مقایسه قراردادهای نفتی آی پی سی و بای بک

تدبیر24: در قراردادهای جدید، در طرح های دارای اولویت، با استثنا نمودن میادین مشترک و میدان های دارای ریسک بالا که زمان در آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، امکان ثبت ذخایر و نه میدان در فهرست دارایی های پیمانکاران، وجود دارد. و ایرانی ها امیدوارند تا با چینش جدید مهره ها، بار دیگر موفقیت های دوره پیشین وزارت بیژن زنگنه را تکرار کنند. هرچند همچنان راهی دشوار و پر فراز و نشیب در برابر ماست.

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،در دوره تدوین قراردادهای جدید نفت ایران، هیات بازنگری اصرار داشت تا جنبه های مختلف قراردادها به گونه ای تنظیم شود که جذاب تر از قراردادهای بالادستی دولت عراق، همسایه غربی ایران، موسوم به قراردادهای خدمات فنی باشد. فراموش نکنید که دولت عراق در سال های اخیر، بیش از 150 میلیارد دلار قرارداد با شرکت های بین المللی امضا کرده که این عدد سه برابر مبلغ قراردادهای نفتی بیع متقابل ایران در دولت رییس جمهور نوگرای اسبق ایران، سید محمد خاتمی است. اما باید دانست که این مدل قراردادی را باید یک الگوی پیوندی دانست که در پاره ای موارد، جذاب تر از قراردادهای عراق بوده و تا حدود قابل توجهی از ویژگی های قراردادهای مشارکت در تولید بهره برده است. مدیرعامل توتال نیز اعلام نموده که تهران باید برای بازگشت ما به میادین نفت و گاز، شرایط جذاب تر و سودآورتری نسبت به عراق، ارائه کند.

در قراردادهای نفتی ایران، تلاش گردیده تا ضعف های قراردادهای بای بک، برطرف شود. در الگوی جدید، پیمانکاران در سه مرحله اکتشاف، توسعه و تولید حضور دارند. اگرچه در قراردادهای گذشته، زمان قراردادها 5 تا 7 سال انتخاب شده بود، اما در قراردادهای جدید، زمان آن به حدود 25 سال افزایش یافته است. نرخ سود شرکت های بین المللی نیز انعطاف پذیر و قابل مذاکره و براساس ریسک میدان، در نظر گرفته شده است. اما احتمالا مهمترین تفاوت این دو نسل قراردادها را باید در امکان ثبت ذخایر در فهرست دارایی های پیمانکاران دانست. البته تنها میادین مشترک و یا میدان های دارای ریسک بالا از این قابلیت برخوردار خواهند بود. در قانون اساسی و شریعت، مخازن نفتی جز انفال و متعلق به حکومت می باشد. شرایطی که در قراردادهای بای بک شاهد آن بوده ایم. اما در قراردادهای جدید، در طرح های دارای اولویت، با استثنا نمودن میادین مشترک و میدان های دارای ریسک بالا که زمان در آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، امکان ثبت ذخایر و نه میدان در فهرست دارایی های پیمانکاران، وجود دارد. و ایرانی ها امیدوارند تا با چینش جدید مهره ها، بار دیگر موفقیت های دوره پیشین وزارت بیژن زنگنه را تکرار کنند. هرچند همچنان راهی دشوار و پر فراز و نشیب در برابر ماست.

	بای بک	آی پی سی
مالکیت میدان	شرکت ملی نفت ایران	شرکت ملی نفت ایران. اما براساس شرایط خاص، شرکت پیمانکار می تواند ذخایر را در فهرست دارایی های خود ثبت کند. مالکیت مخزن فقط در میادین دارای ریسک بالا به ویژه میادین مشترک و دریای کاسپین امکان پذیر خواهد بود.
مالکیت نفت تولیدی	شرکت ملی نفت ایران	شرکت ملی نفت ایران/ پیمانکار. همانند قراردادهای مشارکت در تولید
عملیات بهره برداری	پیمانکار عملیات اکتشاف و توسعه را بر عهده دارد. شرکت ملی نفت ایران عملیات بهره برداری پس از راه اندازی را بر عهده می گیرد.	اکتشاف توسط شرکت ملی نفت ایران انجام می شود. توسعه و تولید به پیمانکار واگذار می شود. بهره برداری به صورت مشترک به صورت مشترک توسط دو طرف انجام خواهد شد. بدین ترتیب پیمانکار در دوره عمر میدان، مشارکت خواهد داشت.
بازگشت هزینه های شرکت پیمانکار	اصل سرمایه و سود سرمایه گذاری به صورت ثابت بازپرداخت می شود. دوره استهلاک محدود است.	هزینه های سرمایه گذاری و غیرسرمایه گذاری و هزینه های مالی بازپرداخت می شود. هزینه های اکتشاف بازپرداخت می گردد. این هزینه ها نباید از 50 درصد درآمدهای میدان فراتر رود. بهره به هزینه های توسعه پرداخت نخواهد شد. در صورت کاهش هزینه ها، مقدار تفاوت به عنوان پاداش به پیمانکار پرداخت می گردد. در صورت تغییر شرایط صنعت نفت، امکان بازنگری در مفاد قرارداد وجود دارد.
پاداش	ثابت و غیرقابل انعطاف براساس سهم از تولید و نرخ ثابت توافق شده بازگشت سرمایه	پاداش پیمانکار براساس تولید از میدان محقق می گردد. نرخ سود بر مبنای ریسک پروژه (کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد)خواهد بود. نرخ پاداش، قابل مذاکره خواهد بود.
دوره بازگشت سرمایه	براساس بازگشت هزینه سرمایه گذاری و پاداش از طریق فروش محصول	بازگشت هزینه های سرمایه گذاری در دوره 5 تا 7 ساله. پرداخت پاداش در کل دوره عمر میدان
مالیات	به صورت فرضی	30 تا 35 درصد (نهایی نشده است)
پاداش امضا	ندارد.	ندارد.
ریسک	پیمانکار همه ریسک افزایش هزینه ها را بر عهده می گیرد. شرکت ملی نفت ایران ریسک تغییر قیمت نفت را بر عهده می گیرد. پیمانکار ریسک عدم موفقیت در عملیات اکتشاف را بر عهده می گیرد.	پیمانکار ریسک های اکتشاف را بر عهده می گیرد. در صورت عدم موفقیت در اکتشاف، یک بلوک مجاور واگذار خواهد شد.
طول دوره قرارداد	نسل اول: 5 تا 7 سال. نسل سوم: 8 تا 12 سال	25 تا 30 سال. (7 تا 9 سال اکتشاف. 15 تا 20 سال توسعه و تولید)
رابطه پیمانکار و کارفرما	شرکت بین المللی نفتی تنها پیمانکار خواهد بود.	مشارکت میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت بین المللی نفتی، تضمین کننده انتقال فناوری، ریسک های مدیریتی و سرمایه گذاری خواهد بود.