گردش مالی مواد‌مخدر در ایران

تدبیر24:  حوالی پایتخت، بعد از شهریار، در نزدیکی معدن شن و یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های لبنیاتی ایران، مهاجرهایی از زابل در استان سیستان و بلوچستان کنار هم جمع شده‌اند و در کپرهایی حلبی، روزگار می‌گذرانند. آنها بخشی از جمعیت ۱۱ میلیون حاشیه‌نشینی را تشکیل می‌دهند که وزیر کشور در آماری رسمی از وجودشان خبر داده است. جمعیت دانشجویی امام علی (ع) که سازمان مردم‌نهادی است در این حاشیه‌ها حضور دارد و برای کودکان آن‌جا برنامه‌های آموزشی برگزار می‌کند. یکی از اعضای این جمعیت درباره حاشیه‌ای نزدیک به شهریار در استان تهران می‌گوید: «اوضاع این منطقه خیلی وحشتناک است. تقریبا همه خانواده‌ها معتاد هستند. اعتیاد در بین بچه‌ها هم زیاد است. بعضی‌هایشان از دود مصرف پدر و مادر به شکل بخوری معتاد شده‌‌اند و بعضی‌هایشان را هم خود خانواده‌ها معتاد کرده‌اند.» چندی پیش امیرمحمد کودک چهار سال و هفت ماه معتاد که در یکی از خانه‌های همین منطقه با والدینی معتاد و متکدی در حال جدال با مرگ بود توسط دانشجویان فعال در این منطقه از شهریار به بیمارستان تهران منتقل شد. به گفته دانشجویان مرکز تخصصی درمانی برای کودکان معتاد وجود ندارد. بیمارستان لقمان، تنها آنهایی را پذیرش می‌کند که اوردوز کرده باشند، مرکز درمانی طیبه نیز که حالا امیرمحمد در آن بستری است، به خاطر غده‌های بدنش او را پذیرش کرده است؛ غده ای که دکترها هنوز نتوانسته‌اند تشخیص دهند که برای چیست.

تولد هفته‌ای ۳ نوزاد معتاد در اصفهان

آمار دقیقی از تعداد کودکان معتاد در دست نیست و بیشتر از آنکه برای شناخت و بهبود وضعیت آنها تلاش شود، سعی به انکار وجود این پدیده‌‌ می‌شود. برای نمونه، علیرضا جزینی، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته بود، تنها چهار یا پنج نفر کودک معتاد در تهران وجود دارد. اما فاطمه دانشور، رئیس کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اتاق ایران به تازگی آمار جدیدی را ارائه داده است. بر اساس تحقیقات او در شورای شهر تهران، در پنج بیمارستان، ۱۵۰ کودک مبتلا به اعتیاد بوده‌اند. مصطفی هادی‌زاده، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در استان اصفهان نیز می‌گوید: «در اصفهان  هر هفته سه نوزاد معتاد متولد می‌شود که این آمار به صورت سالانه به۱۵۰ نوزاد می‌رسد. »

جایگاه ایران در بازار مواد مخدر

اداره مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد، گزارشی را از وضعیت بازار مواد مخدر در سال ۲۰۱۵ ارائه داده است که در این گزارش ۱۶۲ صفحه‌ای، ۱۶ بار نام ایران تکرار شده است. بر اساس این گزارش، سازمان ملل، ایران را در دسته کشورهایی می‌داند که بازار جهانی مواد مخدر در آن ریشه دارد و به خاطر نزدیکی به کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان، به محل عبوری برای مواد مخدر و تجارت آن تبدیل شده است. جنجالی‌ترین آمارها را درباره اندازه بازار مواد مخدر در ایران، علی هاشمی ارائه داده است. رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، گردش مالی مواد مخدر را سالانه در دنیا ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند و درباره وضعیت ایران چنین روایت می‌کند: «به جرات می‌توانم بگویم که از اول انقلاب تا الان حتی یک درصد هم به اقتصاد مافیای مواد مخدر در کشور خسارت وارد نشده و روزانه ۱۱۰ میلیارد تومان از پول مردم در راه مواد مخدر از بین می‌رود.» بر اساس آخرین تحقیقات در سال ١٣٨٣، میزان خسارت اقتصادی وارد شده به کشور به دلیل مواد مخدر ١٢‌ میلیارد دلار بوده است؛ به ‌این ‌ترتیب سالانه ۴۵ هزار ‌میلیارد تومان از اقتصاد کشور از طریق مواد مخدر دود می‌شود و به چشم مردم می‌رود. البته آمارهای مسئولان مختلف با هم متفاوت است. علی جزینی، قائم مقام سابق دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر حجم تجارت مواد مخدر را در دنیا ۶۰۰ میلیارد دلار عنوان می‌کند و سهم ایران را سه میلیارد دلار می‌داند. همه بررسی‌ها نشان می‌دهد هنوز در ایران درباره اندازه بازار مواد مخدر و میزان مصرف‌کنندگان آن، وفاقی وجود ندارد. البته نهادهای بین‌المللی آمارهایی را ارائه کرده‌اند. به گزارش خبرآنلاین،بنیاد هریتیج، که یک نهاد مطالعاتی در آمریکاست، حجم اقتصاد سایه‌ای ایران را ۱۹ درصد برآورد کرده و نوشته است: دخالت‌های شدید و چکشی دولت ایران باعث شده اقصاد رسمی در رکود باقی مانده باشد، در حالی که فعالیت‌های اقتصادی غیررسمی در حال گسترش است.