فلسفه عاشورا بیداری وجدان انسان‌هاست

  تدبیر24:  آیت‌ا... محسن غرویان -درفلسفه عاشورا سه نکته مهم ازدیدگاه‌های مختلف نهفته است. نکته اول این است که باید در مجالس عزاداری امام حسین(ع) روح عزاداری راحفظ نماییم وتنها به جسم وظواهر و قالب‌ها توجه نکنیم، بلکه روح عزاداری مهم‌تر ازجسم و قالب است. آنچه بر مردم تاثیرگذار است حقیقتا روح فلسفه عاشوراست وآنچه در این مورد فلسفه سازی می‌کند و در قلب و جان مردم نفوذ می‌کند، اخلاص، صفا و معنویت است. باید این مسائل راحفظ کنیم و فراموش نکنیم و بیشترین تلاش ما باید برای انتقال فلسفه عاشورا وکربلا در این ایام باشد. نکته دوم این است که لازم است به چرایی وچیستی‌روح وفلسفه عاشورا بپردازیم. از مجموع فرمایشات خود امام حسین(ع) حوادث کربلا وداستان شهادت آن حضرت فهمیده می‌شود که روح عاشورا بیداری وجدان‌هاست. امام‌حسین(ع) می‌خواستند وجدان‌ها را بیدار کند، فلذا جمله معروفی دارند که خطاب به لشکر عمر سعد وشمر می‌فرمایند: اگر شما دین ندارید و از معاد و قیامت نمی ترسید لاقل آزاد مرد باشید. وجدان داشته باشید و به ندای وجدان خود بازگردید. این نشان می‌دهد که امام حسین(ع) با این حماسه غم‌انگیزی که رقم زدند می‌خواستند وجدان انسان‌ها را بیدار کنند. لذا مشاهده می‌کنیم حتی طفل شیرخوار خود را نیز به میدان می‌آورند. بنابراین به نوعی فلسفه عاشورا حیات و احیای وجدان انسان‌هاست. نکته سوم در مورد قیام عاشورا این است که ما امروزه چه درسی می‌توانیم از قیام امام حسین(ع) بگیریم. باید در مجالس عزاداری مردم را به حقیقت، عدالت، انصاف، اخلاص و صفای باطن دعوت کنیم. مجالس عزاداری سالار شهیدان نباید مجالس نزاع ،کشمکش،کینه و دلخوری باشد. امام حسین(ع) اگر انسانی کینه جو و اهل نزاع و درگیری بود، نباید حربن‌یزید ریاحی را می‌پذیرفت. درحالی که حر با اینکه راه را بر امام حسین و یارانش بسته بود وقتی توبه کرد و امام حسین(ع) فهمید که حردلش شکسته، توبه نموده و بازگشته او را پذیرفت و هنگام شهادت حر سر او را به بالین گرفت. این عملکرد امام‌حسین(ع) برای امروز ما می‌تواند درسی باشد. از این جهت ما که خود را پیروان و شیعیان اهل‌بیت(ع) می‌دانیم نباید کینه‌جو باشیم. گروه‌ها و احزاب با تمام اختلافاتی‌که با هم دارند نباید کینه ودشمنی از هم در دل داشته باشند. امام حسین(ع) اهل توبه‌پذیری وگذشت از خطا بود که این نشان‌دهنده رحمت و رأفت وکشتی نجات بودن امام‌حسین(ع) است. ما نیز باید در عملکرد خود و عزاداری‌هایمان پیرو حسین بن علی باشیم تا این روحیه در مردم ما به خصوص نسل جوان گسترش یابد. اصل برپایی این عزاداری‌ها این است که خصال، فضائل، مطالب و احادیث اخلاقی وی بیان شود. آن زمان خود مردم نتیجه‌گیری و منطبق نمایند در زمان حال، این روش تاثیرگذارتر است تا اینکه یک مداح یا سخنران بخواهد مجالس ابا عبدا... را تطبیق بدهد با مصادیق دلخواه خود، تطبیق‌های سلیقه‌ای باعث حب و بغض درجلسه خواهد شد و موافق و مخالف را ایجاد خواهد کرد. دراین صورت مجلس امام‌حسین(ع) به جای مجلس عزاداری به مجلس انتقام‌کشی گروه‌ها از یکدیگر تبدیل خواهد شد که این مساله مغایر با فلسفه عزاداری برای سید‌الشهداء است.

* استاد حوزه و دانشکاه