اوین؛ یک گام دیگر به سوی پارک

تدبیر24:  نخستین‌بار آیت‌الله طالقانی در اولین روزهای پس از انقلاب خبر از تبدیل زندان اوین به پارک عمومی داد و از شهردار وقت تهران خواست پیگیر این موضوع باشد. ٣٨ سال از آن زمان گذشته است و بحث تبدیل اوین به پارک مدتی است که هر از گاهي از زبان مسئولان مرتبط در شهرداری، قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها شنیده می‌شود. در جدیدترین خبر دراین‌باره، روز گذشته رئیس سازمان زندان‌ها از ارسال پیش‌نویس‌ تفاهم اولیه برای تبدیل زندان اوین به یک پارک عمومی برای پایتخت‌نشینان خبر داد. اصغر جهانگیر در حاشیه همایش سراسری قوه قضائیه با حضور در جمع خبرنگاران درخصوص آخرین وضعیت تبدیل زندان اوین به یک پارک عمومی گفت: ما پیش‌نویس تفاهم‌نامه اولیه را آماده کردیم و چند روز پیش به شهرداری فرستادیم. در این پیش‌نویس تعهدات دوطرفه مطرح شد، ما یک‌سری نیازها برای آماده‌کردن جای جدید داریم و باید با شهرداری توافق کنیم که آنجا تکمیل و تحویل داده شود تا امکان انتقال زندانیان به جای جدید را داشته باشیم. جهانگیر با بیان اینکه در استان تهران به آن معنا، زندان نداریم، گفت: بیشتر زندان‌ها در استان البرز قرار دارد به‌همین‌خاطر باید برای تهران زندان مخصوص داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا با انتقال زندانیان اوین به ندامتگاه تهران بزرگ تفکیک زندانیان صورت می‌گیرد یا خیر، گفت: «زندان تهران بزرگ چهار فاز دارد که هر فاز دو هزار نفر گنجایش دارد. زمانی که فازهای جدید راه‌اندازی شود تفکیک‌های خوبی صورت می‌گیرد و حتی محکومین سابقه‌دار از محکومین جدید و کم‌سابقه جدا خواهند شد».
اولین‌بار اردیبهشت سال ٩٤ بود که محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، در یکی برنامه عمومی اعلام کرد: «براساس مذاکراتی که با آیت‌الله آملی‌لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، داشته‌ایم مقرر شد شهرداری تهران و این قوه برای مجموعه اوین و زندان اوین بوستانی را مهیا کند تا این مجموعه نیز همانند باغ‌موزه زندان قصر، به پارک تبدیل شود». پیش از این البته در سال ٩١ هم خبرهایی در این رابطه مطرح شد اما هیچ‌وقت جدی گرفته نشد و خیلی زود با واکنش مسئولان سازمان زندان‌ها که گفته بودند: «هنوز وقت اعلام چنین طرحی نشده زیرا این طرح تازه در مرحله گفت‌وگوی مقدماتی قرار دارد» از یادها رفت. این‌بار اما مذاکره با شخص اول قوه قضائیه در این رابطه حکایت از جدی‌شدن ماجرا داشت.
سال ۹۱ زمانی که غلامحسین اسماعیلی، رئیس وقت دادگستری استان تهران، سمت ریاست سازمان زندان‌های کشور را برعهده داشت درخصوص انتقال زندان‌ها به خارج از شهر‌ها گفته بود: «انتقال هفت زندان بزرگ کشور به خارج از شهرها نیازمند ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه است و مطالعات انتقال این هفت زندان و سازوکارهای آن انجام شده و قرار است بودجه آن از واگذاری سهام شرکت‌های قابل واگذاری تأمین شود. به این طریق پیمانکاران دستگاه‌های دولتی به‌جای در یافت پول مطالبات خود را در قالب سهام شرکت‌های سودده براساس اصل ۴۴ قانون اساسی دریافت می‌کنند و هزینه این تبادل سهام صرف ساخت این پروژه‌ها می‌شود».
با‌این‌حال این بحث از سال گذشته تاکنون همچنان به قوت خود باقی مانده است و هر از گاهي هم جزئیاتی جدید درباره آن منتشر می‌شود.
خردادماه گذشته و پیش از اظهارنظر اخیر رئیس سازمان زندان‌ها، شهردار تهران در جلسه مشترک مدیران اداری و قضائی استان تهران درخصوص انتقال زندان اوین اعلام کرد: «زندان اوین به صورت تهاتری به شهرداری تهران واگذار می‌شود و برنامه‌ای برای تبدیل زندان اوین به موزه و پارک عمومی در دستور کار شهرداری قرار دارد. دراین‌زمینه با جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌ها صحبت‌های داشته‌ایم و قرار شد جلسه اجرائی آن هرچه‌سریع‌تر برگزار شود. امیدوارم تبدیل زندان اوین به پارک در دوره آیت‌الله آملی‌لاریجانی اجرائی شود تا از این طریق مشکلات قوه، شهرداری و شهروندان تهرانی مرتفع شود؛ البته موافقت رئیس قوه قضائیه را دراین‌خصوص گرفته‌ایم و منتظر ابلاغ آن از سوی رئیس قوه قضائیه هستیم».
رئیس سازمان زندان‌های کل کشور هم در حاشیه دیدار رئیس قوه قضائیه با قضات و کارکنان دستگاه قضائی درخصوص فروش زندان اوین و تبدیل آن به پارک چنین خبری داد: «قرار است کارشناس‌های ما و کارشناسان شهرداری بررسی کنند تا اول قیمت زندان اوین مشخص شود و بعد منتظر بمانیم که شهرداری به چه نحوی می‌خواهد آنچه را که برای انتقال زندان لازم است فراهم و تعهدات خود را عملی کند. زندان اوین ۴۰ هکتار است و کارشناس باید قیمت را تعیین کند».
زندان اوین معروف‌ترین زندان کشور است، در دهه ٤٠ خورشیدی در زمینی به مساحت ٤٣ هکتار که گفته می‌شود متعلق به سیدضیاءالدین طباطبایی عامل سیاسی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ ساخته شد. بسیاری از چهره‌های مشهور سیاسی ایران دوران حبس خود را در این زندان سپري كرده‌اند؛ زندانی که طبق آخرین آمارها هم‌اکنون حدود شش هزار زندانی از محکومان جرائم مالی و امنیتی در آن نگهداری می‌شوند.