تدبیر24: گزارشهاي منتشر شده درباره پرونده بابك زنجاني از نقش و تاثير چهرههاي خارجي در مسير اين پرونده حكايت دارد؛ چهرههايي از جمله رهبر شناخته شده مذهبي تركيه فتحا... گولن و يك تاجر گمنام تاجيك به نام رستم اف. از همان ابتداي طرح نام بابك زنجاني به عنوان متهم فساد اقتصادي در دوران تحريمها و سپس بازداشت و محاكمه او، نام كشورها و اشخاص مختلفي با تابعيتهاي غيرايراني دائما به گوش ميرسيد. شناخته شدهترين اين چهرهها شريك ايرانيتبار او به نام رضا ضراب بود كه با وجود تبار ايرانياش تابعيت كشور تركيه را داشت و ازدواج او با يكي از خوانندگان مشهور ترك، او را براي ايرانيها به نامي آشنا تبديل كرده است.
ارتباط فتحا... گولن با بازداشت رضا ضراب
نام رضا ضراب پس از آنكه چند ماه قبل با وجود آگاهي از دستگيري به آمريكا سفر كرد و بازداشت شد ديگر كمتر به گوش ميرسيد اما در ماجراي كودتاي نافرجام در تركيه و بالا گرفتن اتهام افكنيهاي دوسويه اردوغان و گولن، نام رضا ضراب دوباره شنيده ميشود. آذر ماه سال گذشته بود كه با افشاي ابعاد تازهاي از پرونده ضراب مشخص شد، او ارتباطات نزديكي با بلال طيب اردوغان، پسر نخست وزير وقت تركيه داشته است. بر همين اساس اين احتمال قوت گرفت كه بار ديگر دولت تركيه با اتهامات جديدي در زمينههاي فساد مالي روبهرو شود. اين مسائل پس از آن مطرح شد كه حدود ۵۰ نفر از جمله رضا ضراب، پسران دو وزير كابينه اردوغان و رئيس هالك بانك در جريان آنچه پرونده بزرگ فساد مالي نام گرفت، براي مدتي بازداشت شدند. بلافاصله بعد از اين اتفاق رجب طيب اردوغان، اين بازداشتها را «توطئهاي عليه دولت پاكدست حزب عدالت و توسعه خواند» و پيروان فتحا... گولن، يار و طرفدار سابقشان را متهم به «سندسازي براي نزديكان دولت» كردند. اردوغان در برابر بحران سياسي ايجادشده در نتيجه افشا شدن پرونده فساد بزرگ مالي، بيكار ننشست. او تعداد قابل توجهي از وزيران را بركنار كرد و كابينهاش را تغيير داد. بعد سراغ نيروهاي پليس رفت و فرماندهان ارشد پليس را بركنار كرد. تغييرات گسترده اردوغان و تصويب و اصلاح قوانيني كه در مجلس با توسل به حزب متبوعش كه حزب حاكم پارلمان نيز هست، انجام داد، باعث شد قدرت دولت بيش از پيش شود و نخستوزير بتواند با آنچه توطئه عليه دولتش خوانده بود، مقابله كند. به اين ترتيب در نبردي سياسي كه اردوغان از آن پيروز بيرون آمد، رضا ضراب و ساير متهمان نيز آزاد شدند. اكنون اما و با بالا گرفتن اتهام زنيها درباره عوامل اصلي كودتاي اخير در تركيه، روزنامه المانيتور در گزارش مفصلي كه درباره علت مخالفت ديرينه گولن با ايران منتشر كرده، انگشت اتهام را درباره بازداشت ضراب در آمريكا متوجه گولن كرده و لابيهاي او را بيتاثير ندانسته است.
شريك ناشناخته زنجاني در تاجيكستان
هر قدر رضا ضراب براي ايرانيها طي دو سال اخير نامي آشنا بوده، نامي از«رستم اف» شريك تاجيكستاني بابك زنجاني در رسانههاي ايران به ميان نيامده است. نخستينبار نام رستم اف در دوازدهمين جلسه دادگاه بابك زنجاني كه ٢۰ آبان ٩۴ برده شد؛ مرتضي تورگ، معاون دادستان تهران، با اشاره به وعدههاي زنجاني براي پرداخت بدهي خود در مدت بازداشت گفته بود:«آقاي زنجاني اعلام كرده بود با شخصي به نام رستم ملاقات میكند تا مسير پرداخت بدهي را به او بياموزد. اين درخواست و تمهيد مقدمات فراهم شد اما باز هم از عودت پول خبري نبود. او در تاريخ ١٢ مرداد سال ٩٣ مكاتبهاي با وكيل مدني خود در تركيه انجام داد و اعلام كرد با توجه به اينكه قرار است ٢/٢ ميليارد يورو به وسيله رستم و از طريق بانك كوندون چين واريز شود، شمارهحسابهايي را به وي اعلام كنيد تا اين كار صورت گيرد. در تاريخ ١۴ مرداد سال ٩٣ قائممقام او اين دستور را اجرا كرد و با وجود انجام كارها هنوز از پول خبري نيست». پس از اين، نام اين شريك خارجي از زبان وكيل شركت نفت شنيده شد؛ او گفت: «شنيدهايم يكي از شركاي تاجيكستاني بابك زنجاني به نام رستم گفته حاضر است از طريق بانك «كوندون» ضمانتنامهاي صادر كند كه بعد از يك سال ميتوان آن را وصول كرد». البته رستم براي صدور اين ضمانتنامه شرطي هم گذاشته بود؛ «رستم، شريك تاجيكستاني بابك زنجاني اعلام كرده حاضر است ضمانتنامهاي بانكي براي پرداخت بدهي شريكش صادر كند اما با اين شرط كه به محض امضاي ضمانتنامه، زنجاني از زندان آزاد شود».غلامحسين محسنياژهاي سخنگوي قوه قضائيه در واكنش به اين پيشنهاد گفت: «وكيل زنجاني گفته بود كه شركاي او در خارج از كشور حاضر هستند وثيقه بگذارند. ما گفتيم از خدايمان است و خيلي خوب است كه اگر كسي ١۰ هزار ميليارد وثيقه بگذارد. هياتي مركب از وزارت نفت، بانك مركزي و وكيل زنجاني عازم كشوري شدند كه ادعا ميشد در آنجا افرادي حاضر به گذاشتن وثيقه هستند اما هيچ چيزي عايدشان نشد و تنها وعدههاي نسيه و ناپذيرفتني شنيدند». معاون اول قوه قضائيه ادامه داد: «افرادي كه وكيل زنجاني از آنها صحبت ميكرد، شرط كردند كه حتما قوه قضائيه قول دهد تا زنجاني را آزاد كند. ما گفتيم فرض كنيد ما چنين قولي را داديم، شما ميخواهيد چه كار كنيد كه آنها گفتند ما پول را به حسابي كه شما ميدهيد به عنوان وثيقه واريز نميكنيم؛ بلكه آن را به حساب يك بانك واسط ميريزيم و آنها تضمين ميكنند كه بانك واسطه هم قبول نكرد». در همين گير ودار وكيلمدافع بابك زنجاني با انتقاد از رسانهاي شدن آمادگي شريك تاجيكستاني موكلش مبني بر صدور ضمانتنامه بانكي و آزادي زنجاني به محض صدور ضمانتنامه ادعا كرد: «اين موضوع محرمانه بوده و در تمام مذاكرات و نشستها و گفتوگو و مكاتبات بر جنبه محرمانهبودن قضيه تاكيد فراوان شده بود؛ بهويژه اينكه بانكهايي كه قرار است در اين كار همكاري كنند و شركاي زنجاني، ملاحظات خاص سياسي، اقتصادي و امنيتي خود را دارند. متاسفانه در تاريخ دوم مرداد ٩۵ مدير امور حقوقي شركت نفت با خبرگزاري شانا مصاحبه كرد و از چند كشور نام برد، مبني بر اينكه با برخي بانكهاي فلان كشور مكاتبه شده است. فرداي آن روز خبرنگاران از مسئولان آن بانك خارجي سوال ميكنند كه آيا زنجاني در اينجا پول دارد يا خير؟ آنها هم در محذوريت و معذوريت قرار ميگيرند و اين ايجاد مشكل ميكند».
رستماف كيست؟
سايت رسمي رئيسجمهوري تاجيكستان رستم سعيداف را تاجري محلي معرفي كرده و نوشته است: «در روستاي هيسور رئيسجمهوري، امامعلي رحمان، در راهاندازي يك هتل زيبا و مركز خدمات زيبايي مدرن با استانداردهاي بينالمللي كه به وسيله تاجر محلي، رستم سعيداف ساخته شده، مشاركت داشت». رستم سعيداف عضو هياتمديره شركت هواپيمايي آسيااكسپرس در تاجيكستان است. خبرگزاري رسمي دولت تاجيكستان در گزارشي كه در سال ٢۰١٣ منتشر شد، اعلام كرده بود: «غير از شركت هواپيمايي آسيااكسپرس، شركت اتوبوسراني دوشنبه باس ترمينال و همچنين سيتيسنتر دوشنبه در مالكيت بابك زنجاني است. يك سايت خبري هم درباره او نوشته است:«كنت (بانك ارزش) متعلق به بابك زنجاني است كه گفته ميشود براي كمك به دولت ايران براي دورزدن تحريمها از آن استفاده ميشد. شركت هواپيمايي آسيااكسپرس از شركتهاي زيرمجموعه كنت است. رستم سعيداف عضو هياتمديره اين شركت است».