چگونه می‌توان از فوتبال در تاسوعا بهره فرهنگی برد؟

  تدبیر24:  با شروع شدن مراسم عزاداری در ماه محرم، مُدهای جدیدی هم رواج می‌یابد، از آرایش مو گرفته تا ناخن، لباس و حتی ماشین‌هایی که سراسر با گِل شسته شده‌اند. در فرصت برگزاری مراسم عزاداری، بهترین شرایط برای مانور فرهنگی نیز فراهم می‌شود، اما چگونه می‌توان از این فرصت‌ها استفاده کرد؟

حجت‌الاسلام بهرام دلیر - کارشناس اخلاق و عرفان - در گفت‌وگو با ایسنا درباره این‌که چطور شده که چنین فرهنگی در حال شکل گرفتن است؟ اظهار کرد: صحنه‌ی عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) بویژه در ماه محرم، صحنه‌ای است که در آن، فرصت‌ها و تهدیدهایی نهفته است. در بحث تهدیدها، فرهنگ‌های رقیب بسیار هوشیارانه عمل می‌کنند تا از این صحنه، نهایت استفاده را به نفع نمادهای فرهنگی خود ببرند و اگر ما از این فرصت‌ها استفاده نکنیم، قطعا دیگران استفاده می‌کنند. عرصه‌های فرهنگی جای تعارف نیست. هر کسی تلاش بیشتر کند، می‌برد.

فرصتی که با مسابقه فوتبال به‌دست می‌آوریم

این مدرس فلسفه آیین و عرفان حوزه علمیه قم گفت: هر کسی که تلاش بیشتری کند، می‌تواند نمادها را به نفع خودش مصادره کند. برای مثال فیفا، مسابقه‌ی فوتبالی را در تاریخی مشخص می‌کند و ما اعتراض می‌کنیم که این تاریخ با روز تاسوعای حسینی همزمان است و تاریخ خوبی نیست. در حالی که ما می‌توانیم از این صحنه‌های بین‌المللی نهایت استفاده را بکنیم و از نمادهای مذهبی و لباس‌های مشکی که برای امام حسین (ع) پوشیده می‌شود، در ورزشگاه استفاده کنیم.

او ادامه داد: تماشاگران فوتبال نیز از عاشقان امام حسین (ع) هستند و می‌توان این نمادها را در عرصه رسانه‌های بین‌المللی و فضای مجازی منعکس کرد؛ اما ما به جای آن‌که از این فرصت‌ها استفاده کنیم، آن‌ها را تبدیل به تهدید می‌کنیم و کارهایی انجام می‌دهیم که به واسطه‌ی آن مورد سُخره دیگران قرار بگیریم.

حجت‌الاسلام دلیر اظهار کرد: در بحث صحنه‌های عزاداری قطعا زمانی که از نمادهای دینی، اسلامی و ملی ایرانی خودمان استفاده نکنیم، رقبای دیگر تعارف نمی‌کنند و در مدت زمان کوتاهی، این فرصت را به نفع خود مصادره می‌کنند. به عقیده‌ی من، محرم در بحث سنتی فقط عزاداری صرف نیست، بلکه مانور نمادها، فرهنگ‌ها، عقلانیت و خردمندی در استفاده از فرصت‌هاست. اگر ما از این فرصت‌ها به‌نحو شایسته استفاده نکنیم، از دست می‌روند.

این کارشناس اخلاق و عرفان بیان کرد: این نمادها از فضاهای مجازی، شبکه‌های ماهواره‌ای سر برمی‌آورد. آن‌ها بی‌کار نمی‌نشینند، میلیاردها دلار هزینه می‌کنند تا عرصه را برای ما تنگ کنند. ما اگر عُرضه داشته باشیم، می‌توانیم از این عرصه‌ها به نفع نمادهای دینی خودمان بسیار معقول و مقبول استفاده کنیم. اگر ما استفاده نکنیم دیگران استفاده می‌کنند.

جوان ایرانی با نمادهای حسین ابن علی (ع) دشمنی ندارد

او با بیان این‌که هیچ جوانی دوست ندارد فرهنگ غربی را ترویج دهد، توضیح داد: قطعا آن جوانی که این کار را می‌کند، از ناحیه ما اشباع نمی‌شود. بنابراین از جاهای دیگر الگوبرداری می‌کند. یک جوان ایرانی هیچ‌گاه با نمادهای حسین‌ ابن علی (ع) دشمنی ندارد و عاشق امام حسین (ع) است. وقتی ما نمادها را به او ارائه نکنیم، به سراغ نمادهای دیگران می‌رود و آن‌ها را در آرایش کردن، پوشش، رفتار و حتی در محتویات نوحه‌ها نشان می‌دهد.

حجت‌الاسلام دلیر با اشاره به این‌که برخی نوحه‌ها مشخص نیست نوحه است یا ترانه، عزا است یا شادی، اظهار کرد: اگر هیات امناها، مداحان و عزاداران عقلانیت به خرج دهند، فضا را به‌خوبی پر کنند، خرافه‌گرایی را دنبال نکنند، می‌توانیم به‌شکل عقل‌پسندی همان‌طور که در بحث‌های فقهی وجود دارد، شرایط را به نفع خودمان مصادره کنیم.

امام حسین (ع) انسانیت را در خطر دید که حرکت کرد

این مدرس فلسفه آئین و عرفان در حوزه علمیه قم  بیان کرد: برخی افراد در هیات‌ها، زنجیرهایی را بر گردن می‌آویزند و به‌شکل چهارپا راه می‌افتند، اَو اَو می‌کشند که بگویند ما سگ امام حسین (ع) هستیم. چه موقع امام حسین (ع) رفت که سگ بیشتر شود؟! چه موقع امام حسین (ع) رفت که حیوان بیشتر شود؟ امام حسین (ع) انسانیت را در خطر دید که حرکت کرد. حرکت او، حرکتی انسانی و در راستای آبادانی و آدمیت است، اما دیده می‌شود که برخی در هیات‌های بزرگ، کارهایی انجام می‌دهند که با هیچ عقلی و همچنین اهداف اباعبدالله الحسین (ع) جور درنمی‌آید.

او گفت: باید متخصصان عاقلانه، عالمانه و آن‌طور که منافاتی با عشق و محبت امام حسین (ع) نداشته باشد، برنامه‌های معرفت‌محور، دقیق و علم‌محور را انجام دهند. بیشتر مداحانی که تمام سرمایه‌شان در دنیا، حنجره‌شان است، بدون مطالعه و آشنایی با تاریخ، با کم‌سوادی و بی‌سوادی سخن می‌گویند. آن‌ها فرصت‌هایی را با نادانی برای دیگران فراهم می‌کنند.

حجت‌الاسلام دلیر اضافه کرد: امیدوارم با عقلانیت، اندیشه و علم‌محوری، عالم‌محوری و منبرمحوری، عرصه بر رقبای فرهنگی تنگ شود. اگر عالم در انزوا باشد و منبر به حاشیه رانده شود، مداحی هم محور جریانات عزاداری باشد، قطعا فرصت‌ها برای دیگران فراهم می‌شود.