ترامپ نمي‌تواند برجام را ناديده بگيرد

تدبیر24:داوود هرميداس باوند-دونالد ترامپ براي اينكه بتواند آراي مردم ايالات متحده را به خود جلب و در عين حال همسو با حزب خود نيز حركت كند، شعارهايش را مدام تكرار مي‌كرد، اما درعمل به بخشي از آن شعارها عمل نخواهد كرد وشايد ۲۰ درصد آن شعارها را عملي كند. از سوي ديگر ترامپ به برجام اعتقاد نداشت و اكنون انتخاب وي موجب نگراني درباره آينده توافق هسته‌اي شده است. برجام توافقي است كه با پنج عضو دائمي شوراي امنيت به عنوان نمايندگان جامعه بين‌الملل همراه با آلمان انجام گرفته و بعد از انجام توافق به تاييد شوراي امنيت نيز رسيده است. بنابراين كشورها ملزم هستند تصميمات شوراي امنيت را رعايت كنند. از جهت ديگر به موجب كنوانسيون جانشيني دولت‌ها، دولت‌ها مكلف به پايبندي به تعهدات دولت قبلي هستند. يعني اگر قرار باشد كه هردولتي يك قرارداد بين‌المللي منعقد سازد و دولت بعد ۱۸۰ درجه عكس آن عمل كند و آن توافق را ناديده بگيرد، حقوق بين‌الملل معنايي ندارد. برجام انجام شده و قابل بازگشت نيست. البته ممكن است تحت عناوين ديگر تحريم‌هايي را نسبت به ايران اعمال كنند. در قطعنامه‌هاي گنگره آمريكا آمده اعمال نكردن تحريم‌هاي جديد عليه ايران به رعايت حقوق بشر و عدم حمايت از تروريسم بين‌المللي بستگي دارد. ممكن است دولت ترامپ تحت‌ عناوين ديگري تحريم‌هاي جديدي وضع كند، اما برجام يك مساله انجام شده است و ترامپ نمي‌تواند بگويد كه من اين توافق را ناديده مي‌گيرم. نكته ديگر اين است كه پيروزي وي براي جناح‌هاي اصولگرا و دست راست زمينه مساعدي به وجود آورده است. درباره تاثير‌گذاري ترامپ بر خاورميانه بايد گفت به‌طور كلي مسائل خاورميانه خيلي پيچيده و در عين حال به هم مرتبط است. در حال حاضر مسائل خاورميانه در سوريه، يمن بحرين، لبنان و افغانستان نگران‌كننده است. منافع آمريكا در افغانستان يا عراق تعارضي با ايران ندارد. درباره سوريه نيز حتي آنهايي كه مخالف بشار اسد بودند به اين نتيجه رسيده‌اند كه بحران سوريه راه‌حل ديپلماتيك دارد. در ارتباط با يمن نيز آمريكايي‌ها نگراني خود را اعلام كرده و گفته‌اند كه حملات بايد متوقف شود و اين دست از سياست‌ها در دوران ترامپ ادامه خواهد يافت. از برخي زوايا در مبارزه با داعش، در ارتباط با افغانستان و تاحدودي درباره عراق يك نوع همسويي بين منافع ايران و آمريكا وجود دارد. قبل ازاينكه مشخص شود دولت ترامپ چه تصميمات جديدي خواهد گرفت، پيروزي ترامپ سبب خوشحالي راستگرايان در اروپا شد و تاحدودي شايد اصولگرايان ايران نيز از اين وضعيت ناراضي نباشند چون فكرمي كنند ترامپ در سياست خارجي خود شدت عمل بيشتري را نشان خواهد داد و شرايط مبارزه يا ستيزه‌جويي عليه آمريكا بيشتر فراهم خواهد شد. در خاورميانه تصميمي تعيین‌كننده‌اي نخواهد گرفت واگر تصميماتي اتخاذ كند موكول به اوايل ژانويه يعني حدودا ماه آينده خواهد شد كه تا آن موقع در خاورميانه نيز تعديلاتي صورت خواهد گرفت. از نظر رواني پيروزي ترامپ براي كساني كه با ديد ليبراليستي برخورد مي‌كردند نگراني‌هايي را به وجود آورده است اما ترامپ سعي و تاكيدش بیشتر برمسائل و مشكلات داخلي آمريكا خواهد بود.

* تحليلگرمسائل بين‌الملل