است بخشی از آنها برای مخاطبان تازگی داشته باشد.
با فرارسیدن ماه رمضان و برپایی ضیافت‌های افطار، تصاویری از گعده‌های رمضانی منتشر می‌شود که هم نوع میهمانی‌ها و میهمان‌ها در نوع خود جالب توجه است و هم عکس‌نوشت‌های آنها.
سیدحسن خمینی یکی از چهره‌هایی است که صفحه اینستاگرام خود را پیش از انتخابات خبرگان پنجم فعال کرده بود، اما بعد از ماجرای عدم احراز صلاحیت، فعالیت بیشتری در این صفحه دارد. سیدحسن خمینی حتی اولین واکنش نسبت به موضوع بررسی صلاحیت خود را در کامنتی برای پست فرزندش احمد خمینی به ثبت رسانده بود. بعدا تصویر همان کامنت را هم در پیج خود بازنشر داد؛ با این مضمون: «در يكی، دو روز آينده در اين‌باره سخن خواهم گفت... خاك پای مردم ايران بوده و هستم». او بعدا برخی دیگر از واکنش‌ها نسبت به موضوع تأییدصلاحیت خود را در این صفحه بازنشر داد.او در این صفحه همچنین به انتشار تصاویری از دوران کودکی و جوانی خود در کنار پدر، امام و پدربزرگ مادری خود پرداخته است و گاهی در پای تصاویر، اشعاری را منتشر کرده که بعید است انتخاب آنها در لحظه صورت گرفته باشد.
او یک‌بار هم به مناسبت روز پدر با انتشار تصویری از سیداحمد و امام، درباره پدرش این‌گونه نوشته بود: «نمی‌دانم چرا هميشه احساس می‌كنم پدرم مظلوم بود و شايد اين احساس را برخی ديگر هم داشته باشند. هميشه احساس می‌كنم حرف‌های ناگفته‌اش باقی ماند و درعين‌حال گاهی فكر می‌كنم شايد اگر می‌ماند بيش از پيش آزار می‌ديد. درگذشت ناگهانی و نامترقبه‌اش هنوز داغ پايدار خانه ماست».
سیدحسن خمینی تسبیح قهوه‌ای‌رنگی هم دارد که معمولا در سخنرانی‌ها و مجامع عمومی آن را در دست می‌گرداند. یک‌بار هم تصویر این تسبیح را منتشر و این شعر را برای آن انتخاب کرد: «ای طبل بلندبانگ در باطن هيچ/ ره توشه چه كرده‌ای تو در روز بسيچ/ روی از طمع خلق بپيچ ار مردی/ تسبيح هزاردانه در دست مپيچ».
حسن خمینی که بعد از ماجرای انتخابات خبرگان، تغییرات... در لحن و بیانش داده است، در این روزها از صراحت بیشتری برخوردار است.
روایت حسن خمینی از دليل روزه‌نگرفتن امام
او در تازه‌ترین پست خود که مربوط به آغاز ماه رمضان است، به بیان خاطره‌ای از امام و پدر خود در این ماه و شیوه عبادت آنها در این ماه پرداخته و گفته است که امام و پسر او بنا به دلایلی توفیق روزه‌داری در این ماه را نداشته‌اند. سیدحسن خمینی در این پست تازه نوشته است: «يادش بخير، سحرهای ماه مبارك رمضان، معمولا نماز صبح را به امامت حضرت امام می‌خوانديم. من تازه به سن بلوغ رسيده بودم و روزه می‌گرفتم. پدرم و امام روزه نمی‌گرفتند. امام بعد از سكته قلبی در سال ١٣٥٨ ديگر روزه نگرفتند و مرحوم حاج‌احمد آقا به سبب اينكه زخم معده داشتند، روزه نمي‌گرفتند. البته برخی سال‌ها چندروزی را امساك می‌كرد ولی وقتی معلوم می‌شد كه ضرر دارد، ديگر روزه نمی‌گرفت. آن سال‌ها مثل امسال رمضان در تابستان واقع شده بود و روزهای بلند امكان روزه‌داری را از بيماران سلب می‌كرد. نماز مغرب را خيلی از اوقات به امام اقتدا می‌كردم. امام نماز جماعت نمی‌خواندند و تنها وقتی كسی از اعضای خانواده خدمتشان می‌رسيد، جماعت خانوادگی برپا می‌شد. صبح‌ها هم- اگر شب از زمره ليالی مقمره (شب‌های مهتابی) بود- يك‌ربع تا ٢٠دقيقه‌ای با تأخير نماز می‌خواندند؛ فتوايی كه بعد از ايشان، به سبب اجتهادات ديگر مراجع وقت، متروك شد، درحالي‌كه به نظرم كاملا صحيح است. رحمت‌الله عليهما. شب جمعه است درگذشتگانمان را به فاتحه‌ای ياد كنيم».
وبلاگ‌نویس مشهور
محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس دولت اصلاحات که بعدا به سمت معاون پارلمانی هم رسید، ازجمله دیگر فعالان اینستاگرامی است که با آغاز ماه رمضان مضمون صفحه خود را با این ایام همراه کرده است. ابطحی البته پیش‌تر از اینها که اپ‌های موبایل فعال بشوند و فیس‌بوکی دایر باشد، در زمانی که وبلاگ‌ها به‌روزترین وسیله ارتبط جمعی شخصی به حساب می‌آمدند، وبلاگی با عنوان «وب‌نوشت» داشت و گاهی هم تصاویری را از حضور غیررسمی در مجامع سیاسی منتشر می‌کرد و جزء پربازدیدکننده‌ترین وبلاگ‌ها محسوب می‌شد. ابطحی در اینستاگرام جزء چهره‌های فعال محسوب می‌شود.او در تازه‌ترین پست خود به مناسبت ماه رمضان تصاویری از افطاری در منزل سیدمهدی امام‌جمارانی را منتشر کرده است. امام‌جمارانی ازجمله همراهان امام است.ابطحی با انتشار تصاویری از این افطاری که رئیس دولت اصلاحات به‌همراه برادران خمینی و آیت‌الله بجنوردی در آن حضور دارند، نوشته است: «اولين افطار ماه رمضان، میهمان آقاي امام‌جماراني بوديم. با كلي از دوستان. امام‌جماراني بزرگ اصحاب امام است و چه نيكومرد».
رئیس عریض‌وطویل‌ترين سازمان
عزت الله ضرغامی، رئیس سابق سازمان صداوسیما هم ازجمله چهره‌هایی است که از سال گذشته حضور چشمگیری در اینستاگرام دارد. ضرغامی در این شبکه عموما به انتشار تصاویری از دوران جوانی و مسئولیت خود در سپاه اقدام می‌کند. گاهی هم تصاویری از خیابان‌گردی‌ها یا کوه‌نوردی منتشر می‌کند و در پایان توضیح خود در پای عکس‌ها نقد و نظر و تحلیل هم می‌نویسد.
او در یکی از پست‌های خود فیلمی از پیرمردی را منتشر کرده است که با حرکات توپ مشغول امرار معاش است و یا به‌طور واضح‌تر مشغول روپایی‌زدن است. ضرغامی همین روپایی را بهانه‌ای برای تحلیل خود قرار داده و درباره این فیلم نوشته است: «متأسفانه تفکرات شبه‌سوسیالیستی و روشنفکرانه سال‌های اول پیروزی انقلاب توانست خود را بر اقتصاد کشور تحمیل کرده و زمینه‌ساز شکل‌گیری اقتصاد رانتی و غیرشفاف شود که تا امروز نیز ادامه دارد... یکی از سیاسیون خبر از فساد ۱۰۵هزار میلیاردتومانی دولت می‌دهد. روزنامه‌های آن‌طرفی با آب‌وتاب آن را علیه دولت قبل تیتر یک می‌کنند. فردایش می‌گویند نه! منظور او دولت فعلی است! و دوباره روزنامه‌های این‌طرفی تیتر می‌کنند!! با ملت روپایی‌بازی نکنیم!! این اجماع مرکب به ناکارآمدی و فساد در کشور، به مراتب از ارسال فیلم‌های سیاه به جشنواره‌های خارجی که دیروز گفتم، مخرب‌تر است!!»
او به بهانه دیدن فیلم «ابد و یک روز» احتمال سفارشی‌بودن آن از فراسوی مرزها را بعید ندانسته و نوشته بود: «... از نظر من، مخاطبان فیلم اهمیت دارند. ابد و یک روز یک فیلم کاملا درون‌خانوادگی است که دست‌کم می‌تواند برای نخبگان، مدیران و دلسوزان جامعه هشداردهنده باشد؛ درصورتی‌که این فیلم، به‌عنوان فیلم برگزیده به جشنواره‌های خارجی ارسال و از آن طریق چهره‌ای زشت و تحقیرشده از جامعه امروز ایران تصویر شود، اقدامی ضدملی تلقی خواهد شد و شبهه سفارشی‌بودن آن از فراسوی آب‌ها را تقویت می‌کند. نقش‌آفرینی نوید محمدزاده به‌عنوان یک معتاد عاصی و پرخاشگر را بسیار می‌پسندم و آن را با اثر ماندگار آقای مسعود کیمیایی در گوزن‌ها مقایسه‌کردنی می‌دانم».
ضرغامی با آمدن ماه رمضان هم پستی مناسبتی را به همین مورد اختصاص داده و نوشته است: «... اگر توفیق روزه‌داری شامل حالمان شد، آن هم در این گرمای فوق‌العاده و طولانی‌بودن روزها، بهترین دلیل بر «بودن ما» و شایستگی برای عمل به فریضه الهی است. با همراهان عزیزی که به دلایل شرعی نمی‌توانند روزه بگیرند، همدردی می‌کنیم! چراکه سختی و مشقت غبطه‌خوردن به روزه‌داران، سخت‌تر از روزه‌داری است..»
سرلشكر در اينستاگرم
محسن رضایی هم ازجمله فعالان اینستاگرامی است که اغلب پست‌های خود را به مطالبی درباره جنگ و سپاه اختصاص داده است. رضایی که چندی است دوباره لباس سپاه با درجه سرلکشری را به تن می‌کند، در یکی از پست‌های خود که تصویر خود و مقام معظم رهبری را در لباس نظامی نشان می‌دهد، درباره اقتصاد مقاومتی نوشته است: «... متأسفانه اشکالات نظام اداری و مدیریتی كشور و برخی فسادها و تبعیض و پارتی‌بازی هنوز وجود دارد. #بي_اعتمادي به جوانان كشور و زدوخوردهاي سياسي مانع پيشرفت كشور است. دولت‌ها باید اجازه دهند ‌#انقلاب_اسلامی، وارد اقتصاد ملی شود. اگر هم خودشان نمی‌توانند، باید اجازه بدهند نیروهای انقلاب همان‌طور كه #شاه را بیرون كردند، #صدام_حسین را از خاك كشور فراری دادند، فقر، بی‌کاری و تبعیض را از این كشور بیرون كنند».
رضایی در یکی از پست‌های خود با انتشار تصویری از اعدام یک فیل که ظاهرا در آمریکا به وقوع پیوسته، چنین نوشته بود: «... مری اولین فیلی بود که در سال ۱۹۱۶ در آمریکا اعدام شد!» آیا ملتی با چنین فرهنگ عقب‌افتاده‌ای می‌تواند ظرف صد سال مستعد پیشرفت باشد؛ ولی ما با آن تمدن چندهزارساله ایرانی و چهارده قرن تمدن درخشان اسلامی نمی‌توانیم پیشرفت کنیم؟»رضایی در پست رمضانی خود هم چنین نوشت: «..درحقيقت معنای روزه اين است كه براي حضور در نزد خدا بايد دل از دنيا بكنيم و به مردم و به‌ویژه محرومان و فقرا كه عيال خدا هستند، برسيم تا سر سفره خدا قرار گيريم که برکت در چنین سفره‌ای است».
علی لاریجانی، رئیس مجلس، محمدرضا عارف، مصطفی معین و پایگاه‌های مختلف اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری هم صفحاتی را در اینستاگرام دارند که بیشتر به مناسبت‌های تاریخی و اخبار و تحلیل می‌پردازند.خیلی از منتسبان و خویشاوندان سیاسی‌ها هم از فعالان اینستاگرامی هستند که به واسطه انتشار تصاویری از شکل زندگی خود، تصویر روشن‌تری از این طبقه به دست می‌دهند. تصویری که اگر دست‌کم تا دهه گذشته جزء پشت پرده‌ها محسوب می‌شد، امروز در دسترس است.