در هرمز قاچاق خاک نداریم

تدبیر24 »جزیره هرمز یکی از جزایر مهم خلیج فارس است که هم از نظر موقعیت جغرافیایی و هم از نظر موقعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همچنین به لحاظ گردشگری، اهمیت زیادی دارد. این جزیره دارای یک نوع خاک منحصر به فرد است که چندین رنگ دارد. از نظر خلوص، خاک سرخ هرمز بالاترین خلوص را داراست و از نظر کیفیت نیز این معدن دومین معدن دنیا به‌ شمار می‌رود که وسعتی بیش از یک کیلومترمربع را داراست. یکی از کارکردهای این خاک از نظر هنری است که هنرمندان ما از این خاک برای ایجاد یک فرش خاکی استفاده می‌کنند که یک برند جهانی نیز هست؛ به این معنا که رتبه جهانی گرفت و در دنیا بی نظیر است. این خاک کارکردهای دیگری هم دارد؛ در صنایع رنگسازی از این خاک استفاده می‌شود. صنایع دیگری هم هستند که از مشتقات این خاک برای استفاده‌های آرایشی، بهداشتی و... بهره برداری می‌کنند. طی چند سال گذشته یک شرکت ثبت شد و کار برداشت خاک از این جزیره را به عهده گرفت. متاسفانه بخش اعظمی از این خاک بدون ضوابط قانونی به خارج از کشور صادر می‌شد. در نتیجه این امر، مردم اعتراض و اعتصاب کردند، چون بهره برداری آن شرکت به صورتی بود که یک ریال هم از منافع این برداشت به مردم نمی‌رسید. با دستور مقام معظم رهبری به وزارت صنایع و معادن در آن زمان، پس از انجام بررسی‌های لازم، تصمیم بر آن شد که ۶۰ درصد از منافع این شرکت، به عنوان سود سهام به مردم برسد. جزیره هرمز چیزی در حدود شش تا هفت هزار نفر جمعیت دارد. این اتفاق افتاد و سود سهام به مردم تعلق گرفت، اما چون جزیره هرمز، جزیره محدودی است و به طور کلی ۴۵کیلومتر مربع وسعت دارد، برداشت از خاک این جزیره، باعث شد سازمان حفاظت از محیط‌زیست، ایراداتی به این موضوع وارد کند. ایرادات هم نه به این منظور که قاچاق خاک در این جزیره صورت گرفته است؛ قاچاقی در مورد خاک هرمز وجود ندارد و تنها مساله‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد، برداشت‌های بی رویه از خاک این جزیره است. در همین زمینه، جلسات متعددی در مورد برداشت خاک هرمز برگزار شده و قرار است با ساماندهی‌هایی که در این باره انجام می‌شود، بتوان از آثار زیانبار این برداشت‌های بی رویه جلوگیری کرد. بنابراین مساله قاچاق برای من که بومی هرمزگان هستم و سایر مردم، موضوعیت ندارد.

مقصد این برداشت‌ها کجاست؟

برداشت از خاک جزیره هرمز بیشتر برای صادرات آن به خارج از کشور انجام می‌شد و بخشی هم به صنایع داخلی انتقال می‌یافت که شرکت مذکور نیز باید در مورد مقاصد این برداشت شفاف سازی کند. در هر صورت باید گفت که این برداشت‌ها باعث خروج خاک منحصر به فرد هرمز از آن می‌شود و خاک پس از برداشت در خود جزیره مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. استفاده از خاک جزیره هرمز در رابطه با ایجاد فرش خاکی، نسبت به برداشت‌هایی که انجام می‌گیرد، میزان بسیار کوچکی است. کل برداشتی که برای ایجاد فرش مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاید به صد کیلوگرم هم نرسد. زمانی که صحبت از برداشت بی رویه به میان می‌آید، بحث رقم‌هایی در حد تناژ مطرح می‌شود. کاری که هنرمندان انجام می‌دادند، به منظور جذب گردشگر بود و در وسعت بسیار کوچک‌تر در برابر برداشت‌های این شرکت است. تمام شبکه‌های جهانی نیز به پوشش خبری این موضوع پرداختند، چون در جهان بی نظیر است.

نگران قاچاق مرجان و ستاره دریایی هستیم

تنها موضوعی که در رابطه با بحث قاچاق در هرمزگان برای ما ایجاد نگرانی می‌کند، برداشت‌ مرجان‌های ته دریا است. در مورد مرجان‌ها، کسانی هستند که با غواصی به ته دریا می‌روند و مرجان‌ها را برمی‌دارند. در مورد این مساله می‌توان گفت که قاچاق صورت می‌گیرد، اما در مورد خاک هرمز قاچاقی انجام نمی‌شود و تنها مساله نگران کننده، برداشت بی رویه است. قاچاق مرجان است که ضربه سنگینی به دریا و آبزیان ما وارد می‌کند و سازمان حفاظت محیط‌زیست باید به آن ورود پیدا کند. مرجان‌ها یکی از مناظر زیبای زیر دریا هستند که قاچاقچی‌ها برای مصارف متعددی نسبت به قاچاق آنها اقدام می‌کنند. در کنار مرجان‌ها، ستاره دریایی نیز قاچاق می‌شود. مرجان‌ها در پزشکی، دکوراسیون و... کاربرد دارند که متاسفانه قاچاقچیان دست روی آن گذاشته‌اند و این قاچاق، قابل توجه هم هست.

تهیه غذای محلی از خاک هرمز

بیشترین استفاده از خاک منحصر به فرد جزیره هرمز، در صنایع رنگ است. مردم محلی جزیره هرمز، از این خاک، برخی غذاهای محلی را هم تهیه می‌کنند. برای مثال سوراغ یکی از این غذاهاست. این خاک خوش رنگ جایگاه ویژه‌ای در تهیه غذاهای بومی این جزیره دارد و از آن برای پخت بسیاری از غذاهای دریایی و حتی نان محلی هرمز به نام تمشی استفاده می‌شود. برای این کار مردم محلی ابتدا گلک را در آب مخلوط و پس از ته نشین شدن خاک، آب سرخ حاصل را با نمک به دست آمده از دل کوه‌های این جزیره حل و سس محلی تهیه می‌کنند. در حقیقت سس به دست آمده از این فرایند، خمیر مایه بسیاری از غذاهای محلی هرمز را تشکیل می‌دهد. این غذا از نظر بهداشتی نیز مشکلی ندارد. این خاک در تهیه لوازم آرایشی هم کاربرد دارد. همچنین از این خاک در صنایع رنگسازی، کاشی، سرامیک، موزاییک، سفال، لعاب‌سازی، تولید پودرهای میکرونیزه صنعتی، نوارهای کاست، ضد زنگ و دیگر مصارف استفاده می‌شود و مردم بومی منطقه نیز از این خاک برای نمای ساختمان استفاده می‌کنند. در بحث گردشگری همان‌طور که اشاره شد، فرش خاکی این جزیره بی نظیر است. برخی صنایع دستی خاص منطقه هم وجود دارد که در رنگ آمیزی این صنایع دستی از خاک جزیره هرمز استفاده می‌کنند؛ برای مثال تابلوهایی وجود دارد که برای رنگ آمیزی آن، از این خاک بهره برداری می‌شود. این موضوع برای گردشگران هم جالب توجه است، چون در هیج جای دیگری نمونه‌های این تابلو وجود ندارد. یکی از این تابلوها نقشه ایران است که هر استانی را با رنگ خاص خودش نشان داده اند که ناشی از رنگ‌های مختلف این خاک است. زیبایی این خاک سبب جذب گردشگرانی در این منطقه شده است؛ حتی منطقه‌ای که این خاک در آن استخراج می‌شود نیز برای گردشگران جذاب به‌ نظر می‌رسد و می‌تواند مقدمات ورود گردشگران بیشتری به این منطقه را فراهم کند. برداشت بی رویه خاک این جزیره پیامدهای منفی محیط‌زیستی در پی دارد. برای مثال، برداشت آب در دشت میناب باعث ایجاد چاله‌هایی شده است. در مورد هرمز نیز، قطعا روی استحکام این جزیره اثرگذار خواهد بود. هرمز دارای حیات وحش هم هست؛ آهو و پرندگان بسیار زیبایی در این جزیره وجود دارد که این برداشت‌های بی رویه و ترددهای ناشی از آن، آسیب‌های زیادی به محیط‌زیست این جزیره منحصر به فرد وارد می‌کند.

*نماینده مردم هرمزگان در مجلس