روایتی از روستای «رفسنجانی» در ترکمنستان

 تدبیر24 »شاید تازه‌ترین مصداق روشن این‌گونه انسانها در بُعد بین‌المللی، پس از امام خمینی و نلسون ماندلا، آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی باشد که مقبولیت خاص و محبوبیت عام ایشان پس از رحلتشان، در پیامهای همه اقشار جامعه و برگزاری مراسم و برنامه‌های بزرگداشت در همه استانها، شهرستانها و روستاها، حتی در دورترین نقاط کشور آشکار شد که مطمئنا به خاطر گستردگی، حداقل فعلا قابل احصا نیست و اگر تحقیق جامعی در این زمینه صورت گیرد، برگ زرین دیگری در صحیفه تاریخ انقلاب و دفتر قدرشناسی مردم و مسئولان دلسوز واقعی رقم می‌خورد. اما محبوبیت این شخصیت نستوه محدود به مرزهای ایران نبود و علاوه بر پیام بیش از ۷۵ شخصیت بین‌المللی، برنامه‌‌های گوناگونی برای گرامیداشت یاد و نام ایشان در اقصی نقاط جهان برگزار شد که یکی از پرمعناترین برنامه‌ها، مراسمی بود که در مسجد امام خمینی روستای «رفسنجانی» در کشور ترکمنستان برگزار شد.

علاقه مردم ترکمنستان به آیت‌ا...‌هاشمی

علاقه مردم و مسئولان ترکمنستان به آیت‌ا...‌هاشمی به گونه‌ای است که حتی روستایی را به نام ایشان ثبت کرده بودند که هنوز برقرار است. درباره تاریخچه روستای «هاشمی رفسنجانی» در این کشور و علت نامگذاری این روستا به‌هاشمی رفسنجانی آورده‌اند که «این روستا که پیش‌تر «نریمان» نامیده می‌شد، هم‌زمان با سفر آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی‌، رئیس‌جمهور وقت ایران به منطقه مرو و به افتخار ایشان، به روستای رفسنجانی تغییر نام پیدا کرد و در همان زمان کلنگ احداث مسجد روستا با حضور «صفرمراد نیازاف»، رئیس‌جمهور فقید ترکمنستان به زمین زده شد. در ابتدا قرار بود نام این مسجد نیز رفسنجانی باشد که با مخالفت آیت‌‌ا...‌هاشمی رفسنجانی، به مسجد امام خمینی(ره) تغییر نام یافت و سرانجام در ۲۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۶ با حضور آقای صفرمراد نیازاف و آیت‌ا... اکبر‌هاشمی رفسنجانی، به عنوان روسای جمهور دو کشور، در مراسمی رسمی و باشکوه افتتاح شد. مسجد امام خمینی(ره) در واقع در ورودی دهکده رفسنجانی قرار دارد که حدود ۵۰۰ کیلومتر از «عشق‌آباد»، پایتخت کشور ترکمنستان فاصله دارد و درهای آن همواره به روی مشتاقان، عبادت‌کنندگان و نمازگزاران باز است. ساختمان مسجد طبق معماری اسلامی ایرانی توسط مهندسان و هنرمندان ایرانی در اوایل سال‌های استقلال ترکمنستان احداث شده و مردم محل، از آن به عنوان هدیه‌ای بی‌نظیر برای همه روستاها و مناطق هم‌جوار آن نام می‌برند. مردم این منطقه که بیشتر آنها فارس زبان هستند، در ایام و مناسبت‌های مختلف، برنامه‌های متنوعی را به صورت دسته‌جمعی در مسجد اجرا می‌کنند که برنامه‌های ایام محرم، ماه مبارک رمضان، عید فطر و قربان و آیین‌های مذهبی دیگر، از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود. در ورودی حیاط مسجد امام خمینی(ره) یک لوح معوق مسی نصب شده است که نوشته آن توجه مراجعان به این مسجد را به خود جلب می‌کند که روی آن به دو زبان ترکمنی و فارسی نوشته شده است: «بسم ا... الرحمن الرحیم، مسجد امام خمینی(ره) واقع در حاشیه جاده ابریشم در راستای تحکیم بنیان‌های مشترک تاریخی و فرهنگی دو کشور برادر و مسلمان جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان، توسط آیت‌ا... اکبر‌هاشمی رفسنجانی و جناب آقای صفرمراد نیازاف، روسای جمهور وقت دو کشور در تاریخ ۲۱/۲/۷۶ افتتاح شد. این بنا در زمینی به مساحت ۳۵ هزار مترمربع و با شبستانی به مساحت ۴۰۰ متر مربع احداث شده است.»

برگزاری مجلس ترحیم در روستای رفسنجانی

اما نکته‌ای که با مقدمه همین مقال، ارتباط بیشتر معنایی و محتوایی پیدا می‌نماید، عزاداری مردم این روستا در عزای رحلت آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی است که وقتی مردم با وفای روستای رفسنجانی این خبر را می‌شنوند، در مسجد محل به سوگ می‌نشینند و خاطره آن شخصیت مهربان و لبخند زیبای آن سفر کرده را مرور می‌کنند. مسجد امام خمینی روستای رفسنجانی برای اهالی این روستا و مردم ترکمنستان، مانند حسینیه جماران در شب و روز وداع، مملو از مردم بود و حتی به این بسنده نکردند و روز پنجشنبه ۲۳ دی ماه، مجلس ترحیم باشکوهی را با حضور جمع زیادی از مردم و مشارکت برخی شخصیت‌‌های سیاسی و روحانیون محلی در مسجد روستای رفسنجانی برگزار می‌نمایند که سخنرانان این مراسم یاد آیت‌ا... رفسنجانی را گرامی می‌دارند و خاطرات سفر آیت‌ا... را برای مردم یادآوری می‌نمایند. البته در کنار این مراسم خودجوش مردمی، رئیس‌جمهور ترکمنستان هم هیاتی بلندپایه به سرپرستی معاون کابینه و مفتی ترکمنستان به ایران می‌فرستد تا به مسئولان و مردم ایران و خانواده آیت‌ا... تسلیت بگویند و در شهر عشق‌آباد هم اقشار مختلف مردم و مسئولان به سفارت جمهوری اسلامی ایران می‌روند و دفتر یادبود را امضا می‌نمایند. مطمئنا این‌گونه رفتارها، به خاطر سوابق درخشان عملکرد آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی و خاطرات جاودان مردم آن کشور از این شخصیت بین‌المللی است. در سخنانی که سفیر جمهوری اسلامی ایران در این مراسم داشت، گفت: «در زمان ریاست جمهوری آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی، بالاترین سطح ارتباط بین دو کشور ایران و ترکمنستان وجود داشت و بیش از ۶۰دیدار بین دو رئیس‌جمهور وقت انجام شد. آن خوبیها باعث شده بود که نام‌هاشمی رفسنجانی به خاطر ثبت در جغرافیای ترکمنستان در تاریخ این کشور جاودان ‌شود و مطمئنا نسلهای بعدی ترکمنستان که به دنبال وجه تسمیه این روستا می‌روند، پی به عظمت شخصیت بامسمای آن می‌برند که تا همیشه بر زبان مردم ترکمنستان ساری و جاری خواهد بود. رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، مسعود کرباسیان، یکی از علل این محبوبیت را پس از رحلت آیت‌ا...‌هاشمی رفسنجانی آشکار می‌نماید که قبلا خبری نشده بود. ایشان می‌گوید در دوران ریاست جمهوری آقای‌هاشمی رفسنجانی، ترکمنستان با بحران غذا روبه‌رو شد. آقای نیازاف رئیس‌جمهور این کشور از ایران درخواست کمک کرد. آقای‌هاشمی دستور داد که به این کشور آرد و گندم ارسال شود. اما ترکمنستان پولی برای پرداخت به ایران نداشت. دولت ترکمنستان پیشنهاد کرد که به جای پول آرد و گندم، پنبه به ایران صادر کنند. آن زمان به لحاظ قانون حمایت از تولید داخلی، واردات پنبه ممنوع بود. در نتیجه با تصمیم آقای‌هاشمی بنا شد پنبه را دریافت کرده و دوباره صادر کنیم. آقای نیازاف همیشه خود را مدیون آقای‌هاشمی می‌دانست. این موضوع هیچ وقت خبری نشد، اما تدبیر آقای‌هاشمی سبب شد تا روابط ایران با همسایگان ریشه‌دارتر و عمیق‌تر شود.

* رئیس روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام