تدبیر24: مهدی قدیمی- فقط چهار روز به روز ۲۶ تیرماه، یعنی سالگرد آغاز به کار شورای نگهبان باقی است و درحالیکه در این روز باید تکلیف سه فقیه و سه حقوقدان این شورا مشخص شود، امروز نمایندگان مجلس درباره سه چهرهای که در جایگاه حقوقدان شورای نگهبان قرار خواهند گرفت، تصمیمگیری میکنند. هرچند دوره فعالیت شورای نگهبان ششساله است اما نیمی از شش حقوقدان و نیمی از شش فقیه این شورا، در سال سوم هر دوره تغییر میکنند. برهمیناساس بود که تابستان سال ٩٢، مقام معظم رهبری در حکمی آیتالله مؤمن، آیتالله هاشمیشاهرودی و آیتالله یزدی را برای یک دوره ششساله دیگر در جایگاه خود ابقا کردند. همچنین با توجه به اینکه یکی از فقهای شورای نگهبان یعنی آیتالله رضوانی از دنیا رفته بود، رهبری در همان تیرماه سال ٩٢، آیتالله شبزندهدار را نیز بهجای او منصوب کردند. برهمیناساس حالا نوبت آیتالله جنتی و آیتالله مدرسییزدی است که با توجه به پایان دوره ششساله حضورشان در این دوره از شورای نگهبان، رهبری درباره ابقا یا جایگزینی آنها تصمیمگیری کنند. همچنین آیتالله شبزندهدار که سال ٩٢ جایگزین آیتالله رضوانی شده بود نیز امسال باید با توجه به پایانیافتن دوره مرحوم رضوانی، یا مجددا ابقا شود یا با نظر رهبری جای خود را به فقیهی دیگر بدهد.
سخنگوی محبوب آیتالله جنتی بازمیگردد؟
اما درباره شش حقوقدان شورای نگهبان اوضاع به گونهای دیگر است. براساس قانون، اختیار معرفی حقوقدانان شورای نگهبان به تعداد بیش از افراد مورد نیاز، به عهده رئیس قوه قضائیه است و مجلس شورای اسلامی موظف است فقط از میان افراد معرفیشده، تعداد لازم را انتخاب کند. تیرماه سال ٩٢ و درحالیکه دوره ششساله عباسعلی کدخدایی و حسینعلی امیری و محسن اسماعیلی به پایان رسیده بود، قوه قضائیه امیری را دوباره به مجلس معرفی نکرد و محسن اسماعیلی در کنار کدخدایی به همراه سام سوادکوهی و نجاتالله ابراهیمیان به مجلس معرفی شدند. نمایندگان مجلس نهم در روزهای بعد از انتخابات سال ٩٢، «محسن اسماعیلی، سام سوادکوهیفر و نجاتالله ابراهیمیان» را به عنوان حقوقدانان جدید شورای نگهبان برگزیدند و عباسعلی کدخدایی مجبور شد با رأی نمایندگان از کرسی شورای نگهبان خداحافظی کند. پس از آن آیتالله جنتی او را به عنوان مشاور خود در شورای نگهبان منصوب کرد و در ماههای اخیر و پس از انتخاب آیتالله جنتی به عنوان رئیس مجلس خبرگان، کدخدایی از سوی جنتی به عنوان رئیس حوزه ریاست مجلس خبرگان نیز منصوب شد.
حالا و در پایان دوره ششساله سه حقوقدان دیگر شورای نگهبان، بار دیگر این حقوقدان محبوب آیتالله جنتی از سوی ریاست قوه قضائیه به مجلس معرفی شده تا درصورت جلب آرای نمایندگان به شورای نگهبان بازگردد. او در آخرین دوره حضور خود در شورای نگهبان و پس از رفتن غلامحسین الهام از این شورا، مسئولیت سخنگویی شورای نگهبان را بر عهده گرفت. مسئولیتی که پس از او به نجاتالله ابراهیمیان رسید و تفاوتهای ابراهیمیان با کدخدایی آنقدر زیاد بود که در سه سال گذشته، خبرنگاران و اهالی سیاست بهشدت از سخنگویی ابراهیمیان استقبال میکردند. به همان نسبتی که بین او و اهالی سیاست رسانه، رابطه خوبی برقرار بود، رابطه او با دبیر شورای نگهبان، کاملا برخلاف رابطه سخنگوی پیشین با دبیر بود. به گونهاي كه کار به جایی رسید که در اوج بررسی صلاحیتها در انتخابات مجلس دهم در زمستان ٩٤، ابراهیمیان اعلام کرد از سخنگویی شورا استعفا داده است. پس از او سیامک رهپیک بدون اینکه رسما به عنوان سخنگوی شورا معرفی شود، وظایف سخنگویی را ایفا کرد؛ اما حالا و در پایان دوره ششساله رهپیک و علیزاده و سلیمی، تنها علیزاده دوباره به مجلس معرفی شده و اثری از نام رهپیک و سلیمی در بین نامزدهای معرفیشده وجود ندارد. چهار روز دیگر دوره عضویت «محمدرضا علیزاده، سیامک رهپیک و محمد سلیمی» در شورای نگهبان به پایان میرسد و امروز باید نمایندگان مجلس یازدهم از بین عباسعلی کدخدایی، محمدرضا علیزاده، محمدهادی صادقی، سیدفضلالله موسوی و احمد بیگی حبیبآبادی، سه نفر را به عنوان حقوقدانان شورای نگهبان برای یک دوره ششساله دیگر انتخاب کنند.
٥ گزینه معرفیشده چه کسانی هستند
درباره رزومه و سوابق پنج گزینهای که برای تصدی منصب حقوقدانی شورای نگهبان معرفی شدهاند، روز گذشته خبرگزاری تسنیم گزارشی منتشر کرد که براساس آن عباسعلی کدخدایی مدرک کارشناسی حقوق خود را از دانشگاه تهران دریافت کرده و پس از اخذ مدرک کارشناسی در وزارت سپاه سابق مشغول و پس از پایان جنگ تحمیلی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بورسیه شده است. بهگزارش تسنیم کدخدایی مدرک کارشناسیارشد خود را در رشته حقوق اساسی تطبیقی و مدرک دکترای خود را از دانشگاه «هال» انگلستان در رشته حقوق بینالملل دریافت کرده و هماکنون عضو هیأتعلمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. براساس گزارش تسنیم، کدخدایی بعد از شورای نگهبان، با حکم مقام معظم رهبری به عضویت هیأت حل اختلاف قوا و تنظیم قوای سهگانه درآمده و این خبرگزاری، یکی از ویژگیهای مهم کدخدایی را حضور او در شورای نگهبان در مقطع انتخابات سال ٨٨ بیان کرده است. به نوشته تسنیم «او در این دوره برخلاف برخی خواص، عملکرد بسیار روشنی در حمایت از نظام اسلامی داشت و به واسطه مسئولیتش از آرای مردم که همان حقالناس است، صیانت کرد».
تسنیم درباره محمدرضا علیزاده، عضو فعلی حقوقدانان شورای نگهبان که بار دیگر برای تصدی این عنوان به مجلس معرفی شده هم نوشته که او دارای مدرک کارشناسیارشد حقوق است و از دوره دوم تا ششم در شورای نگهبان حضور داشته و باسابقهترین عضو حقوقدان شورای نگهبان به حساب میآید. ازجمله سوابق او نیز معاون رئیس قوهقضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، معاون بازرسی کل کشور، دادستان انقلاب اسلامی قائمشهر، مدیرکل ارزشیابی قضات و قائممقام دبیر شورای نگهبان بوده است.
محمد هادی صادقی، دیگر گزینه معرفیشده از سوی شورای نگهبان هم دارای دکترای حقوق جزا و دانشیار دانشگاه شیراز است. از سوابق شغلی او میتوان به ریاست دانشگاه، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی، عضو هیأتعلمی و رئیس بخش حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه شیراز اشاره کرد. در کارنامه صادقی مسئولیت و فعالیت در ستاد انتخاباتی علی لاریجانی در دوره انتخابات ریاستجمهوری دوره نهم دیده میشود.
سیدفضلالله موسوی، دیگر گزینهای است که به مجلس معرفی شده و دارای مدرک دکتراي حقوق بینالملل از دانشگاه تهران است. او نماینده مردم تهران در مجلس هفتم و رئیس سابق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و همچنین عضو هیأتعلمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بوده و در سال ٩٠ به عنوان استاد نمونه در سطح کشور انتخاب شده است.
آخرین گزینه معرفیشده به مجلس هم احمد بیگی حبیبآبادی از قضات باسابقه دادگستری است. او که در دورهای مشاورت آیتالله صادق آملیلاریجانی را عهدهدار بوده است، در سال ٨٩ از سوی رئیس دستگاه قضا برای حضور در شورای نگهبان به مجلس شورای اسلامی معرفی شد که موفق به جلب نظر نمایندگان برای عضویت در این شورا نشد.