درباره مسائل اجتماعي روز كشور چه نظري داريد؟
در ارتباط با نيازهاي جامعه بايد گفت كه مهمترين مسئله امروز كشور ما مسئله
بيكاري و تورم است كه به مردم فشار زيادي وارد كردهاست. همچنين بايد متذكر شوم كه اقتصاد كشور بيمار است و بيماري اين
اقتصاد شامل تورم و ركود ميشود كه متأسفانه گريبانگير جامعه ما شده است. همچنين
يك رابطه متقابل و معنا دار و دو سويه در زمينه بيكاري و گراني وجود دارد، يعني
اينكه هرچه نرخ بيكاري بيشتر ميشود، متوسط درآمد هم بالطبع پايينتر ميآيد. در
نتيجه وقتي كه استان به استان مشاهده ميشود مناطقي كه محرومتر هستند و درآمد
پايينتري دارند، نرخبيكاريشان بالاتر است. مانند استانهاي لرستان، چهارمحال و
بختياري، سيستان و بلوچستان و چند استان ديگر. بنابراين به عقيده من در حال حاضر
به تنها مسئلهاي كه بايد دقت شود حل مسئله اشتغال و مشكلات اقتصادي است. چرا كه كشور
با نرخ تورم 39درصدي مواجه شده كه پس از جنگ تحميلي تا كنون ديگر اتفاق نيفتاده
است. رشد اقتصادي كشور پایين است. طبق برنامه پنج ساله پنجم، برنامهريزي شده بود
كه رشد اقتصادي به 8درصد برسد اما در حال حاضر رشد اقتصادي كشور منفي است و اين
رشد منفي خود روز به روز آسيبهاي زيادي به جامعه وارد ميكند. نرخ بيكاري براساس
آمارهاي مركز آمار ايران كه با فرمولهاي موجود به دست آمدهاست. 5/12درصد بيان
شده است. اما ما اين نرخ را نميپذيريم. در حال حاضر جلساتي در كميسيون اجتماعي با
مركز آمار تشكيل داده ايم. وزارت كار هم يك جلساتي را به همين منظور داشتهاست.
قرار شده كه اين جلسات به طور مشترك بين مجلس و وزارت كار با مركز آمار ايران،
بانك مركزي و ساير مراكز موثق و مرتبط با موضوع صورت بگيرد تا براي نرخ بيكاري
تصميمگيري قطعي انجام شود.
مركز آمار ايران معتقد است كه نرخ ما صحيح است و بر اساس فرمولهاي جهاني اين عدد
و رقمها به دست ميآيد. اما به عقيده من بايد بيكاري را در خانوادهها ديد.
بيكاري خود تبعات منفي زيادي دارد و از نظر سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي
آسيبهاي جبران ناپذيري را به جامعه وارد ميكند. اصولاً بيكاري يك رابطه مستقيم
با امنيت ملي دارد و هر قدر بيكاري بالاتر رود امنيت ملي تضعيف ميشود. بنابراين
بايد دست اندركاران، مسئولان، روساي تمام قوا و شوراي امنيت ملی به اين فكر باشند
كه بيكاري را مهار كنند. بيكاري در حال حاضر باعث كم شدن تعاملات اجتماعي شدهاست.
در حال حاضر خيلي از افراد به دليل گراني و بيكاري نميتوانند ارتباطات متقابل و
متعامل و صله ارحام را به جا آورند. حتي براي درمان هم مردم با مشكل جدي مواجه
هستند.
همچنين از نظر فرهنگي هر قدر ما نتوانيم از ميراث و فرهنگ و زبان خود صيانت كنيم
سبكهاي زندگي و فرهنگهاي بيگانه بر زندگي ما غالب ميشود.
به نظر من در حال حاضر مجلس بايد حداقل 50درصد از وقت خود را روي طرحهاي اشتغال،
كارآفريني و رفع مشكلات اقتصادي مردم متمركز كند.
مجلس در اين زمينه برنامه خاصي دارد؟
بله، مجلس و كميسيون اجتماعي برنامههاي مختلفي دارند. يكي از طرحهاي مهمیكه
مجلس و كميسيون اجتماعي دنبال ميكند ممنوعيت بيش از يك شغل است. با توجه به نرخ
بيكاري اعلام شده حدود 3 تا 5/3 ميليون نفر جوان فعال بيكار در كشور داريم. دهه
هفتاديها هم به اين تعداد افزوده ميشوند. به طور متوسط پس از 4 سال اين دولت، 4
ميليون نفر به نيروي كار اضافه ميشود. با 3 ميليون نفر بيكاري كه در حال حاضر
وجود دارند تا 4 سال ديگر 7 ميليون فرصت شغلي بايد ايجاد كنيم. ايجاد كردن 7
ميليون فرصت شغلي كار سختي است. در دولتهاي گذشته شغل واقعي ايجاد نشده است. در
سال گذشته زير 500 هزار شغل ايجاد شدهاست. اين نشان ميدهد كه در خوشبينانهترین
حالت حدود 2 ميليون شغل پس از 4 سال ايجاد شود. پس تكليف 5 ميليون نفر باقي مانده
چه ميشود؟! در واقع ما به يك بحران بيكاري نزديك ميشويم. بنابراين به رئيس
جمهور، رئيس مجلس، رئيس مجمع تشخيص و تمام مسئولان هشدار ميدهم كه بيايند براي
اشتغال واقعاً كاري كنند.
متاسفانه شاهديم كاري انجام نشده و طرح ممنوعيت بيش از يك شغل هم در رفتوآمدهاي
مكرر ميان صحن، كميسيون و شوراي نگهبان است و دارد زمان را از دست ميدهد.
چرا شوراي نگهبان به طرح فوق اشكال گرفت؟
ببينيد شوراي نگهبان وظيفه خود را انجام ميدهد، ما بايد به سرعت اشكالات شوراي
نگهبان را رفع كنيم، به نظر من مشكل در خود مجلس است. بين كميسيون اجتماعي و هيأت
رئيسه و برخي نمايندگان وحدت و عزمیبراي تصويب طرح ممنوعيت بيش از يك شغل وجود
ندارد، زيرا ممكن است عدهاي منافعشان در ممنوعيت بيش از يك شغل به خطر بيفتد.
شوراي نگهبان در ايراد خود يك استثنا براي حقوقدانهايش قايل شدهبود!
من اعتقاد دارم همه آحاد جامعه در برابر قانون يكسانند پس بايد قانون اساسي
را مبنا قرار دهيم. شوراي نگهبان اختيار دارد و ميتواند مباحثي را مطرح كند اما
طبق قانون بايد عمل كند زيرا خود مرجع رصد كننده ناظر بر مصوبات مجلس است. اين
وظيفهاي است كه قانون اساسي در اختيار شوراي نگهبان قرار دادهاست. تفاوتي از
لحاظ زبان و نژاد و امثالهم وجود ندارد. بر اساس اصول 3 و 19 و 20 و اصول ديگر،
بايد صحبت شوراي نگهبان قانوني باشد.
ايراد شوراي نگهبان چيست؟
ايرادهاي مختلفي بود كه برطرف شد. بخشي از ايراد محتوايي بود و برخي ايراد ساختاري
كه رفع شد. دوباره طرح وارد صحن شد و در صحن ايرادهايي مجددا مطرح شد كه باعث
طولاني شدن بررسي و جمع بندي آن شد. اگر اين طرح زودتر به نتيجه برسد میتوانيم
طرحهاي مكمل را مطرح كنيم.
كميسيون اجتماعي چگونه ميتواند به تصويب طرح ممنوعيت بيش از يك شغل سرعت دهد؟
يك مانع آشكار وجود دارد و يك مانع پنهان؛ در حال حاضر موانع پنهان ما بيشتر از
موانع آشكار است.
موانع آشكار و پنهان چه چيزهايي هستند وچرا اين طرح زمانبر شده است؟
موانع آشكار ما مخالفيني هستند كه مخالفت ميكنند. اين دموكراسي است و در دموكراسي
هر كسي آزاد است نقطه نظرات خود را اعلام كند. ولي يك مانع پنهان داريم. كساني كه
منافعشان در خطر است قصد وقت كشي دارند. اين وقتكشي و فرصت سوزي دارد زمان را از
ما ميگيرد تا بعضي از افراد خسته شوند و طرح را رها كنند. اما ما خسته نشده و اين
طرح را رها نمیكنيم.
از نظر قانوني منعي براي طولاني شدن اين طرح وجود ندارد؟
بله، طبق آيين نامه داخلي مجلس اين محدوديت وجود دارد. آييننامه مجلس هم مدت زمان
ماندن طرح در كميسيون را تعريف ميكند. اين رفت و برگشتهاي طرح بين صحن و كميسيون
زمان را طولاني ميكند. لذا كميسيون، صحن و هيأت رئيسه نميتوانند بيش از حد مجاز
طرح را پيش خود نگهدارد. اگر آن را در دستور نياورد قطعاً تذكراتي به هيأت رئيسه
وارد ميشود. بنابراين عین قانون بايد اجرا شود. ما با اين رفت و برگشتها مخالفيم
و بايد كار را تمام كنيم.
چه طرحهاي مكملي براي ممنوعيت بيش از يك شغل در كميسيون اجتماعي مطرح است؟
طرح ممنوعيت دعوت به كار مجدد بازنشستگان در كميسيون اجتماعي مطرح است. ما
مخالفيم كه يك فرد بازنشسته مجدداً بر سركار خود بر گردد و يا كار ديگري به او
بدهند. بنابراين طرحي در دست تهيه است مبني بر ممنوعيت ورود باز نشستگان به دستگاههای
اجرایی و اشغال پستهای سازمانی، در کارخانهها و شرکتها به ویژه شرکتهای بخش
عمومی، خیلی از افراد وجود دارند که مجددا با آنها قرار داد بسته میشود و علاوه
بر حقوق بازنشستگی، حقوق شغل قراردادیشان را هم میگیرند.
دلیل این امر چیست؟
سوءمدیریت، عدم توجه به قانون و همچنین سلیقهای عمل کردن سبب شده است تا برخي
شركتها به این فکر باشند تا دوباره از افراد بازنشسته استفاده کنند.
هدف اصلي كميسيون از پيگيري اين طرح چيست؟
با این طرح میخواهیم تمام این راهها را ببنديم. حتی مجازاتهایی را هم تعریف
خواهیم کرد که در صورت تخلف مدیران با آنها برخورد شود و مجبور به پاسخگويي باشند.
این طرح و طرح ممنوعیت دو شغلهها مکمل يكدیگرند و فرصتهای شغلی را ايجاد خواهند
كرد و در راستای عدالت اجتماعی حركت میكنند. جمعیت 7 میلیونی بيكاري که تا پایان
این دولت حداقل باید برای اشتغال آنها برنامه ریزی داشته باشیم، با این طرحها
شاغل نمیشود. مگر ما چقدر میتوانیم استخدام کنیم؟ با توجه به اینکه بر اساس
برنامه پنجم، سیاستها مبنی بر کوچکسازی دولت است، یعنی از 3 یا 4 نفری که
بازنشسته میشوند، حدود 1 یا 2 نفر را میتوانیم استخدام کنیم.
راهكار شما چيست؟
بنابراین باید به کارآفرینی و جذب سرمایه روی بیاوریم، باید به تولید توجه کنیم و
سرمایهگذاری اتفاق بیفتد. کم توجهیهایی که در دولت گذشته به تولید کنندگان شده و بی ثباتیای که در
برنامهها اتفاق افتاده است، باعث شده تا بخش خصوصی و سرمایهگذاران نسبت به دولت
بدبین شوند و جرأت نكنند در اقتصاد ایران سرمایهگذاری کنند.
معصومه معظمیو یدا...نعمتی