۸۰ هزار میلیارد ضررسالانه آلودگی در ایران

   تدبیر24:هر چند بررسی‌ها نشان می دهد آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهر‌های ایران به دنبال اتخاذ تمهیداتی از جمله حذف بنزین بی کیفیت و توزیع بنزین استاندارد نسبت به چند سال گذشته بهبود یافته است، اما آلودگی همچنان از مهم‌ترین معضلات پایتخت ایران و برخی دیگر از شهر‌های کشور است. این در حالی است که در سال‌های اخیر با تغییر الگوی آلودگی نیز مواجه بوده‌ایم، به گونه‌ای که آلودگی از طریق سوخت تبدیل به آلودگی از طریق هجوم ریزگرد‌ها شده است. برآورد‌های تازه نشان می‌دهد خسارت اقتصادی آلودگی هوا در کشور هر سال ۲۳ میلیارد دلار معادل ۸۰ هزار میلیارد تومان است.

 بررسی‌های جدید بانک جهانی نشان می‌دهد آلودگی هوا پس از سیگار، رژیم غذایی و چاقی چهارمین علت مرگ و میر زودرس در جهان است. همچنین هوای آلوده عوارض اقتصادی سهمگینی برای کشورهای در حال توسعه به همراه دارد و سالانه بیش از پنج تریلیون دلار هزینه در سطح جهانی صرف تعطیلی روزهای کاری در اثر آلودگی هوا و هزینه های پیشگیری از مرگ و میر زودرس می شود. بر اساس گزارش جدید بانک جهانی، آلودگی هوا سالانه بیش از ۵/۵ میلیون کشته دارد. این گزارش با اشاره به اینکه آلودگی هوا روند رشد کشورهای در حال توسعه را کند می‌کند، خطرات ناشی از آلودگی هوا بر سلامتی را در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته ارزیابی کرده است. همچنین کشور چین بیشترین ضرر را از ناحیه آلودگی هوا متحمل شده و در سال ۲۰۱۳ رقمی معادل ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور هزینه آلودگی هوا گشته است. کشورهای هند و سریلانکا به ترتیب ۷/۶۹درصد و هشت درصد از تولید ناخالصی خود را، طی سال ۲۰۱۳، صرف هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا کرده اند. گزارش بانک جهانی همچنین این هزینه را برای ایران حدود ۳/۲ درصد تولید ناخالص داخلی برآورد کرده است. از سویی ایران بر اساس سال معیار ۲۰۱۳، با ۹۹۷ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارد. به گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، بدین ترتیب رقم هزینه کشورمان در آلودگی هوا بر اساس قیمت دلار فعلی، ۸۰ هزار میلیارد تومان در هر سال است. بر اساس گزارش بانک جهانی، مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا در ایران نیز در طی دو دهه گذشته رشد کرده و از ۱۷ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به بیش از ۲۱ هزار نفر در سال ۲۰۱۳ رسیده است. آلودگی هوا برای کشورهای توسعه‌یافته نیز کم هزینه نیست و سالانه ده ها میلیارد دلار در این کشورها صرف هزینه‌های پیشگیری از مرگ و میر زودرس می‌شود. بر اساس این گزارش، آلودگی هوا برای ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و آلمان به ترتیب ۴۵، ۶/۷ و ۱۸ میلیارد دلار هزینه سالانه در بردارد. کشور ۴۰۰ هزار نفری ایسلند کم‌ترین میزان هزینه را بابت آلودگی هوا می‌پردازد (حدود سه میلیون دلار) و این کشور بر اساس گزارش بانک جهانی پاک‌ترین هوای جهان را دارد. بانک جهانی، بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، در گزارش مفصل خود اعلام کرده که سالانه ۵/۵ میلیون مورد مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا است و این میزان معادل یک مورد از هر ۱۰ مرگ و میر در جهان است. آلودگی هوا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی، ریوی، ناراحتی‌های قلبی و سرطان شود. این میزان شش برابر مرگ و میر ناشی از بیماری مالاریا است. سازمان بانک جهانی بدون به حساب آوردن هزینه‌های درمانی برای معالجه بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا، تخمین زده است اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۳ هزینه‌ای حدود ۲۲۵ میلیارد دلار به دلیل مرگ و میرهای زودرس طی روزهای کاری که در اثر آلودگی هوا تعطیل شده، متحمل گشته است، اما این مقدار هزینه تخمین زده شده هنگامی که هزینه‌های پیشگیری از مرگ و میر زودرس نیز در نظر گرفته شود، به بیش از پنج تریلیون دلار افزایش می‌یابد. شایان ذکر است، منظور از هزینه‌های پیشگیری از مرگ و میر زودرس هزینه‌هایی است که مردم جهت محافظت خود در برابر مرگ ناشی از آلودگی هوا متحمل می‌شوند. باید توجه داشت هزینه‌های ناشی از درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا در این محاسبات در نظر گرفته نشد. به گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، «هزینه اقتصادی ناشی از آلودگی هوا»، خطراتی که آلودگی هوا بر سلامت می‌تواند داشته باشد در کشورهای در حال توسعه بیشترین میزان است. در سال ۲۰۱۳ حدود ۹۳ درصد از میزان مرگ و میرها و بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا در این کشورها رخ داد، در جایی که ۹۰ درصد از جمعیت کشورها در معرض تراز بالایی از آلاینده های خطرناک قرار داشتند. بر اساس گفته نویسندگان، «آلودگی هوا تنها یک عامل تهدید کننده سلامت نیست بلکه یک عامل عقب کشاندن کشورها است. آلودگی هوا با افزایش میزان مرگ‌و‌میر و بروز بیماری‌های متعدد منجر به کاهش کیفیت زندگی خواهد شد. در نتیجه آلودگی هوا با کاهش نیروی کار، سطح درآمد، بازدهی و اقتصاد را در این کشورها کاهش می دهد.» این مطالعه ارتباطی میان میزان توسعه اقتصادی جوامع و آلودگی هوا برقرار کرد. بین سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۳، با وجود توسعه اقتصادی و پیشرفت‌های پزشکی کشورها، هزینه های پیشگیری از مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا دو برابر شد و ضرر ناشی از دست دادن نیروی کارآمد به میزان ۴۰ درصد افزایش یافت. «امروزه آلودگی هوا به صورت یک چالش عظیم در آمده است و از سال ۱۹۹۰ میزان مواجهه با آلودگی هوا در اکثر کشورها افزایش یافته است، این میزان مواجهه به ویژه در کشورهای با جمعیت متراکم و مناطق به سرعت در حال رشد، از جمله آسیای جنوبی و آسیای شرقی، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.» بر اساس این گزارش، در دو دهه گذشته عامل آلودگی هوا از آلودگی آب به مراتب کشنده‌تر شده است و آمار مرگ و میرهای زودرس ناشی از آن از سال ۱۹۹۰ بدین سو به طور مداوم افزایش یافته است.

 اختلال در فرایند تنفس با ریزگردها

یک کارشناس محیط زیست درباره آلودگی هوا در گفت‌وگو با «آرمان امروز» می‌گوید: ما در آلودگی هوا در کنار مساله سوخت، ریزگردها را هم داریم. در مورد تولید سوخت باید گفت که به دلیل تحریم ها و برای جبران آن از پتروشیمی ها استفاده کردیم، یعنی بنزینی درست شد که آلوده ترین سوخت در تمام دنیا بود. اسماعیل کهرم می افزاید: ترکیبی در پتروشیمی ها به نام بنزن به وجود آمد که صد در صد سرطان زاست و پتروشیمی ها برای اینکه این بنزین در روز خوب بسوزد تا حدود ۵۰ درصد بنزن به آن زدند. در حالی که در اتحادیه اروپا بیشتر از دو تا سه درصد بنزن به بنزین نمی زنند. او ادامه می دهد: امروزه ساخت بنزین پتروشیمی ها متوقف شده و وقتی این اتفاق افتاد پای ریزگردها هم باز شد. کهرم اظهار می کند: خطرناک بودن ریزگردها با بنزین تولید پتروشیمی ها اصلا قابل مقایسه نیست، چون بنزن ها سرطان زا هستند. او عنوان می‌کند: البته ریزگرد‌ها وقتی از ۵/۲ نیترون پایین‌تر می روند، خطرناک می شوند و نمی گذارند فرایند نفس کشیدن خوب انجام شود. کهرم توضیح می دهد: ریزگردها و بنزن دو روی یک سکه اند که هر دو آسیب‌زا هستند. حالا تصور کنید که اگر این دو با هم ترکیب می شدند، چه بلایی سر سلامتی انسان ها می آمد.