ميراث مرد ميانه قدرت

 تدبیر24 »نيک‌مردي که خلاصه زندگي شخصي و سياسي‌اش تا سال‌هاي سال مي‌تواند براي نيروهاي سياسي ايران درس‌آموز باشد. از شاخصه‌هاي مهم آيت‌الله هاشمي مي‌توان به سه ويژگي آينده‌نگري، سعه صدر و جامع‌الاطرافي ايشان اشاره کرد. نصيحت‌هاي آن مرحوم به آيندگان در زمان فعاليت‌هاي اجرائي‌اش شناخته شده نبود.

ساخت مترو در تهران و توجه هاشمي‌رفسنجاني به سدسازي در کشور از‌جمله خدمات مهم او بود که برکت آن اين روزها براي جامعه مدرن شهري ما بیشتر قابل‌درک شده است. آقاي هاشمي در خانواده، جامعه و ميان همکاران با سعه صدر رفتار مي‌کرد. حتي برخي اظهارنظرهاي غيرهمسو در دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام کوچک‌ترين خللي در روابط کاري آن مرحوم با افراد ايجاد نکرد. ويژگي ديگر آقاي هاشمي جامعيت ابعاد شخصيتي بود که خلق کتاب‌هايي درباره اميرکبير، فلسطين و تفسير قرآن گوياي اين مطلب است. انتصاب او  از سوي حضرت امام‌ خميني (ره) در شوراي انقلاب و ساير پست‌هاي حساس و کليدي نيز نشانگر حسن اعتماد امام راحل به آيت‌الله رفسنجاني بود. آيت‌الله هاشمي فقيهي زمان‌شناس، مبارزي نستوه، مديري کارآمد و توانمند، پدري مهربان، همسري دلسوز، سياست‌مداري جهان‌بين و عابدي ولايت‌مدار بود. سياست هيچ‌گاه موجب نشد تا او اهميت امر خانواده را ناديده بگيرد. ايشان معتمد امام و رهبري بودند و از یاران ديرين امام راحل به شمار مي‌آمدند. از‌جمله ديگر ويژگي‌هاي ايشان مي‌توان به هوشمندي‌شان در امر سياست‌ورزي، تدابير مديريتي، توان اصلاح امور با ميانجيگري ميان نيروهاي سياسي متفاوت و متديني معتمد اشاره کرد. آيت‌الله هاشمي از اصلي‌ترين افراد در نهضت در دوره مبارزه پيش از انقلاب به شمار مي‌آمدند و در اين مسير نه‌تنها شکنجه که زندان‌هاي طولاني و تبعيد را به جان خريدند. در اهميت جايگاه‌ آيت‌الله هاشمي همين بس که به هنگام درگذشت او بسياري از شخصيت‌هاي بلندپايه کشورهاي همسايه با ارسال پيام تسليت به جايگاه ويژه ايشان در تاريخ معاصر سياست ايران اشاره داشتند. ايشان اموالشان را پيش از انقلاب صرف انقلاب کردند و هيچ‌گاه نگاه اقتصادي به سمت و قدرتش نداشتند. خلأ ايشان بدون ترديد خلأيي جبران‌ناپذير است؛ اما آيت‌الله هاشمي با تدبير خويش انسان‌هاي فرهيخته‌اي را در جريان‌هاي سياسي متفاوت پرورش دادند که حالا مي‌توان به تداوم خط فکري ايشان اميدوار بود. اين را مي‌توان به ميراث ماندگار مرد ميانه سياست ايران تعبير کرد. شايد در ادبيات علوم سياسي «معتدل‌بودن» و «ميانه‌بودن» اصطلاح سياسي آساني به نظر آيد؛ اما در واقع پياده‌کردن اين نوع رويکرد در عالم سياست کاري بسيار دشوار است. آن هم با درنظرگرفتن شرايط سياسي خاص ايران.